Neerlandia. Jaargang 86

[p. 167]

ANV-colloquium over basisonderwijs

Op 13 maart I.I. organiseerde de werkgroep basisonderwijs van het A.N.V. zijn derde colloquium.

Dit colloquium werd gehouden in de gebouwen van de Universitaire Instelling Antwerpen te Wilrijk.

De openingstoespraak werd gehouden door de heer R. Staelens, kabinetsmedewerker. Hij feliciteerde uit naam van de heer D. Coens, Minister van Nationale Opvoeding, de organisatoren voor dit colloquium.

Hij achtte deze ontmoetingsmomenten tussen Nederlandse en Vlaamse onderwijsbetrokkenen van groot belang voor de ontwikkeling én de kwaliteit van het basisonderwijs in de beide landen.

Het feit dat onderwijsbetrokkenen hun vrije tijd investeerden in het bijwonen van dit colloquium noemde hij prijzenswaardig.

Het week inhoudelijk sterk af van de voorgaande colloquia. Daar lag de nadruk vooral op het pedagogischdidactisch terrein. Tijdens dit colloquium stonden de externe maatschappelijke invloeden in verband met het functioneren van leerkrachten centraal.

Het werk van de onderwijsgevenden in de hedendaagse samenleving is verre van eenvoudig. Zij verrichten hun arbeid in een onrustige en soms bedreigende omgeving. Er zijn vele en vaak tegenstrijdige maatschappelijke verwachtingen waaraan tegelijk zou moeten worden voldaan. Er is een voortgaande tendens tot verbreding van onderwijsdoelstellingen, waardoor de leerkracht gedwongen wordt zich op meer socialisatiedomeinen te gaan bewegen.

Een van de discussiegroepen.

De opkomst van de empirische onderwijskunde leidt tot een aanzwellende stroom van wetenschappelijke inzichten over het onderwijs, waar onderwijsgevenden beroepshalve niet ‘om heen’ kunnen. Méér instanties buiten de school zijn zich met de beroepspraktijk van leerkrachten gaan bemoeien, waardoor een vermindering optreedt van de relatief sterke mate van autonomie in de taakuitoefening.

Het toegenomen onderwijsniveau van de ouders heeft gevolgen voor hun vermogen om het werk van de leerkracht, aan wiens pedagogische zorgen hun kinderen zijn toevertrouwd, kritisch en soms ook hinderlijk te volgen. De vraag rijst of bij diegenen die aktief betrokken zijn bij het ontwikkelen van gedachten over de toekomstige struktuur en inrichting van het onderwijsbestel, zowel als bij diegenen die onderwijsonderzoek verrichten, steeds voldoende begrip aanwezig is voor de veelal ongecompliceerde en lastiger wordende omstandigheden waaronder leerkrachten hun werkzaamheden moeten realiseren.

De taak van de onderwijsgevende verandert tengevolge van ontwikkelingen die zowel binnen als buiten het onderwijsbestel zijn te situeren. Er zijn interne en externe determinanten van de taak en de taakuitoefening, waartussen overigens een levendige wisselwerking bestaat.

Vertrekkend vanuit het gegeven dat het functioneren van de leerkracht centraal stond, kwamen volgende themata in de discussieronden aan bod:

1.	De reikwijdte van de leerkrachtenopdracht. Hoe breed of hoe beperkt is de leerkrachtenopdracht

Belangstelling voor onderwijsverdieping.

[p. 168]

	met betrekking tot het huidige maatschappijbeleid? Waar begint en eindigt deze opdracht?
2.	Vakbekwaamheid Deskundigheid binnen de school Inbreng van deskundigen buiten de school
3.	Ouders en school Samenwerkingsverband tussen leerkrachten en ouders.
4.	Prestatiemoraal Wat mogen we van de kinderen vandaag verwachten en eisen? Hoe wordt de leerkrachtenopdracht gewaardeerd? Gehonoreerd?

De hierboven vermelde themata kwamen aan de orde bij de discussieronden. De deelnemers hadden de vrije keuze om aan twee verschillende discussieronden deel te nemen.

De discussieronden worden geleid door veertien begeleiders die elk vanuit hun eigen deskundigheid deze discussies lieten uitgroeien tot een dynamische samenspraak.

De professoren Leune en de Corte verwerkten samen met de begeleiders de gegevens van de discussieronden.

Prof. De Corte, voorzitter L. Knaepkens.

Zij verwoordden hun slotconclusies tijdens de plenaire zitting op het einde van de dag.

De werkgroep mocht zich gelukkig prijzen met de medewerking van professor doctor J.M.C. Leune, onderwijssocioloog aan de Erasmusuniversiteit te Rotterdam. Hij heeft op sublieme wijze inhoud gegeven aan dit colloquium met zijn referaat: ‘Onderwijsgevenden onder druk; enkele maatschappelijke ontwikkelingen en hun gevolgen voor de taak en de sociale positie van de leerkracht’.

Dit referaat vormde de basis tot een zinvolle discussie. Uit de enquête bleek dat de deelnemers dit colloquium als zeer geslaagd hebben ervaren.

Opvallend was dat de beschikbaar gemaakte tijd voor een gezellig praatje in een ongedwongen sfeer door de deelnemers uitermate op prijs werd gesteld.

Zo sterk zelfs dat, zoals uit de enquête bleek, men dit moment van ontspanning en persoonlijk kontakt graag wil herhaald zien bij een volgend colloquium.

Professor Dr. H. Fayat, algemeen voorzitter van het A.N.V., die naar goede traditie het slotwoord sprak, heeft door zijn belangstelling, waardering en kennis van de werkzaamheden van de werkgroep deze dag stijlvol besloten.

Mieke KNAEPKENS

Prof. dr. J.M.C. Leune, prof. em. H. Fayat.