Neerlandia. Jaargang 82

[p. 118]

Spiegel van de Nederlanden

[p. 119]

Spiegel van Noord Nederland

Op dit moment moet de nota van de Nederlandse regering, ‘Bestek 81’, nog in het parlement worden behandeld. Welk lot de bezuinigingsnota, om het land economisch in het gareel te houden, straks is beschoren kunnen we derhalve niet zeggen. Eén ding is zeker. Het kabinetsstuk heeft alle aandacht bij brede lagen van de bevolking. De beoordelingen lopen sterk uiteen; van prijzend tot volslagen afwijzend, hetgeen afhankelijk is vanuit welke hoek de nota wordt beoordeeld. Er gaat geen dag voorbij of in de pers of via de radio en de televisie worden meningen kenbaar gemaakt. Toen minister-president Van Agt de nota toelichtte zei hij, dat er weinig aan viel te veranderen. Met andere woorden, de nota was kant en klaar. Kort daarop kwam de premier op zijn woorden terug. Hij drukte zich voorzichtiger uit. In de marge zouden veranderingen aangebracht kunnen worden. Die toegevendheid was waarschijnlijk een gevolg van het verzet in het openbaar. De regering verwacht weerstand. Ook van de zijde van bevriende fracties in het parlement. Wat inmiddels buiten het gebouw van de Tweede aan weerspannigheid tegen de regeringsplannen wordt gedemonstreerd is niet gering.

Het eerste ongenoegen kwam van de ambtenaren-bonden. Kort daarop nam het Christelijk Nationaal Vakverbond stelling, waarbij geen stuk van de nota overeind bleef. Het C.N.V. wilde de bezuiniging van 10 miljard gulden, waarover in de nota wordt gesproken, tot 5 à 6 miljard terugdraaien. De Federatie Nederlandse Vakbeweging (F.N.V.) ging in de laatste week van augustus nog verder. Het F.N.V. wees het uitgangspunt van de regering van de hand. Wanneer de lonen worden gematigd, de groei van de sociale uitkeringen wordt afgeroomd en als een gevolg daarvan de baten van het bedrijfsleven toenemen, dan komt er, volgens de regering, automatisch meer werk. Een ‘onzinnige gedachtengang’, aldus het F.N.V. Het zou beter zijn maatregelen te nemen, zodat men aan werk kan worden geholpen. ‘Daar waar het vorige kabinet nog werkgelegenheidsimpulsen gaf, neemt deze regering juist gas terug door arbeidsplaatsen af te breken’, merkte de voorzitter, de heer W. Kok, van het F.N.V. in een vraaggesprek op. Daarentegen vertolkte de voorzitter van het Verbond van Nederlandse ondernemingen, mr. C. van Veen, een geheel andere opvatting. ‘Wanneer de regeringsnota niet wordt uitgevoerd, zoals het kabinet van het begin af van plan is geweest, dan hebben we over drie of vier jaar 200.000 werklozen meer in Nederland’. Scherper standpunten en tegenstellingen zijn nauwelijks te formuleren. De minister van economische zaken, drs. C.V. van Ardenne, sprak zich nogal verbaasd uit over het commentaar van de vakbonden. ‘Men bekijkt het vanuit één bepaalde hoek. Het zou beter zijn op de positie van alle geledingen in de maatschappij te letten’. Wanneer men in aanmerking neemt dat de vakbeweging in Nederland een grote aanhang heeft en druk op de politieke partijen kan uitoefenen, behoeft men zich niet te verbazen dat de regering het bij de behandeling van de nota in oktober in de Tweede Kamer uitermate moeilijk zal krijgen. Inmiddels kijken alle groeperingen die bij de discussie zijn betrokken met belangstelling uit naar het rapport dat de Sociaal Economische Raad (S.E.R.) over enige tijd zal uitbrengen.

Zinsontleding en woordbenoeming

Nederland kent een adviescommissie voor leerplanontwikkeling en moedertaal. De commissie heeft onlangs als haar mening te kennen gegeven dat de zinsontleding voor leerlingen op de basisscholen geen betekenis heeft. De daarvoor uitgetrokken uren zou men beter kunnen besteden voor het onderricht in schrijven en leren spreken, alsmede voor dramatische expressie. Grammatica-onderwijs is verspilling van tijd. Daar komt het op neer in het advies aan de minister. De kinderen hebben met dit vak al moeite genoeg, menen de commissieleden. Men kan zich met zorg afvragen of dit advies aan het onderwijs ten goede zal komen. In de loop der jaren is er veel van het lesrooster op de scholen geschrapt. De leerlingen kunnen voorts een keuze maken en behoeven niet langer verplichte vakken te volgen, zoals vroeger. Bij deze ontwikkeling komt nog de vaak gehoorde klacht dat het peil van het onderwijs in Nederland sterk is gedaald. Wij zijn geen onderwijsdeskundigen en laten derhalve een oordeel achterwege. Maar het is ons wel bekend dat over het taalgebruik in woord en geschrift van de gemiddelde jonge Nederlanders steen en been wordt geklaagd. En terecht. Men behoeft maar kennis te nemen van de inhoud van sollicitatiebrieven. Inderdaad leveren begrippen uit de grammatica voor jonge kinderen moeilijkheden op. Maar geldt niet hetzelfde voor andere vakken? En kan men de kinderen daarvan de schuld geven? Is het niet juist de taak van de onderwijskrachten het kind inzicht en begrip bij te brengen? Het Nederlandse onderwijs heeft een goede naam. Het onderricht in de vreemde talen staat uitstekend aangeschreven. Maar wat moet daarvan terecht komen, wanneer men bij het basisonderwijs de spraakkunst over boord gooit? Hoe wil men de vreemde talen aan jonge mensen onderwijzen, die begrippen als zelfstandige naamwoorden, bijwoorden, werkwoorden niet kennen en evenmin weten wat zinsontleding is? Het is te hopen dat de minister zich van het advies zal distanciëren in het belang van de kinderen die de volwassenen van morgen zijn. Immers, over een twintigtal jaren zal de ontmoeting tussen de diverse taalgroepen in Europa groter zijn dan thans, als een gevolg van de voortschrijdende eenwording van Europa.

‘Samen wonen, samen leven’

Het plan in Rotterdam dit schooljaar op 15 kleuter- en basisscholen het onderwijs mede te richten op het bereiken van een betere verstandhouding tussen de bevolkingsgroepen van de Maasstad doet prettiger aan dan de afschaffing van de grammatica. Men begint in de wijk Het Oude Noorden, waar 40 procent van de bevolking uit Suriname en de landen rond de Middellandse Zee afkomstig is. Pastores, wijkbewoners en maatschappelijke werkers vormden een wijkcommissie. De opzet was de spanningen tussen de bewoners van deze wijk weg te nemen. Men kwam op het denkbeeld de scholen in te schakelen om de kinderen jong te leren dat alle mensen niet gelijk zijn. Op die manier wil men bij de kinderen uit de wijk begrip aankweken voor elkaar en voor elkaars ‘anders zijn’. De onderwerpen die in de klas worden behandeld zijn op dit streven afgestemd. Waarom gaan anderen anders gekleed, waarom spreken we niet dezelfde taal, waarom heeft de een een blanke huidskleur en de ander een zwarte. Waarom bestaan er verschillen in leefgewoonten? Bij de beantwoording zoekt men voor de kleintjes zijn heil bij het vertellen van sprookjes, het zingen van liederen en het uitleggen van verhalen. De oudere kinderen wil men iets vertellen over de verschillen in godsdienst en over een verschijnsel als gastarbeid. Een verdienstelijk streven dat aanmoediging verdient.

GEERT GROOTHOFF