Neerlandia. Jaargang 87

[p. 78]

de nederlanden in de wereld

Hanzedag in Lübeck, een Europese manifestatie

In 1980 nam Zwolle mede naar aanleiding van het 750-jarig bestaan van deze Hanzestad, het initiatief om de oude traditie van de Hanzevergaderingen weer nieuw leven in te blazen. De laatste ‘Hanze-dagvaart’ vond plaats in 1669. In Zwolle werd het besluit genomen regelmatig weer een Hanzevergadering te organiseren in één van de voormalige Hanzesteden. Uiteraard komen hiervoor vooral Oostnederlandse en Noordduitse steden in aanmerking. Voor de Zwolse ‘Hanze-dagvaart’ bestond grote belangstelling (vgl. ‘De Hanze - bloei en ondergang van een handelsverbond’, Neerlandia, nr. 4, 1980).

Vorig jaar werd een Hanzevergadering in het Westfaalse Dortmund georganiseerd. Dortmund behoorde evenals zijn concurrent Keulen tot de belangrijkste Hanzesteden in Westfalen en het Rijngebied. Deze Hanzedag viel samen met de herdenking van het 1100-jarig bestaan van Dortmund. Opmerkelijk was, dat aan deze ‘Hanze-dagvaart’ nu ook een Oostduitse Hanzestad m.n. Rostock deelnam. Voorts waren er niet alleen vertegenwoordigers uit Nederland en de Bondsrepubliek maar ook uit Noorwegen, Zweden, Italië, Frankrijk en de Sovjet-Unie.

Deze Hanzedag 1982 werd geopend door de burgemeester van Lübeck, dr. Robert Knüppel, die in een interview sprak over het ‘Wagnis von Zwolle’ om de Hanzedagen weer tot leven te roepen. De historicus prof. dr. Klaus Friedland uit Kiel herinnerde er in een rede aan, hoe rond 1495 de St. Olafs-Bruderschaft in Danzig via Dortmund, dat goede betrekkingen met de Nederlanden onderhield, in Amsterdam een beeld van St. Olaf liet vervaardigen. Het beeld werd echter op weg naar Danzig door zeerovers gekaapt en kwam tenslotte in Hamburg terecht.

Dit jaar zal de Hanzedagvaart plaatsvinden in de stad die eens als de moeder der Hanzesteden werd beschouwd, nl. Lübeck en wel op 8 en 9 september. Voor de komende jaren hebben zich voorlopig de volgende steden opgegeven om als gastvrouw van de Hanzevergaderingen op te treden:

1984	Neuss
1985	Duisburg
1988	Keulen
1990	Zutphen (mede n.a.v. het 800-jarig bestaan)
1999	Oldenzaal

De voorbereiding voor de Hanzevergadering in Lübeck is in handen van een Hanzecommissie van dertien Europese steden. Hiertoe behoren Bergen (Noorwegen), Oldenzaal, Zutphen en Zwolle en acht steden uit de Bondsrepubliek waaronder Lübeck, Bremen en Hamburg en voorts ook het met de Hanze verbonden Venetië. Er wordt in Lübeck wederom evenals in Zwolle een historische Hanzevergadering georganiseerd. Daarnaast zullen werkgroepen hun ervaringen op verschillende gebieden uitwisselen: de sanering van historische oude steden, het nieuwe gebruik van oude stadskernen, toerisme en culturele problemen. Voorts zullen in Lübeck een Hanzemarkt, lezingen, tentoonstellingen, toneelvoorstellingen en sport- en muziek-manifestaties

Oude zoutpakhuizen in Lübeck.

[p. 79]

Holstentor (1478) in Lübeck, naar het voorbeeld van het Rabot in Gent.

Op 9 juni 1407 werd Zwolle voor de tweede maal in de Hanze opgenomen. Deze oorkonde werd in Lübeck geschreven in het Nederduits, waarvan men zich bediende in het gehele gebied van Vlaanderen tot de Oostzee.

worden georganiseerd. Een tentoonstelling is gewijd aan ‘Bauten der Hansestädte’. Op een symposium zullen historici uit de Bondsrepubliek het thema ‘Geschichte in der Kulturarbeit der Städte’ behandelen. De verschillende aan de Hanze-dagvaart deelnemende steden hebben gelegenheid in stands op de markt van Lübeck bekendheid te geven aan ambachten, kunst en specialiteiten van hun stad. Voorts bestaat het voornemen zeilwedstrijden te organiseren van oude schepen uit de verschillende landen. Van 7 tot 15 mei zal in Lübeck een consumentenmarkt worden gehouden onder de titel ‘Handel und Hanse’. De keuze van Lübeck als zetel voor de Hanze-dagvaart 1983 ligt voor de hand. Deze Oostzeestad heeft in de geschiedenis van de Hanze de belangrijkste rol gespeeld. Nog altijd wordt in de officiële stukken gesproken van de ‘Hansestadt Lübeck’. De Hanze kwam in de jaren 1356 tot 1359 tot stand. Vanaf het begin was Lübeck hierin de drijvende kracht. Naar schatting kon de Hanze in zijn bloeitijdperk 70 tot 80 steden als lid beschouwen. De belangrijkste Nederlandse Hanzesteden waren vooral te vinden langs de IJssel en de Oostkust van de Zuiderzee. Door deze waterwegen waren verbindingen mogelijk met de Rijnvlakte, Westfalen, de Oostzee, Noorwegen en Engeland. Sinds de 15e eeuw werden 13 Nederlandse steden als volberechtigde Hanzesteden erkend: Zwolle, Kampen, Deventer, Zutphen, Harderwijk, Staveren, Elburg, Groningen, Nijmegen, Arnhem, Roermond, Venlo en Bolsward.

Zoals gezegd, de laatste Hanze-dagvaart vond plaats in 1669. De afgevaardigden op deze vergadering kwamen overeen de belangen van hun handel in de geest van de Hanze te laten behartigen door Lübeck, Bremen en Hamburg, welke laatste zich zo goed mogelijk van hun taak hebben gekweten. Tekenend voor de nog altijd aanwezige belangstelling voor de Hanze is de Lübeckse ‘Stiftung Kulturgut hansischer Städte’. Hoewel de meeste huidige Oosteuropese steden (behalve Rostock) zich tot nu toe afzijdig hebben gehouden van de Hanzemanifestaties, zal deze Stichting een tentoonstelling organiseren ‘Darstellung der Städte Riga, Reval, Wisby sowie der Danziger Artus-Brüderschaften’ in het Schabbelhaus, Mengstrasse 48 in Lübeck.

Duidelijk is dat de Hanzedagen in Lübeck op 8 en 9 september a.s. een belangrijk cultureel en comercieel evenement zullen vormen, waaraan ongetwijfeld vele vertegenwoordigers uit de Lage Landen zullen deelnemen. Voor verdere informatie verwijs ik tenslotte naar het Presse- und Informationsamt der Hansestadt Lübeck, Kanzleigebäude, Breite Strasse 62, Lübeck.

P. KRUG