Neerlandia. Jaargang 85

Cultuur

Brakke Grond en Nederlands Kultureel Huis

Het ‘Cultureel Centrum van de Vlaamse Gemeenschap’, De Brakke Grond, aan de Nes te Amsterdam, wordt officieel geopend op 23 mei van dit jaar. Staatssecretaris Rika de Backer ondertekende de koopakte op 17 januari jl. Als directeur werd de heer Paul de Broe benoemd, gewezen algemeen secretaris van de CVP-jongeren en directeur van de nationale Cultuurpactcommissie.

Als eerste manifestatie is een Octave Landuyt-expositie gepland. Er is verder reeds samenwerking voorzien met de Nederlandse Theaterunie. N.a.v. de organisatie van het 46ste Koninklijk Landjuweel (amateurtoneel) drukte de voorzitter van de jury, Flor Demets, de wens uit dat voortaan de bekroonde opvoering in ‘De Brakke Grond’ gespeeld zou worden.

Overwegende dat de reeds in 1979 vooropgezette realisatietermijn van 1 jaar zonder opgave van redenen ruimschoots overschreden werd, aanvaardde de Nederlandse Tweede Kamer een motie van het CDA, waarin gesteld wordt dat nog in 1981 een begin moet worden gemaakt met de oprichting van het Nederlands Kultureel Huis in Brussel.

Présence d'Emmanuel Looten

‘Nos Flandres sont douces:
elles sont Gezelie ou Erasme.
Elies sont fortes:
elles sont Jean Bart ou Barentz’

(voordracht op de faculteit der
letteren Rijsel).

Er was al lang behoefte aan een vereniging ter ere van Emmanuel Looten, de Frans-Vlaamse dichter die in 1908 te St.- Winoksbergen geboren werd en na een bewogen leven in 1974 overleed. Onder de naam ‘Présence d'Emmanuel Looten’ is te

[p. 24]

Bergen in Frans-Vlaanderen een vereniging opgericht die vrienden en bewonderaars van Emmanuel Looten wil bijeenbrengen en een boek uitgeven. Ook wordt gedacht aan een Lootenfonds.

Emmanuel Looten liet een veelzijdig oeuvre na, dat tot in de Arabische landen toe werd vertaald.

Emmanuel Looten was ook een befaamde voordrachthouder in de Sorbonne, in de Salle Pleyel, in het Louvre en in Milaan, Lissabon en Antwerpen. Tentoonstellingen werden aan hem gewijd in Rijsel, Amsterdam, New-York, Karnatak (Indië). Zijn werk werd geïllustreerd door de grootste figuren van de hedendaagse schilderkunst, en sommige van de belangrijkste Franse romanschrijvers en essayisten hebben voor zijn werk een voorwoord geschreven.

‘Ik schrijf in het Lootens’

Men kan het werk van Looten indelen in drie perioden. Zijn jeugdwerk was tegelijk erg klassicistisch en erg Frans. Men voelt de invloed van de Franse literatuur die hij nogal koud verwerkt. Al vlug daarna ontplooit Looten zich tot een erg persoonlijk kunstenaar, met een zeer persoonlijke uit- drukkingstechniek.

Zijn eigen geliefkoosde uitdrukking was: ‘Ik schrijf in het Lootens’. In zijn tweede periode vindt de dichter zijn vlaamse wortels terug. Hij gaat nu zijn erfgoed verheerlijken. Tenslotte, ondermijnd door de ziekte, treedt een tot dusver onbekende Emmanuel naar voor. Zijn indrukwekkende gedichten van de jaren '70 werden op een gewoon stuk papier met de hand geschreven en aan vrienden of familieleden uitgedeeld. Zij zijn tragisch en mystiek geladen. Hierna volgt een overgangsgedicht tussen de eerste en de tweede periode van Emmanuel Lootens schepping. Nog erg klassiek, maar Vlaanderen en Lootens hartstocht worden duidelijk. Dit is zijn meest bekende tekst.

Bergues

poèmes Dassonville 1949

Mon Nord est froid d'un froid de fer.
Nos cieux offerts sont durs
En leur paleur de tendre porcelaine.

Je vois ces vieux quais morts
et leurs canaux herbus,
Des pavés, l'orgueil tors de ma cité nouée En ses murailles souveraines.

Mon pays s'ennoblit de ce qu'il a souffert,
Nul ne sera vainqueur de sa force d'at[tendre,
Ma Flandre est chaude comme un coeur.

De intellektueel en de gevoelsmens Emmanuel Looten kon zich evengoed uitdrukken door het essay en de voordracht, als door hartstochtelijke en gevoelvolle poëzie. Hij was daarbij én universeel én streekgebonden. Hij pleitte daarbij voor een totale levenskunst. Arthur Van Hecke heeft in weinig woorden daarvan een samenvatting gegeven: ‘Er is geen scheidingslijn tussen de poëzie van Looten en de muziek: het is gewoon muziek!’. Zijn hele kunst was bovendien een pleidooi voor de vrijheid.

De vrijheid bij Looten

‘Onze Vlaamse werkelijkheid is de vrijheid, de wilde vrijheid die gewonnen werd door de spotlust van Tijl Uilenspiegel en zeker niet door napalm en fosfor. Onze echte vrijheden zijn maar onvolkomen, moeilijk te zoeken, te vinden en te veroveren.

Emmanuel Looten was een Vlaming door zijn afkomst en in zijn kunst, een Fransman in zijn uitdrukkingstaal, en een Nederlander, in de ruime zin van het woord, door zijn bewogen universaliteit.

Dominique NEIRYNCK

Brialmont-theater

Het Brialmont-Theater, Brialmontstraat 11 te 1030 Brussel (tel. 02 - 217 24 21) biedt, met groeiend sukses, in Nederland en Vlaanderen een gevarieerd theaterprogramma aan voor verscheidene leeftijdscategorieën. Het theater speelt ook op verplaatsing. Een voorstelling kost 25.000 fr., 1. 750 gulden, alles inbegrepen.