Neerlandia. Jaargang 88

[p. 221]

Algemeen-Nederlandse Kroniek

Cultuur

Omtrent Willem de Zwijger

Op 27 oktober werd in de Statenzaal van de abdij te Middelburg een plechtige herdenking van Willem van Oranje georganiseerd. Initiatiefnemers waren de werkgroep ‘Graafschap Vlaanderen’ van het Algemeen-Nederlands Verbond, het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, de Belgisch-Nederlandse Vereniging, afdeling Zeeland en de provincies Oost- en West-Vlaanderen en Zeeland.

De academische zitting werd officieel geopend door dr. C. Boertien, Commissaris der Koningin der provincie Zeeland. Nadat prof. dr. H. Fayat, algemeen voorzitter van het ANV en van het ANC bij wijze van inleiding had gesproken over de integratie Nederland-Vlaanderen, gaf prof. dr. M. Baelde, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Gent, een uiteenzetting over ‘Willem van Oranje, een staatsman in de zestiendeeeuwse Nederlanden’. De heer J. Potteboom, voorzitter van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, besloot de zitting.

Van 22 september tot 4 november liep in het Stedelijk Museum Broodhuis, op de Grote Markt te Brussel, een tentoonstelling onder de titel ‘Willem de Zwijger, 1533-1584’. In feite ging het hier om de expositie die tot 27 augustus in het Delftse Prinsenhof stond opgesteld en daar 70.000 bezoekers trok. Wel waren de stukken die enkel op de stad Delft betrekking hadden, te Brussel vervangen door Zuidnederlandse kunstwerken.

Van 28 september tot 9 december werd door de afdeling Nederlandse Geschiedenis van het Rijksmuseum in Amsterdam eveneens een tentoonstelling gehouden. Onder de titel ‘Willem van Oranje, om vrijheid van geweten’, kon het publiek er inzicht krijgen in het politieke handelen van Willem de Zwijger en in de factoren die dat handelen beïnvloedden.

Tot en met 8 januari 1985 kan men nog terecht in het Gijnmuseum, Nieuwehaven 29 te Dordrecht, om er de tentoonstelling van 16-eeuwse munten en penningen te bekijken. Ook deze expositie, op het getouw gezet door het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde, staat in het teken van het Oranje-jaar.

De verzameling bevat enkele merkwaardige stukken, zoals de zilveren geuzenpenning in halve maanvorm, door matrozen gedragen bij het Beleg van Leiden. Op de voorkant van de penning lezen we: ‘Liever Turks dan paaps’, en op de keerzijde: ‘Tot spijt van de mis’. Daarnaast is er een prachtige zilveren herdenkingspenning die in 1577 werd geslagen n.a.v. het huwelijk van Willem de Zwijger met Charlotte de Bourbon.

‘Brussel en de opstand’

Te Brussel liep tot 9 december 1984 in De Tinne Pot, zaal van de Kredietbank op de Grote Markt, de tentoonstelling ‘Brussel en de Opstand’. Ze behandelde de periode van de Beeldenstorm tot het begin van het Twaalfjarig Bestand. Het ging niet zozeer om Willem van Oranje zelf, maar om de opstand, gezien vanuit Brussels standpunt. Brussel was in die tijd immers het toneel van hevige onlusten.

De tentoonstelling bestond uit vier onderdelen: 1) de religieuze en politieke spanningen; 2) de Beeldenstorm en de repressie; 3) de figuur van Marnix van Sint-Aldegonde; 4) de tijdgeest van verzet en opstand tot de scheiding.

De coördinatie was in handen van Herman Vandormael, conservator van het kasteel van Gaasbeek, en organisator was de Vereniging voor Brusselse Geschiedenis.

Dezelfde vereniging publiceerde ter gelegenheid van de tentoonstelling het eerste nummer van het ‘Tijdschrift voor Brusselse Geschiedenis’.

Tot 8 december kon men in de Leuvense Universiteitshal terecht voor de tentoonstelling: ‘Leuven, Oranje en de Opstand (1533-1584/1984)’. Gustaaf Janssens, assistent bij het Algemeen Rijksarchief, nam het initiatief. Hij blikte niet alleen terug op de 16de eeuw, maar bestudeerde ook hoe de figuur van Oranje aan bod komt in de Leuvense geschiedschrijving van de 19de en 20ste eeuw en hoe hij als symbool werd gebruikt in de algemeen-Nederlandse beweging en in de Leuvense studentenbeweging.

Naast een catalogus werden twee werkmappen uitgegeven voor gebruik in de scholen. Het thema luidt: ‘De Nederlanden, eenheid en scheiding 1515-1648’. Het ene deeltje telt 52 blz. en is bestemd voor de leerling, het andere - voor de leraar - telt 41 blz. Beide boekjes samen kosten 100 BF.

Vonk, vuur en asse

We blijven in Heuvelland. Onder impuls van Jan Hardeman (Opbouwwerk Heuvelland), speelde ‘'t Westquartier’ in november het groots opgezette theaterproject: ‘Vonk, vuur en asse’, geschreven door Maria Demeester en geregisseerd door Rik Hancké.

Zes jaar geleden trok het gezelschap zo'n 17.000 kijkers met ‘Nooit brengt een oorlog vrede’. Toen maakte men een tournee naar Roeselare, Oostende, Gent, Antwerpen, Turnhout, Hasselt en Brussel, maar met ‘Vonk, vuur en asse’, bleef ‘'t West-quartier’ in Kemmel. Het decor was immers niet verplaatsbaar en met 70 spelers rondhossen is ook niet alles. Om toch een ruim publiek te bereiken, maakte men gebruik van een busnet met 47 lijnen en 250 stopplaatsen in Vlaanderen en Nederland, opgezet door ‘Flanders International’. Het stuk, dat economische bloei en crisis, ketterij en repressie in de 16e-eeuwse Westhoek verhaalt, was een bijdrage tot het Oranjejaar.

Vlaams-Waals cultureel akkoord

‘Band’, Vereniging van de Vlamingen in Wallonië, verheugt er zich over dat een nieuwe poging wordt ondernomen om een Vlaams-Waals cultureel akkoord af te sluiten.

Een eerste contact, enkele maanden geleden, werd aan Vlaamse zijde afgebroken toen de voorzitter van de Waalse executieve, Philippe Moureaux, o.a. de oprichting eiste van Franstalige consulaten in Vlaanderen en van Franstalige centra in het Brusselse randgebied en in Vlaamse taalgrensgemeenten.

Nu hopen Geens en Moureaux ‘op korte termijn een samenwerkingsakkoord tussen de Vlaamse en de Franse gemeenschap af te sluiten op het vlak van de cultuur, het onderwijs, de bijstand aan personen en het gezondheidsbeleid’.

Studiedag Vermeylenfonds

Op 1 december zette het Vermeylenfonds in jeugdherberg ‘De Fiertel’ te Ronse een studiedag op over ‘De Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking’.

[p. 222]

Na de inleiding door de heer A, Major, ere-voorzitter van de provinciale afdeling Oost-Vlaanderen, sprak prof. K. de Clerck over de historische evolutie van de Vlaams-Nederlandse samenwerking.

Hugo Raes had het specifiek over de samenwerking op het gebied van literatuur en uitgeverij en Freddy Verkruyssen leidde de algemene discussie die de voormiddagzitting afsloot.

In de namiddag lichtte een ambtenaar van het Ministerie van Cultuur het huidige beleid en de verwezenlijkingen toe. Jaak van Schoor gaf een uiteenzetting over de samenwerking op het vlak van taal en toneel en daarna vond een algemene bespreking plaats, opnieuw o.l.v. Freddy Verkruyssen.

Belgische culturele week in Amstelveen

Van 8-15 september jl. stond Amstelveen in het teken van een reeks culturele evenementen van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap in België. Een festijn in het Cultureel Centrum Amstelveen, dat dit jaar het tweede lustrum viert. Het was een uitgelezen programma: (poppen)theater, concerten, declamatie en film. In deze opzet werd voor de eerste maal de film ‘De Leeuw van Vlaanderen’ van Hugo Claus, naar het boek van Hendrik Conscience, in Nederland vertoond. De culturele week was een initiatief van Wim Bary, directeur van de Dienst voor Cultuur en financieel mogelijk gemaakt door de ministeries van cultuur in Nederland en België. De heer G. Courtois, cultureel attaché van de Belgische Ambassade in Nederland, bestempelde de culturele week als een ‘historische gebeurtenis voor de twee taalgebieden in België. Er is een basis gelegd om op verder te gaan in de toekomst in andere landen’.

Minister mr. drs. L.C. Brinkman van WVC, dr. Karel Poma, de Vlaamse Gemeenschapsminister van cultuur, de Belgische ambassadeur in Nederland, de heer F. Baekelandt en de heer R. Dehaybe, Commissaris Generaal voor de internationale culturele betrekkingen van de Franse Gemeenschap, de culturele attaché, de heer Courtois en de burgemeester van Amstelveen drs. O. Diepen, woonden gedeelten van de programma-uitvoeringen bij. In toespraken beklemtoonden zij het nut van de culturele manifestatie.

De week werd geopend met een concert van de Philharmonie van Vlaanderen en besloten met een uitvoering van Het Luiks Philharmonisch Orkest. Achtereenvolgens traden voor het voetlicht het Speeltheater van Gent met de musical ‘De Boot’, François Glorieux met zijn groot orkest in een programma van jazz tot Pop, onder de titel ‘Van Stan Kenton tot Michael Jackson’. Het toneelgezelschap ‘Ivonne Lex’ gaf een uitvoering van ‘Clara, Robert en Johannes’, gebaseerd op de briefwisselingen tussen Johannes Brahms en Clara Wieck de vrouw van Robert Schuman en Robert Schuman zelf. Tine Ruysschaert droeg ‘Van den vos Reynaerde’ voor, J. Pipon bracht het poppenspel ‘Koning Klein’, de Dans-Theatergroep Triangel voerde ‘Miserere’ uit. Charles Loos, piano en Steve Houben, saxofoon gaven een jazzconcert. Het Théâtre Impopulaire speelde ‘Lagune’. Daarmee zijn de voornaamste evenementen aangeduid. De belangstelling uit Amstelveen en omgeving (Amsterdam) was niet bijster groot, zei Wim Bary achteraf. ‘Een klein publiek, maar bijzonder geïnteresseerd was men zeker’. De Belgische Culturele Week ging gepaard met een winkelweek.