Neerlandia. Jaargang 84

[p. 42]

Vlaanderen: zeehavens en milieubeleid

Het gebied Noord-Vlaanderen / Delta-Zuid wordt grotendeels begrensd door de Schelde, een wateras met grote economische potenties. Het is duidelijk dat de ruimtelijke en sociaal-economische ontwikkeling van het gebied in sterke mate beïnvloed worden door de mogelijkheden die deze stroom biedt als directe verbinding met de Noordzee. Het Schelde-estuarium maakt trouwens deel uit van de Schelde-Maas-Rijn-Delta, ongetwijfeld het belangrijkste havengebied in West-Europa en in de wereld.

Beheerste groei

Met betrekking tot de ontwikkeling van de zeehavens, de motor van vrijwel alle grootschalige ingrepen in Noord-Vlaanderen, moet worden gepleit voor een beheerste en planmatige groei. Enerzijds, uit bezorgdheid om de steeds schaarser wordende ruimte en het vernielen van natuurgoederen, dienen vooreerst de reeds bestaande maar zeker niet optimaal gebruikte industrie-terreinen gevaloriseerd te worden. Anderzijds moet resoluut een einde gemaakt worden aan de zinloze en middeleeuws aandoende concurrentiestrijd tussen de Vlaamse havens, en dient tegelijk gestreefd naar een rationele taakverdeling, ook met de Nederlandse havens.

De industrialisatie dient minder dan tot nu toe het geval was te geschieden met behulp van de zogenaamde havengebonden basisindustrie. Deze basisindustrie moet zoveel mogelijk geconcentreerd worden op een beperkt aantal daarvoor in aanmerking komende industrieterreinen, met name Brugge-Zeebrugge, Gent-Terneuzen, en Antwerpen. Daarbij moet het behoud en waar nodig de revalorisatie van de landschappelijke en biologisch waardevolle gebieden nagestreefd worden.

Het is nodig de bestaande infrastructuren (met eventuele aanpassing) maximaal te benutten en er moet een fijnmazig gemeenschappelijk vervoersysteem uitgewerkt worden tussen de gedeconcentreerde woon- en werkgebieden.

Economische ontwikkeling

Wij moeten echter oog hebben voor de economische ontwikkeling van een vitaal gewest zoals het Antwerpse.

Het is vanzelfsprekend dat het zoveel mogelijk veiligstellen van de tewerkstelling een uitermate belangrijk onderdeel vormt wanneer men, ook vanuit de leefmilieu-benadering, de havenproblematiek bekijkt.

[p. 43]

Er moet echter op gewezen worden dat inspanningen ter verbetering van het leefmilieu veel werkplaatsen kunnen opleveren. Het zou totaal fout zijn, indien men de bescherming van het leefmilieu zou bekijken als strijdig met de belangen van de tewerkstelling.

Het verdient dus zeker aanbeveling dat de overheid doorgedreven studiewerk zou verrichten teneinde deze verschillende aspecten duidelijker te maken zodat hier met meer inzicht en feitenmateriaal zou kunnen gesproken worden.

Benelux-reglementering

Ten aanzien van de grensoverschrijdende lucht- en waterverontreiniging dienen zo viug mogelijk verantwoorde normen uitgevaardigd te worden, zowel in Belgie als in Nederland. In afwachting van een wetgeving op Europees niveau kan aldus een effectieve Beneluxreglementering borg staan voor een behoorlijk milieu en tegelijk de vrees voor de echte of vermeende concurrentievervalsing wegnemen. Eventueel in afwachting van een geïntegreerde Benelux-wetgeving, dient het ganse Delta-gebied, inclusief Rotterdam en de Rijnmond, aan identieke milieubeschermende maatregelen onderworpen te worden, in het belang van alle inwoners en werknemers in dit gebied. De kwaliteit van water, bodem en lucht, alsmede de gaafheid van de stad en landschap en de ecologische rijkdom van natuurgebieden, maken een integrerend deel uit van de materiële en geestelijke volksgezondheid.

Om geen enkele reden van materiële, conjuncturele of politieke aard kan hieraan nog afbreuk gedaan worden, daarvoor is de achteruitgang van de natuurlijke rijkdommen in de loop van de laatste jaren te manifest en kwasi onomkeerbaar geworden.

Krachtlijnen van een beleid

Bij de vorming van de regering Martens in april 1979 werden een aantal materies die van grote invloed zijn op het leefmilieu geregionaliseerd en aan de Minister van het Vlaamse Gewest toevertrouwd.

Afvalstoffen

Inzake het ophalen en verwerken van vaste afvalstoffen moet de produktie van afval zoveel mogelijk beperkt worden. Dit geldt zowel voor het huishoudelijk afval als voor de industriële afvalstoffen. Hiervoor is een wijziging in het dagelijks gedragspatroon nodig, welke moet worden ondersteund door wettelijke en reglementaire maatregelen met als doel spaarzaam om te gaan met grondstoffen en energie. Tevens moeten produktienormen worden opgelegd om een grotere duurzaamheid van het geproduceerde te bereiken.

Water

Met het oog op de bescherming van de grondwaterwinningen en het oppervlaktewater, die nodig zijn voor de bevoorrading van de bevolking, de landbouw en industrie, is een doorgedreven waterzuiveringsbeleid vereist.

Prioriteit moet daarbij worden verleend aan de stroombekkens die in aanmerking moeten komen voor waterproduktie.

Bovendien zal men in de toekomst meer tot de exploitatie van oppervlaktewater moeten overgaan, hetgeen de uitvoering van belangrijke werken vereist.

Bossen

Er is op dit ogenblik in Vlaanderen beslist te weinig bos aanwezig om aan de verschillende behoeften te voldoen. Dit tekort zal zich in de toekomst nog meer doen gevoelen ingevolge de toenemende industrialisatie en de stijgende vraag Haar recreatieve voorzieningen.

Eén van de belangrijkste instrumenten ter uitvoering van de bospolitiek is de boswetgeving. Een herziening van het Boswetboek dringt zich op. De aankoop van bossen en andere natuurgebieden zal verder aangemoedigd worden.

Jacht

Inzake het jachtbeleid worden maatregelen voorbereid ter bevordering van de weidelijke jacht, d.w.z. dat zij slechts beoefend wordt door het jagen op natuurlijk voorkomend wild dat door de houder van het jachtrecht wordt verzorgd en beschermd. Enkel een populatiesurplus wordt afgeschoten. Dit komt erop neer dat de jager kennis moet worden bijgebracht van natuurbehoud en wildbiologie. Ook wordt gewerkt aan een afschotplan, dat moet toelaten dat de wildstand in evenwicht komt met de natuur. Prioritair zal een afschotplan opgesteld worden voor de bedreigde diersoorten.

[p. 44]

Natuurbehoud en natuurbescherming

Het beheer van de natuurgebieden moet toegewezen worden aan een multidisciplinaire ploeg die op verantwoorde wijze aan de diverse beheersproblemen kan tegemoet komen.

Momenteel zitten in de Hoge Raad voor Natuurbehoud te veel vertegenwoordigers van belangengroepen voor wie het natuurbehoud slechts van secundair belang is. Tevens moet in de schoot van de Vlaamse Kamer van de Hoge Raad een technische commissie worden opgericht, belast met de voorbereiding van de gevraagde adviezen.

Bovendien wachten een aantal uitvoeringsbesluiten van de wet op het natuurbehoud dringend op uitvoering.

Deze besluiten hebben onder meer betrekking op de bescherming van in het wild levende planten en diersoorten, het oprichten van erkende natuurreservaten en het uitvaardigen van een reglement betreffende het beheer van natuurparken.

Uitbreiding van het staatsnatuurpatrimonium lijkt in deze een dringende noodzaak. Ook wordt gedacht aan de oprichting van een ‘Instituut voor Natuurbehoud’.

Leefmilieu

Het gewestelijk beleid inzake leefmilieu heeft te maken met volgende punten: afvalstoffen in vloeibare toestand, behalve water - gasvormige effluenten - geluidshinder - luchtverontreiniging.

Op al deze vlakken zijn besprekingen aan de gang met de Minister van Volksgezondheid om uit te maken welke rol de gewesten dienen te vervullen en welke taken nationaal blijven.

Het is een gepland en gecoördineerd beleid. Maar ook een realistisch beleid dat, met de steun van de betrokken groeperingen en de ganse bevolking, kan gerealiseerd worden.

Dr. M. GALLE

Minister van het Vlaamse Gewest