Neerlandia. Jaargang 85

[p. 124]

Spiegel van de Nederlanden

[p. 125]

Algemeen-Nederlandse Kroniek

Cultuur

Nederlands Huis in Brussel

De Nederlandse regering zoekt geld om in Brussel een ‘Nederlands Huis’ te vestigen, een kultureel centrum ‘om in België permanent de Nederlandse kultuur in de breedste zin van het woord te prezenteren’. Dit heeft minister Gardeniers van Cultuur, Rekreatie en Maatschappelijk Werk de Nederlandse Tweede Kamer meegedeeld in antwoord op vragen die B. Hennekam (CDA) einde april stelde.

De vestiging van een Nederlands Huis in Brussel is een uitdrukkelijk plan van de regering, dat in 1970 de Tweede Kamer is meegedeeld. Het vorige kabinet zegde in 1974 de vestiging toe. In '79 werd het voornemen van de regering opnieuw verwoord. Tot op de dag van vandaag is evenwel geen ruimte gevonden binnen de begroting van het internationaal kultureel beleid om zo'n huis te financieren.

Thans wordt overlegd tussen de departementen van Buitenlandse Zaken, Onderwijs en Wetenschappen, CRM, en Financiën. Men zal nagaan of er begrotingsruimte kan worden gevonden voor het Nederlands Huis in Brussel.

De kamervragen werden gesteld nu dit jaar in Amsterdam het Kultureel Centrum van de Vlaamse Gemeenschap, de ‘Brakke Grond’ tot stand is gekomen. ‘Een dergelijk Nederlands centrum in België zal zijn aktiviteiten richten op de gehele Belgische samenleving. Daarmee worden gevoelens van vereenzelviging van Nederland met de Vlaamse zaak voorkomen’, aldus Gardeniers. ‘Door kultuur- en taalverwantschap tussen Nederland en Vlaanderen kan de aanwezigheid van een kultureel centrum wel het kultuur-bewustzijn van de Vlaamse gemeenschap in België versterken’.

Poetry International en eregeld voor Breyten Breytenbach

Dit jaar had Poetry International niet plaats in De Doelen te Rotterdam maar in de Rotterdamse schouwburg, van 15 tot 19 juni.

Zoals elk jaar werd gestart met een avond uitsluitend Nederlandstalige poëzie. Er kwamen twee dichters uit Vlaanderen, Bert Popelier en Gaston Van Camp. De andere dichters werden gekozen onder hen die een eerste bundel hebben laten verschijnen gedurende de jongste jaren.

Als men de lijst van de deelnemende dichters overloopt is het kleine aantal Vlamingen even opvallend als de afwezigheid van Engeland, Italië en de Scandinavische landen.

Het eregeld van Poetry International, een prijs voor onderdrukte dichters, is dit jaar gegaan naar de Zuid-Afrikaanse dichter Breyten Breytenbach. Het eregeld ten bedrage van ongeveer 150.000 Bfr. werd in de Rotterdamse schouwburg door een afgevaardigde van de begunstigde in ontvangst genomen.

Toneelamateurs uit Noord en Zuid te Hilvarenbeek

Tijdens het weekeinde van 27 en 28 juni organiseerde het Brabants Centrum voor het Amateurstoneel (B.C.A.) uit het Nederlandse Tilburg voor de vierde maal een Interland Totaal Theater Festival te Hilvarenbeek.

Niet minder dan vijfendertig theatergroepen uit Vlaandern en Nederland verzorgden ruim zeventig voorstellingen op en rond het sfeervolle centrum van de Kempische plaats Vrijthof.

Naast achttien deelnemende groepen uit de amateurswereld van Nederland en Vlaanderen kwamen er nog een twaalftal professionele of semiprofessionele groepen zichzelf presenteren.

In totaal vijfendertig toneel-, muziek-, mime-, en poppenspelgroepen traden op.

Jubileum Nederlands-Belgische vereniging

De Nederlands-Belgische vereniging heeft haar 20-jarig bestaan gevierd met een feesttoespraak van dr. J. Fleerackers, voorzitter van de Belgische commissie voor het cultureel verdrag, en een optreden van de Vlaamse zanger Miel Cools. De bijeenkomst werd gehouden in de statenzaal in Middelburg. De heer Fleerackers bracht de Taalunie ter sprake.

Taalunieverdrag in de Vlaamse raad

Met eenparigheid van stemmen nam de Vlaamse Raad op 2 juli jl. het Taalunieverdrag aan, dit in navolging van de Nederlandse Eerste en Tweede Kamer.

Bij de besprekingen legde rapporteur H. Suykerbuyk er de nadruk op dat de Taalunie niet enkel een zaak is van de wetenschapsmensen, maar ook van allen die onze taal hanteren. Het is een middel om het maatschappelijk verkeer tussen Vlaanderen en Nederland te bevestigen. In haar antwoord sprak mevr. De Backer, Vlaamse staatssecretaris voor Cultuur, Toerisme en Huisvesting er haar genoegen over uit dat het Taalunieverdrag zal geratificeerd worden. Volgens haar gaat het niet om een soort mystiek huwelijk maar om een rationele overeenkomst tussen Nederland en Vlaanderen.

Staatssecretaris De Backer hoopte verder dat een en ander zal bevorderd worden door de ‘Brakke Grond’ en door de in uitzicht gestelde gemeenschappelijk lange-golf zender.

Vereniging van Limburgse Auteurs vierde eerste lustrum

In de zomer van 1976 werd door een aantal (bestuurs)leden van de in 1936 gestichte Vereniging van Limburgse Schrijvers een nieuwe vereniging opgericht, die zij Vereniging van Limburgse Auteurs noemden. Die oprichting gebeurde ingevolge een al jaren aanslepende malaise en een frustrerend gevoel van onvrede met een bepaalde gang van zaken. Sprongsgewijze nam het aantal leden (in beide Limburgen en ver buiten de grenzen der provincies) toe. Op dit ogenblik groepeert de VLA 95 leden. Zij heeft ook donateurs(trices).

De VLA, die een vzw is, heeft een raad van beheer van 9 leden. De eerste voorzitter was Lambert Swerts (op 21 juli 1980 overleden). Sinds oktober 1979 is Dries Janssen voorzitter. De VLA is pluralistisch van instelling, demokratisch van struktuur en groepeert uitsluitend belletristen. Zij heeft - zoals het in het huishoudelijk reglement expliciet omschreven staat - als doelstelling haar leden in hun literaire aktiviteiten bij te staan en te stimuleren, door prezentatie van hun werk, door literaire bijeenkomsten, door adviezen, door maecenaat. Vergaderingen en zgn. lente-ontmoetingen hebben om beurten plaats in Belgisch- en Nederlands-Limburg. Ook haar algemene vergaderingen houdt de VLA afwisselend in Hasselt, in Sittard, in Lanaken, in Roermond, in Genk, in Heer-

[p. 126]

len... Al haar aktiviteiten zijn ‘grensoverschrijdend’ en passen in Benelim-verband.

Haar eerste lustrum vierde zij deze zomer in Opoeteren-Maaseik.

Voorzitter Dries Janssen wierp een terugblik op de voorbije vijf jaren, die hij een aanloop noemde en een stuk roeien met (te) korte riemen, en ontvouwde de plannen van de vereniging voor de naaste toekomst (roeien met langere riemen én met de wind in de zeilen)... Hierna lazen een tiental leden voor uit eigen recent werk. Voor de muzikale omlijsting zorgde de Limburgse troubadour Frits Rademacher uit Sittard.

Zoals de voorzitter het in een interview voor de Regionale Omroep Zuid (Maastricht) vóór de aanvang van de herdenkingszitting precizeerde, betreurt ook hij het dat het literaire verenigingsleven in Limburg (voorlopig? tijdelijk?) op twee sporen loopt. In de VLA is de bereidheid zeker aanwezig om ooit weer in één vereniging op te gaan, maar ook hier kan de liefde niet van een kant komen. En die liefde moet haar uitdrukking krijgen in de verwezenlijking van een pakket konkrete ‘verlangens’. Het woord ‘eisen’ wilde hij in dit verband niet gebruiken, omdat de VLA geen vakbond is, maar in eerste instantie een soepele organizatie van vrienden met gelijklopende aspiraties.

Er zij nog op gewezen dat kandidaat-leden en donateurs(-trices) altijd welkom zijn. Inlichtingen geeft graag de sekretaris van de VLA, Jaak Venken, Pannehuisstraat 33, 3650 Dilsen, tel. [phone]. In de jaarlijkse contributie (tot 500 Bfr.) is ook het abonnement op het verenigingsblad VLAM (vier nummers per jaar) inbegrepen.

Vlaamse kunst in Frankrijk

Deze zomer werd in verscheidene plaatsen in Frankrijk, o.m. te Bourges en Nice, een overzichtstentoonstelling gehouden met werk van 32 Vlaamse meesters uit de 19e en begin 20e eeuw.

In feite betreft het hier werk behorend tot de Leon De Smet-stichting uit Sint-Martens-Latem (Deurle), dat door bemiddeling van de hh. Jan D'Haese, Roland De Wulf en J.P. Van Langenhove in de hal van het ‘Crédit Agricole’ aan de Allée des Collèges kon worden getoond. Bedoeling was de eigenheid van de Vlaamse kunst van de jongste 130 jaar een ruime bekendheid te geven aan de hand van een verzameling die tot nog toe in Frankrijk slechts éénmaal (namelijk vorig jaar te Parijs) te zien was.

De tentoonstelling met 50 schilderijen behelst, benevens werk van J. Ensor en C. Permeke, werk van J. Brusselmans, E. Claus, Hippoliet Daeye, F. De Boeck, J. De Bruycker, de gebroeders De Cock, V. De Saedeleer, de gebroeders De Smet, J. De Sutter, H. Evenepoel, Fl. Jespers, E. Laermans, H. Malfait, G. Minne, Jozef Peeters, A. Saverys, A. Servaes, V. Servranckx, M. Seuphor, J. Smits, L. Spillaert, E. Tytgat, Albijn Van den Abeele, Frits Van den Berghe, G. Van de Woestijne, Theo Van Rysselberghe, Jos Verdegem en Rik Wouters.

In een geïllustreerde catalogus stelt Jan D'Haese de betrokken kunstenaars aan het Franse publiek voor. Daarmee zet hij een initiatief voort, dat in 1970 genomen werd in het ‘Musée de l'Orangerie de Paris’ onder de titel ‘L'Art flamand d'Ensor à Permeke’.

Zomercursus Nederlands voor buitenlanders

Te Gent had van 1 tot 29 augustus de tiende zomercursus gewijd aan de Nederlandse taal en cultuur, plaats. Eens te meer stelde de rijksuniversiteit haar infrastructuur daarvoor ter beschikking.

Na een zorgvuldige schifting zag de verdeling van het aantal cursisten per land er als volgt uit:

Frankrijk 15; Italië 25; Portugal 14; Spanje 12; Canada 2. Van 1982 af worden ook studenten uit Roemenië opgenomen, De deelnemers ontvangen in toepassing van de onderscheiden culturele verdragen een studiebeurs die hun inschrijvings- en verblijfkosten dekt.

P.C. Hooft herdenking te Gaasbeek

Naar aanleiding van het vierde eeuwfeest van de geboorte van de Nederlandse dichter Pieter Corneliszoon Hooft richtte de Muiderkring uit Nederland samen met de conservator van het kasteel-museum te Gaasbeek in Vlaanderen een P.C. Hooft herdenking in, op zaterdag 12 september in de Roelantszaal van het kasteel te Gaasbeek. Op het programma stonden een bezoek aan het museum, een instrumentaal optreden van het Nederlands Muziekensemble Camerata Trajectina, voordracht uit P.C. Hoofts werk door Senne Rouffaer, lezingen door prof. Garmt Stuiveling en prof. Lieven Rens.

Literatuur in Nederland en Vlaanderen

De culturele integratie van Nederland en Vlaanderen is vroeger steeds in de eerste plaats op het gebied van de letteren nagestreefd.

Toch menen sommigen dat een achteruitgang werd geboekt in vergelijking met de jaren vijftig en zestig, althans wat betreft de drukke samenwerking van Noorden Zuidnederlandse schrijvers. Auteurs gaven geregeld hun werk over de grens uit en dit in de twee richtingen. In redacties van tijdschriften en in jury's voor literaire wedstrijden zaten steeds Nederlanders en Vlamingen samen. Auteurs publiceerden ook veel in tijdschriften over de grenzen. Ook dit zou allemaal flink teruggelopen zijn. In hoeverre kennen wij de literatuur, die over de grens wordt geschreven? Heel wat boeken geraken nooit in het andere land. Waaraan is dat te wijten? Een groot deel van de Nederlandse boekenproduktie is in Vlaanderen moeilijk of niet te vinden. Het overgrote deel van de Vlaamse boekenproduktie dringt nooit in Nederland door. In Vlaanderen hebben wij een nieuwere generatie romanschrijvers zien opkomen. Is zij werkelijk zo belangrijk als sommige critici beweren? En wat staat daar tegenover in Nederland?

Een panel onder leiding van Willem M. Roggeman behandelde deze problematiek op de traditionele Dagen van De Vlaamse Gids, die op 12 en 13 september 1981 plaatsvonden in ‘De Thermen’, Zeedijk te Oostende. Uit Nederland waren drie bekende critici uitgenodigd, nl. Tom van Deel en Frans de Rover, beiden wetenschappelijke medewerkers aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, evenals Carel Peeters, criticus bij ‘Vrij Nederland’.

In Vlaanderen werd beroep gedaan op de dichters Bert Popelier en Eddy van Vliet en de jonge romanschrijver Marc Van Alstein.