Neerlandia. Jaargang 88

[p. 241]

Venster op de wereld

Congres ‘Welkom in Nederland’

Van 26 tot 29 augustus 1985 vindt in Den Haag het derde congres voor Nederlanden in het buitenland plaats.

Het algemene thema is: ‘Nederland in de jaren negentig’.

Dit congres, dat bedoeld is voor Nederlanders die in het buitenland wonen en/of werken, zal onderwerpen behandelen die voor hen van belang zijn, zoals o.m. de nieuwe wet op het Nederlanderschap, sociale verzekeringen, Nederlandse culturele manifestaties in het buitenland, enz.

Informatie:

Nederland in den Vreemde Postbus 12 2501 CA DEN HAAG NEDERLAND

The Low Countries

Na een grondige marktstudie vatte de Stichting Ons Erfdeel het plan op een Engelstalig informatietijdschrift over het culturele en maatschappelijke leven in Vlaanderen en Nederland uit te geven.

Het zou The Low Countries, Review of Arts and Society in Flanders and the Netherlands worden gedoopt en uitgebouwd worden naar analogie van Septentrion, revue de culture néerlandaise, dat al 13 jaar door de stichting wordt uitgegeven.

De Stichting Willem de Zwijger was tot subsidiëren bereid en Minister Poma wou een derde van het tekort bijpassen.

De Nederlandse Minister Brinkman van WVC echter liet begin september weten dat hij niet wou meemarcheren. Nederland zou zelf aan ‘Holland Promotion’ doen! Op die manier wordt een prachtig initiatief in de kiem gesmoord en het particularisme haalt het weer op het gezond verstand.

Vlaanderen in E.G.-cultuurraad

Door een beslissing van de Belgische kabinetsraad op 16 november, kunnen de Vlaamse en Waalse gemeenschapsministers van cultuur voortaan met de minister van buitenlandse betrekkingen mee aan tafel zitten bij vergaderingen van de Europese ministers van cultuur. Naargelang van de problemen die behandeld worden, kan elk van de drie afgevaardigden aan het woord komen. De Belgische delegatie zal slechts een standpunt innemen als er eensgezindheid over bestaat. In het andere geval zal België zich bij de stemming onthouden.

Deze nieuwe regeling is een niet onbelangrijke stap voor de vertegenwoordiging van de Nederlandse gemeenschap naar het buitenland toe.

Welkom te Brussel

Met de financiële steun van de Stichting Willem de Zwijger werd een zestalige brochure uitgegeven onder de titel Welkom te Brussel. De auteur Paul de Ridder vestigt de aandacht op het historisch Vlaamse karakter van de stad.

NAVO- en EG-ambtenaren, managers van multinationale bedrijven en zovele buitenlanders die beroepshalve jarenlang in Brussel hebben verbleven, denken immers nog steeds dat Brussel een zuiver exponent is van de Franse cultuur. Het boekje van De Ridder wil hierin verandering brengen.

‘Holland heeft 40 miljoen inwoners en die spreken allemaal Frans en Fabiola is de koning van Vlaanderen’

Het bovenstaande was één van de antwoorden, die de leden van de Deutsch-Niederländische Gesellschaft e.V. te Kiel naar aanleiding van hun enquête ‘Wat weten de Noordduitsers over Nederland en België’ te horen kregen!

De Duits-Nederlandse Vereniging stoort zich al lang aan het beeld dat in de Duitse media over Nederland en België wordt verspreid (indien er überhaupt over die twee landen wordt bericht). Zo hoort men op de radio en T.V. meestal over ‘Holland’ praten, terwijl de kranten over ‘Bruxelles’ en ‘Baudouin’ schrijven. Weliswaar berichten enige meer alternatieve kranten soms over de Nederlandse vredesbeweging of over het kraken in Amsterdam; over Nederlandse of Belgische (Vlaamse) schrijvers, schilders, componisten of eventuele belangrijke culturele onderwerpen hoort men nauwelijks iets. Vandaar dat de leden van de Duits-Nederlandse Vereniging in Kiel (Postfach 1811, D-2300 Kiel) met tamelijk bange voorgevoelens deze enquête onder 230 inwoners van Hamburg en Kiel, in april 1984, hielden. Natuurlijk is die enquête niet wetenschappelijk representatief, maar geeft toch wel een indruk over de (on-)kennis van de gemiddelde Noordduitser over Nederland en België. De antwoorden waren nog erbarmelijker dan al werd verwacht; over België wist men bijna niets (soms zelfs helemaal niets!) over Nederland weliswaar iets meer, maar dat is misschien ook wel te danken aan het feit, dat de meeste Duitsers weleens als toerist in Nederland zijn geweest.

Van de 232 personen die geïnterviewd werden, waren 50 personen ouder dan 50 jaar, van die zg. ouderen waren er 30 weleens in Nederland geweest (‘jongeren’ 182 personen, daarvan 112 die weleens in Nederland waren geweest) voor België 18 resp. 40 personen. Op de tweede vraag waar Nederland/België dan wel zouden liggen, wisten 38 (voor België 32) van de ‘ouderen’ en 164 (164) het juiste antwoord te geven (6 personen wisten niet waar België lag).

Moeilijker werd de vraag naar de Nederlandse hoofdstad; ‘Amsterdam’ zeiden 24 (resp. 88) personen, Den Haag kreeg 24 (en bij de jongeren 86 keer) te horen de hoofdstad van Nederland te zijn. Overigens meenden 6 jongeren dat het Brussel was. De hoofdstad van België bleek bijna iedereen te kennen; 32 ouderen en 178 jongeren.

Het staatshoofd van België was blijkbaar een moeilijke vraag, hoewel Beatrix ook 46 keer genoemd werd, kregen koning Boudewijn en koningin Fabiola toch nog 28, respectievelijk 104 keer het juiste antwoord. Bij Nederland; 58 personen zeiden ‘Claus én Beatrix’, 12 personen ‘Claus’, 138 personen ‘Beatrix’, terwijl ‘Claus én Juliana’ ook nog enkele stemmen kregen... Vraag 5, ‘Welke taal wordt er in Nederland gesproken?’, bleek ook niet zo eenvoudig te zijn, van de ouderen beweerden 26 (jongeren 86) dat het Hollands was, het goede antwoord ‘Nederlands’ wisten maar 18 (72) personen. Bij België werd het nog moeilijker (voor wie niet?). Het juiste antwoord ‘Nederlands, Frans en Duits’ wisten 8 resp. 16 personen, de overigen meenden soms Frans, Vlaams, Fries of Engels. Op de vraag hoeveel inwoners Nederland resp. België zouden hebben - we hadden om het niet te moeilijk te maken reeds eventuele antwoorden opgeschreven -, zetten bij ‘1 miljoen’ voor Nederland 2 en 9 personen bij België een kruisje. Bij ‘10 miljoen voor België’ gaven

[p. 242]

48 personen het goede antwoord en bij ‘14 miljoen/Nederland’ 74 goede antwoorden, toch dachten bij ‘40 miljoen’ dat dat het aantal inwoners van Nederland (22) en België (8) was. Voor 76 (70) personen was deze vraag te moeilijk, ze hadden geen antwoord.

Een interessante vraag was ‘Noemt u eens een Nederlandse schilder’? (vraag 8). Vincent van Gogh werd door de ouderen 20 keer genoemd en bij de jongeren zelfs 84 keer, daarna kwam Rembrandt 20 (42) keer en op de derde plaats bij de ouderen 6 keer Rubens, terwijl bij de jongeren Breughel met 16 keer op de derde plaats kwam. Bij onze vraag een schilder uit België te noemen antwoordden de jongeren weer Vincent van Gogh (14) en Brueghel (6) ‘Weet ik niet’ zeiden 47 personen, de ouderen gaven bijna dezelfde antwoorden. De allermoeilijkste vraag bleek wel ‘Noemt u eens één schrijver uit België (we durfden hier niet “enige” te schrijven). Slechts 36 personen gaven een antwoord, alle anderen konden deze vraag niet beantwoorden! Simenon, Timmermans en... Maigret werden genoemd.

Bij de Nederlandse schrijvers zag het er iets beter uit; 23 ouderen wisten geen antwoord, Timmermans werd 5 keer genoemd en ook Da Costa, Huizinga, Erasmus en Jan Cremer. Bij de jongeren wisten 72 geen antwoord te geven. Hier stond Anja Meulenbelt met 15 keer op de eerste plaats, direct gevolgd door Martine Carton (13) Herman van Veen (11) en Jan Cremer (6). Verder werden nog Tonke Dragt, Willem van de Wetering, Rudi Carell (!) en Mensje van Keulen genoemd. Op de vraag ons eens een bekende inwoner van België te noemen, wisten 9 jongeren J.M. Pfaff, 9 Eddy Merckx, 6 Jacques Brel en 4 commissaris Pirot te noemen (126 gaven geen antwoord). Bij de ouderen Henri Spaak en Eddy Merckx (32 geen antwoord).

Bij de bekende Nederlanders wisten 39 jongeren geen antwoord. Op de eerste plaats (hoe kan het anders?) met 42 keer Herman van Veen, daarna kwam Rudi Carell (24) de Bots (8) Juliane (8) Cruyff, Robert Long en Matilde Santing. Terwijl bij de ouderen Rudi Carell, Luns en Lou van Burg meermaals werden genoemd (16 personen gaven geen antwoord).

Op de vraag ‘Waaraan denkt u als u aan België/Nederland denkt?’, kwamen de grappigste antwoorden. De jongeren dachten bij België aan de taalstrijd (10) snelwegen (8) lekker eten (6) mijnbouw (4) Asterix (3) én mooie vrouwen (2) de overigen konden de vraag niet beantwoorden. Bij Nederland dacht men o.a. aan: fietsen (16) kaas (16) bloemen (14) en molens (10) mooie huizen (8) het verzet tegen de nazi's (5) maar ook krimineel (5) vergif in de groente (3), 20 personen konden deze vraag niet beantwoorden.

Onze laatste vraag was ‘Wat vindt u typisch voor België/Nederland?’, hierop mocht men maximaal drie antwoorden geven. Typisch voor België vonden de ouderen vooral: veel industrie (12) en stakingen (10), de jongeren gaven hier als antwoord: gezelligheid (30) konservatief (24) en tolerant (14). De jongeren vonden bij Nederland vooral de drugs (88) de vredesbeweging (48) en de krakers (40) typisch, de ouderen meenden dat drugs (24) gezelligheid (18) en progressief (6) typisch voor Nederland waren.

Naar aanleiding van de resultaten van deze enquête wil de Deutsch-Niederländische Gesellschaft in Kiel, nog meer dan vroeger, proberen in Duitsland meer belangstelling voor Nederland en België (het Nederlandstalige gedeelte) te wekken. In de hoop, dat u ons daarbij wilt helpen!

Namens de Deutsch-Niederländische Gesellschaft e.V. Kiel.

Josh v. SOER Hamburg

Het Nederlands instituut in Rome tachtig jaar

In de Haagsche Courant schreef de correspondent in Rome Rudy Simons Cohen een artikel over het tachtigjarig bestaan van het Institutum Neerlandicum, waaraan wij het volgende ontlenen:

Gebruiksvoorwerpen uit een samenleving van 25 eeuwen geleden worden volgend jaar in Den Haag tentoongesteld op initiatief van het Nederlands Instituut in Rome. Nederlandse archeologen hebben de voorwerpen uit de Italiaanse bodem tevoorschijn gehaald.

De tentoonstelling wordt één van de zeldzame manifestaties waarmee het instituut in Nederland naar buiten treedt.

Zijn werkterrein is Italië. Er studeren Nederlanders, die een deel van hun historische, kunsthistorische of archeologische research aan de bron zelf willen doen.

Tachtig jaar bestaat het instituut al, maar in Nederland hoort men er vrijwel nooit over. Toch komt een stroom van Nederlandse wetenschapsbeoefenaars bij het instituut op bezoek, vaak met een beurs en vaak intern, om er zijn kennis te verrijken, een scriptie voor te bereiden, onderzoek te doen. De specialismen, blijkend uit de titels van referaten, gaan van ‘de invloed van de vrouw op de verbreiding van het christendom in de vierde eeuw’ tot ‘schilderkunst als bron van kennis van de beeldhouwkunst’. En van ‘de reizen van Paulus naar Italië - problemen van de handelsscheepvaart in de Middellandse Zee’, tot ‘aanvragen voor huwelijksdispensatie uit het bisdom Utrecht in de vijftiende eeuw’. De archeologische afdeling heeft een eigen opgravingsterrein bezuiden Rome; de vondsten die Nederlandse archeologen daar doen staan in Italië in hoog aanzien. Met Italiaanse steun is er een magnifieke tentoonstelling van gemaakt, het is een selectie daaruit die men in Den Haag wil laten zien. Het Teyler-museum in Haarlem krijgt een tentoonstelling over Nederlandse kunstenaars die rond 1800 in Rome werkten. In Rome zelf treedt het instituut bij zijn 80-jarig bestaan naar buiten met voordrachten voor Italianen: over Nederlands Europese politiek bijvoorbeeld en over het Nederlands beleid bij de afwikkeling van zijn koloniale verleden.

Dit belichten van Nederland is iets wat het instituut pas de laatste jaren met enige nadruk doet. Veel aandacht krijgt daarbij de architectuur, niet alleen omdat wij op dat gebied met bekende namen kunnen komen (Oud, Rietveld) maar ook omdat de architectuur een actuele taal spreekt, die men over de grens verstaat. Op manifestaties in Rome, Turijn en andere steden leren Italiaanse en Nederlandse stadsarchitecten dit jaar van elkaars ervaringen. Ook Nederlandse musici worden in Italië op weg geholpen.