Neerlandia. Jaargang 83

Frans-Vlaanderen in Antwerpen

Het A.N.V. heeft voor Frans-Vlaanderen steeds een bijzondere belangstelling gehad. Dit blijkt nogmaals uit de tweede Frans-Vlaanderen-veertiendaagse te Antwerpen.

Deze veertiendaagse kwam voor de tweede maal tot stand op initiatief van de afdeling Vlaanderen van het A.N.V.

Waarom een Frans-Vlaanderenweek in Antwerpen?

Sedert vele jaren verricht het Komitee voor Frans-Vlaanderen onverpoosd baanbrekend werk ten bate van de Franse Nederlanden. Het is de taak van alle cultuurorganisaties, in de eerste plaats van het A.N.V., om dit belangrijke werk moreel en financieel te steunen. Deze redenering vinden wij terug bij de initiatiefnemers van deze veertiendaagse, die bovendien van oordeel waren dat de idee ‘Frans-Vlaanderen’ niet alleen in het A.N.V. maar tevens in alle culturele verenigingen moet leven. Uitgaande van deze redenering werd besloten om:

-	in Antwerpen een veertiendaagse ‘Frans-Vlaanderen’ te organiseren. Antwerpen speelt immers in het culturele leven in de zuidelijke Nederlanden een belangrijke rol;
-	deze Frans-Vlaanderen-veertiendaagse te organiseren in samenwerking met andere culturele organisaties. Het A.N.V. moet immers stimuleren, met in de plaats treden.

Op basis van deze principes werd een overleg georganiseerd waaraan een tiental Antwerpse culturele verenigingen deelnamen. Het was als het ware een ‘proefopname’... die lukte. Een eerste Frans-Vlaan-derenweek kwam tot stand.

Tot de organisatie van een tweede Frans-Vlaanderenveertiendaagse werd vrij vlug besloten.

Voor ons ligt de folder ‘Een Antwerpse kijker op Frans-Vlaanderen’. De inleiding omschrijft kort en bondig de doelstelling van de veertiendaagse: ‘Frans-Vlaanderen: voor vele Vlamingen een onbekend stuk Frankrijk. Nochtans strekten de Nederlanden zich in het verleden uit tot aan de Somme (Zomme), en waren steden zoals Boulogne (Bonen), Calais (Kales), Douai (Dowaai), Arras (Atrecht), Lille (Rijsel) e.a. belangrijke centra in dit gebied, dat mettertijd door Frankrijk werd ingepalmd en verfranst.

Frans-Vlaanderen (ook Zuid-Vlaanderen of de Franse Nederlanden genoemd) heeft als zuidergrens de rivier Zomme. Belangrijke steden en gemeenten in dit gewest zijn: Belle (Bailleul), Duinkerke, Hazebroek, Hondschote, Steenvoorde, Sint-Winoksbergen en Wormhout. Het heeft in de geschiedenis van de Nederlanden, en van Vlaanderen in het bijzonder, een toonaangevende rol gespeeld. Sommigen noemen dit gebied trouwens terecht een van de culturele schatkamers van de Nederlanden’.

En het programma?

De Vlaamse Toeristenbond organiseerde een uitermate interessante tentoonstelling met als titel ‘Het landschap en het leven in de Nederlanden in Frankrijk’. Deze tentoonstelling werd op 17 november 1978 geopend door Drs. J. van Overstraeten, de steeds jonge voorzitter van V.T.B.-V.A.B., en bijgewoond o.m. door een viertal kunstenaars uit Frans-Vlaanderen.

Een ‘vreemde’ (?) vaststelling: deze kunstenaars kennen geen woord Nederlands, toch is hun werk qua inspiratie en expressie Vlaams.

Het Verbond van Vlaamse Cultuurverenigingen van Antwerpen organiseerde een ‘Vital Celen en Em. Looten-avond’. Vital Celen en Em. Looten werden respectievelijk belicht door mevrouw A. Maertens en dichter B. Peleman. Deze avond was bestemd voor fijnproevers. Ondanks een beperkt aantal aanwezigen werd het een waardige herdenking van twee grote Frans-vlaamse figuren. Het genoemde Verbond heeft ons inziens een (over)moedige daad gesteld om twee overleden figuren uit de Frans-Vlaanderenbeweging te belichten. In deze tijd mag dit onderstreept worden.

De Vereniging van Vlaamse Leerkrachten - altijd even actief - speurde naar Vlaanderens rijke verleden (een ‘ontmoeting met een levend, maar onbekend Vlaanderen’). Sprekers waren Ward Corsmit - een Frans-Vlaanderenkenner van het eerste uur -, Walter Paulussen over ervaringen met school- en groepsreizen en J. van Herreweghe met een diareeks ‘Zuid-Vlaanderen’, bestemd voor gebruik in het voortgezet onderwijs. Een verheugende en opvallende vaststelling: deze V.V.L.-avond was geen bijeenkomst van ‘grijsaards’.

[p. 21]

Een groot aantal deelnemers waren studenten. Sommige studenten kenden Frans-Vlaanderen van verre, kwamen kritisch kijken naar ‘het utopia’ van sommigen. Zij ontdekten een probleem met grote sociale én culturele dimensies. Dàt sprak hen aan. Deze avond van V.V.L. was bescheiden en toch... het effect ervan zal binnen enkele jaren zichtbaar worden. Alleszins: gelukwensen V.V.L.

Voor onze Nederlandse lezers zal het feit dat de drie Antwerpse ‘Vlaamse fondsen’ één avond over Frans-Vlaanderen hebben georganiseerd, weinig zeggen. En toch... voor het eerst hebben in Antwerpen drie belangrijke ideologische en filosofisch verschillende culturele ‘fondsen’ samen gewerkt. ‘Frans-Vlamingen over Frans-Vlaanderen’, onder deze titel werd een avond georganiseerd waarin Frans-Vlamingen hun regio zowel economisch, cultureel als sociaal, enz. bespraken.

Dit alles is slechts een greep uit het programma.

Even belangrijk zijn de initiatieven die naar aanleiding van de besprekingen in de voorbereidingscommissie ontstonden. Wij denken hier aan de studiereizen georganiseerd door een aantal organisaties, aan de reis van Vlaamse hoge ambtenaren van de Belgische ministeries, aan initiatieven van de Vlaamse Jeugdherbergcentrale, enz. Laat ons bescheiden zijn. Met dit initiatief hebben het A.N.V. en de participerende organisaties het wel en wee van de wereld niet gewijzigd. Binnen de Nederlanden is het wél een bescheiden bijdrage tot de eenheid van de Nederlandse cultuur. Ook dat is belangrijk.

M.C.

Stichting ter bevordering van de literaire uitwisseling tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden

Na gebleken levensvatbaarheid zijn de stichters van de dichtersgroep ‘Dimensie’ overgegaan tot het oprichten van een Stichting Dichtersgroep ‘Dimensie’ met als doel: de bevordering van de literaire uitwisseling tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden. De stichting zal zich als voorheen voornamelijk bezighouden met het waarmaken van en het deelnemen aan literaire projecten die de ten doel gestelde kennisneming kunnen bevorderen. Dit kan o.a. door het literaire tijdschrijft ‘Dimensie’ waarin tevens alle activiteiten die de doelstelling belemmeren critisch kunnen worden gevolgd. De adressen van het stichtingsbestuur zijn: Boerhaavelaan 171, 2334 EJ Leiden en Rotterdamstraat 82, 2000 Antwerpen.

Nederlandstalige boekenbeurs in Duits-België

De v.z.w. Nederlandstalige Kring heeft onlangs in Eupen een Nederlandstalige Boekenbeurs geopend, in het Atelier ‘Kunst und Bühne’, Kirchstrasse 17 te Eupen. In een persbericht werd geschreven, dat de organisatoren er de nadruk op leggen dat het experiment niet groots is opgezet, maar wel van belang mag worden genoemd. Niet alleen worden de vele Nederlandssprekenden in Duits-Belgie in de gelegenheid gesteld, ter plaats, opnieuw contact op te nemen met hun literatuur, maar tevens betekent deze eerste Boekenbeurs een uitstraling van de rijkdom van de Nederlandse cultuur in dit deel van het land.

Het is voorts de bedoeling om een Nederlandse bibliotheek op te richten.

Nederland en België werken samen aan ‘openbaar vervoer’

Het vaktijdschrift uit Utrecht ‘Openbaar Vervoer’ zal nu elke maand verschijnen met een Belgische inbreng. Deze inbreng, die geleidelijk zal worden uitgebreid, gebeurt vanuit België. Een vaste rubriek is de ‘Brief uit België’. De eerste aflevering, aldus het persbericht, is gewijd aan de opheffing van de laatste buurttramlijn in Brabant. Bovendien zal in artikelen, interview en reportage aandacht besteed worden aan het Belgisch openbaar vervoer. De wetenschap dat kleine landen als Belgie en Nederland over en weer van elkaar kunnen Ieren ligt aan de basis van deze uitbreiding van het tijdschrift. ‘Openbaar Vervoer’ is geen puur technisch vakblad, schrijft de ‘Gazet van Antwerpen’. Het richt zich tot iedereen die zich, elk vanuit een andere optiek of vakgebied, bezighoudt met het openbaar vervoer. De redactie volgt dan ook de binnenen buitenlandse ontwikkelingen bij de bevordering van het openbaar personenvervoer - op vele plaatsen gelukkig méér dan alleen een beleidsvoornemen - in het bredere kader van verkeer en vervoer in relatie tot ruimtelijke ordening.

Frans-Vlaamse kultuurdag te Hulst

De traditionele, jaarlijkse Frans-Vlaamse kultuurdag te Huist valt ditmaal op zaterdag 19 mei 1979. Er is een aantrekkelijk programma samengesteld, dat ook de leden van de Heemkundige Kring zal aanspreken. In de ochtenduren wordt in het fraaie, oude stadhuis een Akademische zitting gehouden. Drs. M. Coppieters, voorzitter van de ‘Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap’ te Brussel spreekt over het onderwerp ‘Internationale culturele betrekkingen: een Europees perspectief’. Kamiel Taccoen, wethouder van Belle, belicht het onderwerp ‘Frans-Vlaanderen mijn vaderland, het Vlaams mijn moedertaal’. Niek Neirynck, hoofdredacteur van het Frans-Vlaamse tijdschrift ‘TIJL’ behandelt het thema ‘De Michiel de Swaenkring’. De heer J. Bomans uit Heemstede spreekt over ‘Godfried Bomans en Frans-Vlaanderen.’

Het middagprogramma staat in het teken van een toelichting van Gerard Debrabandere over ‘Volksspreuken in woord en beeld’ en van een verslag van een reis door Frans-Vlaanderen door Cyriel Moeyaert uit leper. Het gesprokene wordt met dia's toegelicht.

Ekspressieprojekten NCSV

Ook deze zomer organiseert de NCSV een zestal boeiende ekspressieprojekten voor middelbare scholieren. Kabaret, poëzie, teater maken aan de hand van teksten of met een tema als uitgangspunt. Hierin wordt zowel aandacht besteed aan de vorm - ‘Hoe zeg ik het?’ - als aan de inhoud die met name uit gemeenschappelijke ideeén en ervaringen te putten is.

De projekten die elk zo'n dag of tien duren worden gehouden op enkele mooi gelegen oude boerderijen in Nederland. Vanzelfsprekend is er naast en juist ook tijdens bovengenoemde aktiviteiten voldoende ruimte om andere mensen te ontmoeten. De leiding bestaat uit enthousiaste studen

[p. 22]

ten, niet uit professionele krachten. Ervaring met ekspressie is geen vereiste om aan één van de projekten mee te doen. Voor meer informatie en voor opgave: vraag de informatiekrant ‘PIT 79’ aan. Bel of schrijf: NCSV WOUDSCHOTEN ZEIST - NEDERLAND - Tel. [phone].

Tijdschrift ‘Limburg Vandaag’ wordt opgeheven

Het is bekend geworden, dat het tijdschrift ‘Limburg Vandaag’ wordt opgeheven met ingang van 1 juli. De oorzaak hiervan is het onvoldoende aantal abonnementen. Thans zijn er 3500 abonnementen in de provincies Nederlands en Belgisch Limburg. De hoofdredacteur, Jan Laugs, heeft verklaard, dat 5000 abonnementen voldoende zouden zijn om het tijdschrift te laten bestaan, maar dan wel met subsidie. Bij een aantal van 10 000 abonnementen zou het tijdschrift zich kunnen handhaven zonder steun. In de perscommentaren wordt gezegd, dat er herhaalde malen moeilijkheden over de subsidieverstrekking zijn ontstaan. Van de kant van de P.v.d.A. en de PPR was men het met de steunverlening oneens, omdat de inhoud van het blad te behoudend en te eenzijdig zou zijn. Het gevolg hiervan was dat er een tweede tijdschrift in Nederlands Limburg ontstond, onder de naam ‘Limburg Express’. Het heeft echter maar een jaar bestaan. Het had geen levensvatbaarheid.

Meer Nederlands op Noordfranse scholen

Goed nieuws bereikt ons over het onderwijs van het Nederlands in Frankrijk, met name in het Noorden. Dit jaar zijn er vijf nieuwe cursussen Nederlands begonnen, en wel in Rijsel (2 lycea), Tourcoing, Koudekerke (Duinkerke) en Armentiers. Er bestonden al cursussen in Duinkerke, Belle en Halewijn. Het gaat hier om de uitvoering van de wet van 14 september 1970 waardoor cursussen Nederlands kunnen worden georganiseerd op middelbare scholen, binnen het officiele programma. Deze wet bepaalt dat het Nederlands als vreemde taal evengoed gekozen kan worden als bijvoorbeeld Engels of Duits voor het behalen van het baccalaureaat. Een cursus kan beginnen, als ten minste 8 leerlingen er via hun ouders om vragen.

Een moeilijkheid is altijd geweest dat er, toen de wet werd aangenomen, geen leraren waren die aan de officiële Franse normen voldeden. Hoe hoog die normen liggen en hoeveel examens er eerst afgelegd moeten worden, hebt u kunnen lezen in de brief van Elisabeth Rydzewski (NB 3). Mede om deze leraren te helpen opleiden is in 1972 de zomercursus Gent ingesteld.

Ons bestuurslid Francis Persyn, die ons de bovenstaande gegevens meedeelde, is één van de volwaardige leraren Nederlands die werkzaam zijn in het officiële onderwijs, namelijk in het Lycée Schuman te Halewijn. Hij staat overigens al jaren in het steeds uitgebreider wordende netwerk van het onderwijs Nederlands in niet door de overheid georganiseerde cursussen in Frans-Vlaanderen. Wij wensen hem veel succes toe.

Nederlands als EG-Taal

De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, van der Klaauw zal alles in het werk stellen om te voorkomen dat het Nederlands in de Europese instellingen verdwijnt. Desnoods zal Nederland in de EG-Ministerraad daarvoor zijn veto gebruiken. De minister zei dat in het vragenuurtje van de Nederlandse Tweede Kamer.

Volgens van der Klaauw bestaan overigens geen plannen om het Nederlands af te schaffen als werktaal. Wel is informeel wel eens gesproken over de moeilijkheden, die het gebruik van een aantal talen met zich meebrengt. Vooral onder tolken is het probleem aktueel. De minister zei dat hijzelf op Europese bijeenkomsten steeds Nederlands spreekt, net als zijn kollega's van het kabinet.

Wij hopen dat ook de Belgische minister van Buitenlandse Zaken zich terdege inzet voor het Nederlands als werktaal in de E.G.

Nieuw weekblad in Nederland

Er is in Nederland een nieuw weekblad verschenen: ‘Nieuws Net’. Volgens de mededelingen in de pers is aan de totstandkoming van dit nieuwste weekblad van de Verenigde Nederlandse Uitgevers (VNU) vier jaar voorbereidend werk voorafgegaan. Men kwam tot de conclusie dat een nieuwstijdschrift meer kansen zou bieden dan een nieuw opinieblad. De redactionele formule is als volgt aangegeven: consequente toepassing van het woord- en wederwoord principe, de mening van individuele redacteuren wordt zoveel mogelijk buiten de verslaggeving gehouden. Er wordt een sterke nadruk gelegd op nieuwsfeiten en ontwikkelingen in het buitenland. Dit laatste betekent naar het oordeel van de uitgever, directie en hoofdredactie een aanvulling op het betrekkelijk beperkte aanbod van bestaande Nederlandse opiniebladen. Naar het uiterlijk heeft het blad veel gelijkenis met bladen als Time, Newsweek en Der Spiegel. Hoofdredacteur is Jacques den Boer.

‘Brugge naar Tilburg’

‘Brugge naar Tilburg’ is de benaming, aldus een persbericht, van een culturele manifestatie die van 31 maart tot en met 13 mei in Tilburg plaatsheeft. Voor de eerste keer, maar ook voor het laatst in de geschiedenis, zal, met toestemming van het stadsbestuur van Brugge, een groot aantal kunstwerken door musea in Brugge in bruikleen worden afgestaan om in Tilburg te worden tentoongesteld. De kunstwerken zijn het bezit van het Groeninghe- en het Gruuthusemuseum. De manifestatie behelst voorts toneel-, cabaret-, muziek- en filmvoorstellingen, alsook een kantklosdemonstratie. In het persbericht wordt medegedeeld, dat men reeds twee jaar lang bezig is met de voorbereidingen. De manifestatie wordt beschouwd als een middel ter versterking van de relaties tussen Noord en Zuid en wordt tevens beschouwd als een opzet die cultureel en toeristisch van betekenis kan zijn voor het uitdragen van de Europese gedachte.

Diverse steden in Nederland hebben, vóór Tilburg, getracht om met Brugge een culturele uitwisseling aan te gaan om de kunstschatten die nimmer tot nog toe Brugge verlieten te exposeren. Een comité in Tilburg, bestaande uit de heren T. Aerts, ing. J. Holthaus en mr. F. Speetjens is het thans gelukt. Daarin heeft de Brugse graficus Arno Brys een rol gespeeld.