Neerlandia. Jaargang 86

Cultuur

Minister Poma en zijn beleid

Gemeenschapsminster van Cultuur, de heer K. Poma, heeft onlangs op ‘Dagen van de Vlaamse Gids’ zijn - liberale - visie op het cultuurbeleid uiteengezet.

Voor wat de filosofie van de cultuur betreft, kunnen we vijf punten aanduiden die minister Poma naar voren wenst te schuiven:

-	de vrijheid van het individu;
-	afwijzing van nivellering, maar ‘achtergebleven groepen en personen moeten naar een hoger niveau worden getild’.
-	inbreng van het privé-initiatief, ‘om te voorkomen dat via het overheidsinitiatief een te eenzijdige levensbeschouwelijke visie zou worden doorgedrukt’;
-	het cultuurbeleid moet pluralistisch zijn;
-	de overheid moet rekening houden met elementen van kostenbeheersing, ‘hoewel het marktmechanisme niet toepasselijk is op culturele waarden’.

In zijn toespraak poogde de minister deze beginselen om te zetten in een aantal beleidsdomeinen.

Inzake het mediabeleid moet volgens de minister het BRT-monopolie doorbroken worden o.m. door de zendgemachtigden (‘Programma's door derden’) meer zendtijd te geven en ‘door een meer evenwichtige verdeling van sleutelposities in de nieuwsdienst’, de erkenning van niet-openbare radio's.

Minister Poma kondigde een herziening van het theaterdecreet aan, met formules om subsidies sneller te betalen.

Inzake musea betreurde hij dat ons land geen rijksmuseum bezit voor moderne of eigentijdse kunst. Hij kondigde het initiatief aan om vormen van avantgarde kunst de vrije teugel te laten door verlaten ruimten zoals ‘loodsen en pakhuizen’ ter beschikking te stellen.

Betreffende de bibliotheken liet de minister weten dat de uitvoering van het bibliotheekdecreet financieel onmogelijk was geworden.

Op het gebied van toerisme pleitte hij voor de oprichting van een Vlaams Commissariaat-generaal en tevens kondigde hij aan dat het sociaal toerisme 10 miljoen meer zal krijgen in vergelijking met vorig jaar. Tenslotte bepleitte hij de inbreng van sponsors bij de bescherming van restauratie van monumenten en landschappen.

De Groot-Nederlandse gedachte tot 1945

De commissie Cultuurgeschiedenis van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letterkunde heeft de prijsvraag voor 1985 uitgeschreven onder het thema ‘De groot-nederlandse gedachte in Vlaanderen tot 1945’.

Deze prijsvraag is bedoeld om het onderzoek naar de opkomst, de groei en de ontwikkeling van de groot-nederlandse gedachte tot aan het einde van de tweede wereldoorlog te stimuleren, met de verwachting dat op grond van het verrichte onderzoek een degelijke studie tot stand komt. De schrijver kan het thema breed en naar eigen inzichten behandelen.

Indien er op 11 december 1984 nog geen antwoord mocht zijn ingezonden, dan kan de Academie overwegen de prijsvraag voor één of twee jaar aan te houden. Het volstaat dat een auteur uiterlijk op 1 april 1985 erom verzoekt.

[p. 151]

Hieronder volgt het reglement van de jaarlijkse prijsvragen van de Koninklijke Academie.

-	De Academie schrijft jaarlijks prijsvragen uit over onderwerpen die verband houden met de studie en de beoefening van de Nederlandse taal- en letterkunde. Elk antwoord op een prijsvraag wordt in twee exemplaren ingezonden en vermeldt de naam en het adres van de schrijver.
-	Een ingezonden werk moet het als prijsvraag gestelde onderwerp direct behandelen. Uitvoerige uitweidingen, verwijzingen of opgave van bronnenmateriaal kunnen eventueel in een afzonderlijk deel als bijlagen worden opgenomen.
-	Elk antwoord moet een overzichtelijke inhoudsopgave bevatten. Platen’ kaarten en tekeningen die bij eventuele uitgave het werk moeten illustreren, dienen met de verhandeling ingezonden.
-	Als antwoord op een prijsvraag mogen alleen onuitgegeven werken, in het Nederlands geschreven, in de in België officieel geldende spelling, worden aanvaard. Werken waarvan taal, stijl en spelling te wensen overlaten, komen niet in aanmerking voor bekroning.
-	De antwoorden moeten aan het secretariaat van de Academie worden bezorgd uiterlijk 20 dagen voor het begin van het jaar waarvoor de prijsvraag is uitgeschreven.
-	Alle ingeleverde manuscripten worden het eigendom van de Academie. De schrijver of rechthebbende kan er op zijn kosten een afschrift van bekomen.
-	Als de financiële middelen voorhanden zijn, geeft de Academie de bekroonde verhandelingen uit, in volgorde van hun bekroning.
-	Een bekroond werk, al dan niet gewijzigd en/of aangevuld kan pas worden gedrukt nadat de ‘keurraad’ die het heeft bekroond, toelating tot publicatie heeft verleend.

Voor alle verdere informatie kan men zich wenden tot het secretariaat van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taalen Letterkunde, Koningstrat 18, 900 Gent, tel. [phone] .

Nieuwe directeur de brakke grond

Gemeenschapsminister voor Cultuur K. Poma heeft Walter Lerouge benoemd tot hoofdinspecteur-directeur van het Vlaams-Kultureel Centrum ‘De Brakke Grond’ in Amsterdam. Hij werd verkozen tussen een veertiental kandidaten die zich hadden aangemeld voor de opvolging van ontslaggevend directeur Paul De Broe.

Walter Lerouge (Wetteren, 41 jaar) is licentiaat in de kunstgeschiedenis en de archeologie (Rijksuniversiteit Gent, 1965), Van 1965 tot 1976 was hij assistent aan het Hoger Instituut voor Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde aan de R.U.G. In die hoedanigheid nam hij deel aan verscheidene opgravingscampagnes van de Belgische missie in Iran. In 1976 bestudeerde hij aan het Europacollege te Brugge het nieuwe monumentenbeleid.

In 1977 werd hij culturele attaché bij de Culturele Dienst van de provincie Oost-Vlaanderen, waar hij belast was met het kunstpatrimonium. Tevens was hij lid van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, de Regionale Commissie voor Dorps- en Stadsherwaardering en de Streekcommissie voor Ruimtelijke Ordening.

W. Lerouge publiceerde talrijke bijdragen in de Culturele jaarboeken van de provincie Oost-Vlaanderen en werkte mee aan Oosthoeks Encyclopedie.

Een dr. Louis Roppe-lezing

In herinnering aan de stimulator van wetenschappelijk onderwijs en onderzoek in de provincie Limburg, gouverneur L. Roppe, wordt door het Limburgs Universitair Centrum jaarlijks een Dr. Louis Roppe-lezing georganiseerd.

De eerste lezing ter gelegenheid van het tweede lustrum van het L.U.C. werd gehouden door Prof. Dr. L. Vander Kerken, U.F.S.I.A.. Het thema van deze lezing was ‘De wereld van schijn en vervreemding’. Ze vond plaats in het Limburgs Universi-tair Centrum, Universitaire Campus te Diepenbeek op woensdag 27 oktober 1982.

Dr. Louis Roppe maakte ook deel uit van de Raad van Advies van het Algemeen-Nederlands Congres.

Monumentenzorg

Uit het tijdschrift van het Ministerie van Nederlandse Cultuur nemen wij volgend benericht.

In april II. heeft een delegatie van de Nederlandse Rijksdienst voor Monumentenzorg een werkbezoek gebracht aan Vlaanderen. Werkgroepen te Dilbeek, Diest, Leuven, Sint-Truiden, Herkenrode en Gent werden bezocht. De Nederlandse Monumentenraad en de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen hebben besloten tot de volgende punten van samenwerking:

-	het uitwisselen van documentatie over elkaars beleidsinzichten en wettelijke structuren (vooral inzake decentralisatie en deconcentratie)
-	het beleggen van een jaarlijkse bijeenkomst;
-	het wederzijds afvaardigen van leden ter gelegenheid van de behandeling van belangrijke beschermings- en restauratiedossiers waar vergelijkbare problemen zich voordoen, zowel op de vergaderingen als bij plaatsbezoeken;

Tussen beide administraties werd op het vlak van de concrete samenwerking volgende uitwisseling afgesproken:

-	een zeer systematische uitwisseling van informatie en documentatie;
-	wederzijdse deelneming op congressen, colloquia etc. die de diensten organiseren;
-	het organiseren van een gemeenschappelijke studiedag over een probleem van technische aard;
-	het opstellen van een gemeenschappelijk programma van studiebezoeken;
-	het opnemen van bijdragen in de afzonderlijke publicaties.

‘Wetenschappelijke tijdingen’ wijdt zich nu volledig aan Vlaamse beweging

‘Wetenschappelijke Tijdingen’ is het driemaandelijks verschijnende orgaan van de ‘Vereniging voor Wetenschap’, destijds opgericht door Jozef Goossenaerts ten einde de Nederlandstalige wetenschap te bevorderen en bekend te maken. Het oorspronkelijke doel is door de evolutie van België inderdaad achterhaald en daarom hebben de uitgevers besloten één van de vroegere aspecten tot hoofddoel te verheffen. Voortaan heet de publicatie voluit: ‘Wetenschappelijke Tijdingen op het gebied van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging’. Het blad legt zich nog uitsluitend toe op de studie van alles wat met de Vlaamse emancipatiestrijd te maken heeft.

[p. 152]

Prof. G. De Smet blijft redactiesecretaris maar wordt terzijde gestaan door een nieuwe redactie, allemaal bekende specialisten ter zake: Ada Deprez, M. Hanot, L. Simons, R. Van Eenoo, R. Van Isacker, R. Van Landschoot, L. Vos, L.E. Wils.

In het jongste nummer lazen wij o.m. de lange bijdrage van Lode Wils over ‘Gerretson, Geyl en Vos. Spanningen tussen de Grootnederlandse Beweging en de Vlaams-Nationalisten’, een zeer belangrijke en boeiende bijdrage, die wellicht polemieken zal uitlokken.

Signaleren wij in dit rijke nummer ook nog een bijdrage van Ada Deprez, E.C. Coppens, Carine D'hont en Rita Seys over de studie van leven en werk van de liberale en Vlaamsgezinde historicus Paul Fredericq. Wetenschappelijke Tijdingen, Kongreslaan 40, 9000 Gent.

Erasmusprijs voor theoloog E. Schillebeeckx

Op 13 september 1982 kreeg de Dominikaan E. Schillebeeckx de Erasmusprijs uitgereikt. Hiermee is deze geboren en getogen Vlaming de eerste theoloog in de rij der winnaars van deze Nederlandse cultuurprijs.

Voor hem kregen vanwege hun betekenis voor de Europese cultuur o.a. de beeldhouwer H. Moore, dejoodse filosoof M. Buber, de econoom J. Tinbergen, de schilder M. Chagall de Christen-humanist R. Guardin,i Charlie C haplin en de componist O. Messiaen deze Nederlandse onderscheiding.

De Erasmusprijs wordt Schillebeeckx toegekend, zegt de jury, ‘omdat zijn theologische werken zowel een bevestiging van de traditionele waarden van de Europese cultuur vertegenwoordigen als een bijdrage aan het kritisch zelfon derzoek van deze tijd’.

Eerder reeds, in 1969, mocht Schillebeeckx de culturele prijs van Vlaanderen (het Landjuweel) in ontvangst nemen. Deze onderscheiding werd hem toenmaals verleend omdat dank zij hem vele buitenlanders Nederlands leren om zijn werken in de oorspronkelijke taal te kunnen lezen en zijn colleges in Nijmegen te kunnen volgen.

In de volkskunst schreef R. Auwerda o.m. het volgende over Schillebeeckx: ‘De betekenis van Schillebeeckx strekt verder dan zijn eigen Rooms-Katholieke Kerk en het Nederlands taalgebied. (...) Schillebeeckx denkt vanuit de grondstromen van het Christendom en over de scheidsmuren van de kerken heen.’

Van al zijn boeken zijn ongeveer een miljoen exemplaren verkocht, in vele talen. De bekendste zijn ‘Christus, sacrament van de godsontmoeting’ (1959) en ‘Jezus, het verhaal van een levende’ (1974).

Prof. Schillebeeckx is reeds herhaalde malen in conflict gekomen met het Vaticaan vanwege zijn geschriften. Reeds driemaal heeft het Vaticaan een onderzoek ingesteld om na te gaan of zijn opvattingen wel stroken met de officiële leer.

Sinds 1968 werkt hij als hoogleraar aan de universiteit van Nijmegen (emeritaat per 1 September 1982). Hij verwierf eredoctoraten aan de universiteiten van St.-Louis (1967) Chicago (1971), Leuven (1974) Montreal (1978), Berkeley (1980) en in oktober van dit jaar kreeg hij er een aan de universiteit van Yale.