Neerlandia. Jaargang 87

[p. 86]

algemeen-nederlands archief
studies en documenten van het algemeen-nederlands congres

Colloquium gemeenschappelijk Nederlands-Vlaams internationaal cultuurbeleid

Op vrijdag 25 februari j.l. werd te Antwerpen, op initiatief van de ANV/ANC-werkgroep ‘De Nederlanden in de Wereld’ en met de medewerking van het Belgisch-Nederlands Cultureel Accoord, een colloquium georganiseerd over het thema: ‘Gemeenschappelijk Nederlands-Vlaams beleid voor Internationale Culturele Samenwerking’.

Het colloquium sloot aan bij de werkzaamheden van het 38ste Algemeen Nederlands Congres dat in oktober 1981 te Brussel werd gehouden, en meer bepaald bij deze van de werkgroep op dat Congres.

De werkgroep had nl. voor dat Congres een aantal werkdocumenten voorbereid die o.m. handelden over de sociaal-culturele begeleiding van onze landgenoten in den vreemde, het onderwijs van het Nederlands in het buitenland en aan anderstaligen, en het gebruik van het Nederlands in internationale instellingen, meer bepaald in de Europese Gemeenschap. Verder werden toen ook een paar werkstukken gewijd aan het internationaal cultuurbeleid van Nederland en Vlaanderen en werden in verband met deze nota's ook een aantal aanbevelingen geformuleerd.

Met het colloquium van 25 februari j.l. zou de werkgroep een stuk verder gaan. De groep wou nl. onderzoeken in welke mate door Nederland en door de Vlaamse Gemeenschap naar derde landen toe een gemeenschappelijk beleid voor internationale culturele samenwerking gevoerd kan worden via o.m. bepaalde instrumenten die nu reeds ter beschikking staan van onze regeringen, zoals bv. de culturele akkoorden en verdragen die reeds met andere landen gesloten werden of in de toekomst nog zouden kunnen gesloten worden, onze diplomatieke vertegenwoordigingen in het buitenland en meer bepaald de culturele attachés die aan sommige van onze ambassades verbonden zijn en tenslotte de Nederlandse en Vlaamse/Belgische wetenschappelijke instituten en culturele centra die werkzaam zijn in het buitenland. Tenslotte wou de werkgroep op dit colloquium een gedachtenwisseling uitlokken over de rol die particuliere organisaties kunnen of zouden moeten kunnen spelen bij het meebepalen van ons internationaal cultuurbeleid.

Van de aanwezige deelnemers werd op het colloquium een actieve participatie verwacht. Het kernstuk van de bijeenkomst was dan ook het debat dat in de namiddag gepland was rond een aantal stellingen over het congresthema, stellingen die vooraf aan de deelnemers waren toegestuurd samen met een aantal informatieve en documentaire nota's en fiches. De teksten van deze vóórdocumentatie werden reeds gepubliceerd in het vorig nummer van ‘Neerlandia’ (jan.-febr. 1983).

Om het geplande debat echter zo dicht mogelijk op de concrete realiteit te laten aansluiten werd voor de ochtendzitting een beroep gedaan op enkele deskundigen die al sedert jaren, in Nederland of Vlaanderen, op diverse terreinen van het internationaal cultuurbeleid werkzaam en die, tegen de achtergrond van de stellingen van de werkgroep, bereid gevonden werden een en ander te komen vertellen over hun jarenlange ervaring op dit gebied.

Deze deskundigen waren: drs. J.C. van Praag, ouddirecteur van het ‘Institut Néerlandais’ te Parijs en nu secretaris-generaal van de Nederlandse nationale Unesco-commissie, drs. J. Dedeurwaerder, ambtenaar bij de Vlaamse Raad (de parlementaire vertegenwoor-

[p. 87]

diging van de Vlaamse Gemeenschap), dr. Henk Waltmans, oud-directeur van het Europa-Huis in Bemeien en oud-lid van de Nederlandse Tweede Kamer en van het Europese Parlement. Verder werd, ter inleiding van het debat ook een beroep gedaan op drs. B.J.E.M. de Hoog, algemeen secretaris van de Nederlandse Taal-Unie. De slottoespraak zou gehouden worden door mevrouw D. Verstraeten, Commissaris-Generaal voor de Internationale Culturele Samenwerking van de Vlaamse Gemeenschap.

In dit nummer van ‘Neerlandia’ worden de teksten afgedrukt van de inleidingen die deze verschillende deskundigen op het colloquium hebben uitgesproken.

De ambassadeur van Nederland bij de Unesco, de heer M. Mourik had eveneens zijn medewerking toegezegd, maar moest op het laatste moment verstek laten gaan omdat hij, een paar dagen vóór het colloquium plaatshad, door zijn regering naar Indonesië gestuurd werd om er aanwezig te zijn bij de wederopening van de, dank zij de Unesco, gerestaureerde Borobodourtempel. De heer Mourik bezorgde ons wel de tekst van een artikel dat hij enkele maanden geleden liet verschijnen in ‘De Internationale Spectator’, waarin hij de grote lijnen van zijn visie op ons internationaal cultuurbeleid samenvatte en dat wij onder de titel ‘Naar een actief buitenlands cultuurbeleid’ met zijn instemming eveneens hebben opgenomen in de vóórdocumentatie voor het colloquium en afgedrukt in het vorig nummer van Neerlandia’.

In een volgend nummer van ‘Neerlandia’ hoopt de werkgroep ook de uitgeschreven tekst te kunnen publiceren van het namiddagdebat dat gehouden werd onder leiding van de heer C.A.M. Middelhoff, lid van de werkgroep.

Het colloquium werd gehouden in het groot auditorium van de Kredietbank in het Torengebouw te Antwerpen, en werd bijgewoond door circa 170 belangstellenden, onder wie één derde Nederlanders.

Op het einde van de studiedag werden door de voorzitter de algemene conclusies van het colloquium in enkele punten als volgt samengevat:

1.	Van de regeringen en de volksvertegenwoordigingen van Nederland en Vlaanderen wordt inzake het present stellen van de Nederlandse cultuur in het buitenland de politieke wil verwacht hierbij principieel uit te gaan van één gemeenschappelijke cultuur. Er is in dit opzicht behoefte aan permanent beraad over de filosofie die aan zulk een cultuurbeleid ten grondslag ligt, resp. dient te liggen.
2.	Uit deze stelling moeten practische en concrete conclusies getrokken worden wanneer het gaat om het voorbereiden, invullen, sluiten en uitvoeren van akkoorden en verdragen inzake culturele samenwerking met derde landen. Wat de Vlaamse Gemeenschap betreft moet zo spoedig mogelijk een einde gemaakt worden aan de controverse over de vraag wie voor de Vlaamse Gemeenschap nu werkelijk bevoegd is om internationale culturele verdragen te sluiten. Hierbij moet dan wel uitgegaan worden van het feit dat bij de staatshervorming van 1970-71 de verantwoordelijkheid voor het internationaal cultuurbeleid toevertrouwd werd aan de gemeenschappen, in dit geval dus aan de Vlaamse Gemeenschap.
3.	Het beginsel dat wij voorstaan en dat zegt dat bij het voeren van een internationaal cultuurbeleid moet opgetreden worden vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het ongedeelde cultuurpatrimonium van Nederland en Vlaanderen, moet ook zijn toepassing vinden in de selectie, de opleiding, de werking en de bijscholing van onze diplomaten in het buitenland, in het bijzonder van onze culturele attachés en in de werking van onze culturele centra en wetenschappelijke instituten in het buitenland.
4.	Tenslotte moeten de particuliere organisaties die in Nederland, in Vlaanderen of in het buitenland zich actief inspannen om de gemeenschappelijke Nederlandse cultuur present te stellen efficiënt gesteund worden door de overheid van beide landen en nauwer dan voorheen betrokken worden bij het meebepalen van het gemeenschappelijk internationaal cultuurbeleid, en waar mogelijk ook bij de uitvoering ervan.

M. VERTOMMEN

Voorzitter van de ANV/ANC-werkgroep

‘De Nederlanden in de Wereld’

Voorzitter van het Colloquium