Neerlandia. Jaargang 82

[p. 84]

ANV-werkgroepen

Basisonderwijs

Sint-Thomas en Sint-Mattheus worden dikke vrienden

Het is misschien weinigen opgevallen dat op vrijdagmorgen 17 juni een Nederlandse autobus op de drukke Halewijnlaan voor de poort van het Sint-Thomascollege halt hield.

Ook toen even later een groep kinderen de speelplaats opstapte, leek alles nog heel gewoon, een alledaags beeld. Alles behalve alledaags was echter de begroeting van de kinderen op de speelplaats. Inderdaad, hier stonden de leerlingen van de vijfde leerjaren hun Nederlandse vrienden met wie ze sinds januari 1977 schriftelijk contact hadden, op te wachten. Sommigen probeerden met de foto in de hand hun correspondent te ontdekken. De leerkrachten die mekaar al eerder leerden kennen waren er getuige van hoe gelukkig de ‘gasten en gastheren’ waren nu ze mekaar in levende lijve konden ontmoeten.

Wie is nu wie?

De werkgroep ‘Basisonderwijs’ van het Algemeen Nederlands Verbond (A.N.V.) tracht sinds geruime tijd de contacten tussen de basisscholen van Vlaanderen en Nederland te intensiveren. Men hoopt langs periodieke contacten te komen tot verruiming van de gezichtseinder op pedagogisch en vooral op didactisch vlak. Men denkt aan het corresponderen van de leerlingen uit Vlaanderen met die uit Nederland en men ziet de mogelijkheid de klassen van beide scholen uit te wisselen. Zo kan men dan enkele lessen bijwonen, gezamenlijk aan sport en spel doen; de stad of gemeente bezoeken. De mogelijkheden en de kansen zijn legio.

In dit algemeen kader zijn de beide scholen aan de samenwerking begonnen. Het betreft enerzijds het Sint-Thomascollege van Antwerpen (Linkeroever) en anderzijds de Sint-Mattheusschool van Galder in Nederland. Galder ligt maar even over de grens en is gemakkelijk te bereiken via de E10.

Hoe het groeide...

Bij de heer Janssens, directeur van de basisschool van Sint-Thomas konden wij onze vragen kwijt. Hij vertelde ons wat aan deze interscolaire samenwerking is voorafgegaan.

De vraag is uitgegaan van de kantonnale inspecteur, bij het begin van het schooljaar 1975-1976. Aanvankelijk waren de meningen van de personeelsleden zeer verdeeld, maar stilaan groeide toch de zin om de stap te zetten en het ‘risico’ te nemen.

Het schoolhoofd zelf trok dan op verkenning naar Calder. Zijn indruk was zeer positief en zo groeide het eerste contact: de leerkrachten van de derde graad van het Sint-Thomascollege ontvingen hun Nederlandse collega's.

Uit dat eerste contact leerden zij dat ‘het water dat hen scheidde’ toch niet te diep was en dat de opvoedingssfeer in de beide gemeenschappen toch niet te ver uiteen lag. We waren toen 5 november 1976.

Een maand later trokken de Antwerpse leerkrachten naar Galder. Blikvanger was het documentatiecentrum, resultaat van fantastisch teamwork.

In januari startte de interscolaire briefwisseling tussen de leerlingen van de vijfde en de zesde leerjaren.

Op 18 maart hebben de Vlamingen hun Nederlandse collega's ontvangen in Oud-Antwerpen, ‘aan 't werp’, weet je wel! De tocht liep uit tot in de ‘Duifkes’ en eindigde zeer muzikaal in de ‘Piet Pot’.

Ondertussen werden de plannen voor de contacten met de leerlingen gesmeed. De praktische uitwerking van deze plannen hebben we nu van dichtbij kunnen meemaken.

Antwerpen naar Galder en omgekeerd

Op donderdag 16 juni trokken de zesde leerjaren van Sint-Thomas naar Galder. Heel gastvrij zijn ze daar ontvangen. Op het programma stonden vooreerst bezoeken aan een tomaten- en een komkommerkwekerij.

De uitbaters zelf verstrekten de nodige uitleg bij de bewerkingen, de automatische verluchting en verwarming.

Na het middagmaal overhandigden de gasten een klein geschenkje aan hun gastheren en vanaf dat ogenblik was het ijs definitief gebroken. Nog een natte wandeling en het bezoek aan een groot melkveebedrijf waar de koeien elektrisch werden gemolken (80 stuks per uur) rondden de dag af.

Op vrijdag 17 juni wachtten de vijfde leerjaren hun Nederlandse vrienden op in Antwerpen. In de voormiddag reden ze samen de havenroute. De heer Berden (actief lid van het Antwerpse oudercomité) had plaats genomen in de Nederlandse bus. Met zijn commentaar werd het een onvergetelijke tocht door het drukke havengebied.

's Middags stond de refter van het college klaar om de hongerigen op te vangen. Ook hier was het oudercomité present om bij monde van de heer Dumez Rubensbier voor de groten en ‘Rubensijs’ voor de kleinen te presenteren.

Een kwis over de belevenissen in de haven besloot het gezamenlijk gedeelte. Samen met de heer Berden doken de Nederlanders dan nogmaals onder in het oude Antwerpen.

De twee prachtige dagen, als bekroning van één jaar samenwerking, waren voorbij. Leerlingen en leerkarchten hebben er in elk geval veel deugd aan beleefd!

Toekomstplannen?

Zowel Nederlanders als Vlamingen zien dit niet als eindpunt, doch eerder als een ‘povere’ start. Zoals reeds gezegd moet op het pedagogische en op het didactische vlak een samenwerking en een uitwisseling tot stand komen. Daarvoor zijn deze contacten noodzakelijke hulpmiddelen. Voor het Antwerpse college betekent dit concreet dat het doorgedreven individualiseren in de St.-Mattheusschool en het knappe doorbreken van de klasgroepen in de toekomst onderwerp van een voorzichtige uitwisseling kan worden. Het documentatiecentrum, eenvoudig en efficiënt gebruikt, ligt zelfs heel dicht bij de onmiddellijk realiseerbare verrijkingen. Sint-Thomas en Sint-Mattheus gaan verder op de ingeslagen weg: prettig, doch intensief samen zoeken naar verruiming en verdieping van hun horizon.

[p. 85]

Op ontdekkingstocht door Antwerpen met onze Nederlandse correspondenten

9-10 juni: ontmoetingsdagen
Sint-Jans Berchmanscollege - Merksem L. Buelensschool - Eindhoven

Beste lezer, ik wil u wat vertellen over mijn ervaring van 2 dagen met onze Nederlandse vrienden. Ik vond dat de Nederlandse jongens en meisjes een veel grotere woordenschat hebben dan wij. Dat sommigen weinig interesse hadden voor onze stad. Wat ik ook opmerkte is dat ze veel meer lawaai maakten bij onze ontmoeting dan wij. Wij waren meer teruggetrokken dan onze correspondenten. Wat me wel is meegevallen is het persoonlijk kontakt met onze eigen correspondenten en zeker de eerste dag. De tweede dag was iets minder doordat we allemaal een beetje vermoeid waren. Wat ik persoonlijk meegedragen heb van het bezoek aan het Vleeshuis en de Kathedraal en ook de rondvaart op de Schelde vond ik de moeite waard.

Eric Van den Eynde
Hennepstraat 31
2060 Merksem

Het waren twee heerlijke dagen. Ten eerste omdat het mensen van een ander land waren, ten tweede omdat ze dezelfde taal als ons spreken en ten derde omdat onze leraar alles zo goed in elkaar had gestoken.

Mijn bevindingen waren dat de Nederlandse jongens en meisjes verlekkerd zijn op souvenirkraampjes, waar ze dan met de kleinste prullen vandaan kwamen. Dit viel me vooral op in de dierentuin en in het Rubenshuis. Ook als we een flesje drank kregen was het bij ons zo op, maar de Nederlandse vrienden deden dit zeer zuinig. Toen we met de Flandria gingen varen, waren de Nederlandse vrienden niet zo aandachtig want in de plaats van te kijken waren ze aan 't praten met andere jongens en meisjes.

De 9de en de 10de juni zijn onvergetelijke dagen geweest voor mij en mijn klasgenoten... en hopelijk voor onze Nederlandse vrienden ook!!!

 

 

Dirk Breës
Maantjessteenweg 148
2060 Merksem

Taalgebruik

Alle resultaten van de werkgroep taalgebruik publiceren is onbegonnen werk. Bij wijze van illustratie van de werking van de werkgroep, brengen wij geregeld een kleine bloemlezing:

Een paragraaf uit de brief van de afgevaardigde-beheerder van LA BRUGEOISE ET NIVELLES: ‘Ingevolge uw brief van 23 juni 1977 heb ik het genoegen U te laten weten dat de Algemene Buitengewone Vergadering van onze aandeelhouders een aantal wijzigingen aan onze statuten heeft goedgekeurd, waaronder de verandering van onze sociale benaming die voortaan luidt in het Nederlands:

WEGMATERIEEL EN METAALCONSTRUCTIES.

Door bemiddeling van het A.N.V. heeft de directie van GRAND BAZAR - GENT de tweetalige parkeerbewijzen eentalig Nederlands opgesteld. De tekst is in een korrekte taal gesteld.

Vroeger gebruikte de COMPAGNIE INTERNATIONALE DES WAGONS-LITS ET DU TOURISME voor de internationale dienstregeling de Franse vertaling van Vlaamse steden. Het A.N.V. is tussenbeide gekomen en thans worden nog uitsluitend de nederlandstalige benamingen gebruikt.

De tweetalige tekst op de Zuurstofinstallaties van het ZIEKENHUIS te Diest (Vlaams-Brabant) zijn nu eentalig Nederlands.

Tot vóór enkele jaren werden er in de BASISSCHOLEN van de stad Gent bijkomende lessen in de Franse taal gegeven. Om de leerkrachten geen financieel verlies te laten ondergaan, werd door de Werkgroep voorgesteld deze lessen te vervangen door aanvullende lessen Nederlands. Het toenmalige stadsbestuur heeft dit voorstel aangenomen en thans worden er in de stedelijke basisscholen van de oude Stad Gent geen aanvullende Franse lessen meer gegeven.

Door de fusie van Gent met tien gemeenten deed het feit zich voor dat er opnieuw scholen bestonden met aanvullende Franse lessen.

Aan het huidige gemeentebestuur werd gevraagd hetzelfde systeem toe te passen als vóór 1977.

De Schepen van Onderwijs antwoordt o.m. het volgende ‘Door de fusie is de situatie sedert 1 januari 1977 enigszins gewijzigd, door het feit dat er in sommige randgemeenten wel aanvullende Franse lessen worden gegeven. Aanvankelijk was het de bedoeling hetzelfde systeem als te Gent toe te passen, nl. jaar per jaar tot afschaffing over te gaan. Na overleg met de directies van de betrokken scholen is echter gebleken, dat er geen enkel bezwaar bestaat tegen een onmiddellijke gelijkschakeling met de scholen van de vroegere stad. Vanaf het schooljaar 1977-1978 zullen dus dezelfde maatregelen gelden voor alle basisscholen van de stad Gent. Dat houdt ook in, dat er aanvullende lessen Nederlands waren uitgestippeld’.

Tot slot: ‘De heer inspecteur K. DEJONGE, belast met de organisatie van deze lessen, zal in dit verband dezelfde pedagogische richtlijnen aan de personeelsleden van de randgemeenten verstrekken als deze welke in de oude stad opgevolgd worden’.

De KERKFABRIEK van ST.-ANTONIUS te Blankenberge verspreidde Nederlandse en Franse catalogi van schilderijen in deze kerk. Advies van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht: ‘De klacht is ontvankelijk en gegrond. Vermelde catalogi dienen uitsluitend in het Nederlands, hetzij in minstens drie talen gesteld te worden.

Op 2 juni 1977 heeft het A.N.V. een klacht ingediend bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht tegen de NATIONALE MAATSCHAPPIJ voor BELGISCHE SPOORWEGEN wegens het algemeen gebruik van tweetalige gebruiksaanwijzingen op de blusapparaten in de gebouwen in homogeen Nederlands taalgebied. Deze aanwijzingen mogen uitsluitend in het Nederlands gesteld worden.

De Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen heeft een contract afgesloten met de Franse Maatschappij Société de Transports Routiers de Voyageurs (S.T.R.V.) uit Calais, waarbij deze instelling de autobusdienst - De Panne/ADINKERKE-DUINKERKEN exploiteert. De mededelingen in en op de bussen en de dienstregelingen (op Belgisch grondgebied) zijn uitsluitend in het Frans.

Besluit van de V.C.T.:

Artikel 1. - De klacht is ontvankelijk en gegrond. De N.M.V.B. dient ervoor te werken dat de dienstregelingen bij de halten in het Nederlands gesteld worden.

[p. 86]

Artikel 2. - De Nederlandse afdeling heeft geen bezwaar tegen de Franse berichten in en op de bussen daar zij hoofdzakelijk op het grondgebied van Frankrijk rijden.

Artikel 3. - De N.M.V.B. dient er evenwel voor te waken dat de berichten en mededelingen voor het publiek, aangebracht op deze bussen, overeenkomstig art. 40, 2e lid der S.W.T. en het advies 1980 van 28-9-1977 van de V.C.T. ook in het Nederlands worden gesteld.

Het A.N.V. kreeg volgend antwoord van de Franse firma MICHELIN:

1) Nous maintenons, dans les deux langues, sur toutes nos publications les noms des 19 communes bilingues de Bruxelles,

2) sur notre guide rouge hôtelier, nous indiquerons les noms de toutes les avenues de Bruxelles dans les deux langues,

3) sur notre guide vert en français, tout sera dans cette langue sauf les noms des 19 communes,

4) sur notre guide vert en néerlandais, tout sera en néerlandais hormis également les communes de Bruxelles.

Er werd aan de P.V.B.A. REDISCO Ulensstraat 27 te 1020 Brussel gevraagd om in de Brusselse agglomeratie tweetalige folders te verspreiden, de firma is op het A.N.V.-verzoek ingegaan.

De Stedebouwkundige Dienst van de stad Brussel gebruikte een erbarmelijk Nederlands.

Burgemeester Van Halteren: ‘Ik betreur ten zeerste dat een dergelijke tekst door onze gemeentelijke diensten gepubliceerd werd’. En verder: ‘Wees ervan overtuigd dat we ons inspannen om in al onze diensten tot een correct Nederlands te komen’.

Toen de heer Piers, burgemeester van Oostende, vice-voorzitter werd van de Koninklijke Touring Club, heeft hij beloofd de T.C. in Vlaanderen een specifiek Vlaams imago mee te geven.

Ter illustratie hiervan zendt hij ons volgend specimen van

1) eentalig Nederlandse lidmaatschapskaarten van de Koninklijke Touring Club en Touring-Wegenhulp (hoofd- en bijleden), vroeger waren deze kaarten tweetalig;

2) overschrijvings- en stortingsbiljetten zijn nu ook eentalig Nederlands (voor beide organisaties).

Een ruim werkterrein

De betekenis van het ANV thans

In het begin van de zeventiger jaren verzocht het ANV de regeringen, parlementen en politieke partijen van Nederland en België het proces van de culturele integratie van Noord en Zuid te bespoedigen.

De kansen daarvoor waren verruimd omdat de grondwetsherziening van 1971 in België aan de taalgemeenschappen de culturele autonomie had toegekend. De overheden van beide landen verzochten het ANV om een rapport. Het resultaat was de publicatie ‘Een nieuwe aanpak’. Daarin werd het maken van een studie aanbevolen over de vraag, op welke terreinen naar integratie moest worden gestreefd. Behalve voor de algemene structuur en die van de deelterreinen vroegen de samenstellers de aandacht voor het buitenlands cultuurbeleid.

Daarvoor zou een studiegroep nodig zijn. Voorts stelde men aparte vraagstukken aan de orde: de grenscontacten, de inter-Limburgse universiteit, de erkenning van diploma's en toekenning van de effectus civilis voor het hoger beroepsonderwijs in Nederland en het technisch onderwijs in België, de open universiteit, het buitenlands cultuurbeleid, de spelling en de ontwikkeling van de integratie van het volksontwikkelingswerk.

Nadat het rapport ter bevoegde plaatse was overgelegd, organiseerde het ANV in 1975 een besloten beraad met politici en vertegenwoordigers der culturele organisaties en stromingen. Er werd een aantal resoluties vastgesteld. Inmiddels gaven de ministers van onderwijs en cultuur van Nederland en België (Nederlandstalig) een werkgroep opdracht advies uit te brengen over de oprichting van een gezamenlijk orgaan dat èn samenwerking zou kunnen bewerkstelligen èn advies verstrekken in alle culturele aangelegenheden waar de taal als instrument van maatschappelijk verkeer een rol speelt. In de werkgroep was het ANV met twee leden vertegenwoordigd. Het advies hield in het sluiten van een taalunieverdrag tussen beide landen. Ook over dit advies beraadslaagde het ANV met politici en andere betrokkenen. Zowel schriftelijk, als mondeling, bepleitte het ANV bij de bewindslieden de spoedige oprichting van een Nederlandse Taalunie, overeenkomstig het advies van de werkgroep.

De nieuwe koers

Deze en andere activiteiten zijn het gevolg van een gewijzigde koers van het ANV. Met handhaving van de doelstellingen koos men een andere werkwijze. Enerzijds vanwege het algemeen kwijnende verenigingsleven, anderzijds wegens de behoefte aan een meer functioneel cultuurbeleid. Men schakelde over op een organisatie die cultureel dienstbetoon verleent. Daarvoor werden de ANV-werkgroepen opgericht.

Dienstbetoon in het algemeen belang als het beïnvloeden van de openbare mening en het zich richten tot de overheid. Dienstbetoon ook in de vorm van het aanmoedigen van culturele objecten, of zelf ondernemen van projecten, alsmede op het terrein van documentatie, informatie en studie werkzaam te zijn.

Cultuur behelst niet alleen taal en letteren. Problemen van leefbaarheid, milieu, verkeersverbindingen, werkgelegenheid, uitwisseling van standpunten en gedachten behoren daartoe eveneens. Gezamenlijke problemen van grote orde kunnen in de verdeelde Nederlanden slechts via integratie worden opgelost. Daarvoor zijn het afstaan van bevoegdheden van de staat aan grotere verbanden (Benelux, Europese Gemeenschappen) of kleinere (regio's) nodig. Maar integratie is meer: ook het afbreken van de grenzen bij de grenzen. En dan gelden niet slechts de inspanningen van de overheden, maar evenzeer die van de gehele gemeenschap, van ‘de basis’.

De ANV-werkgroepen staan dan ook in dienst van uitwisselingen van onderwijsinstanties als scholen en docentengemeenschappen, van het steunen van het onderwijzen van de Nederlandse taal in de taalgrensgebieden (Wallonië, Frans-Vlaanderen, Brussel, de Oost-Kantons en West-Duitsland), kortom in dienst van alle grensoverschrijdende activiteiten. Het onderhouden van de bindingen met de Nederlandstalige aanwezigheid op andere continenten heeft de bijzondere zorg van het ANV. En dan zijn het streven naar het behoud van de Nederlandse cultuur en de integratie van Noord en Zuid geen inhoudsloze leuzen, maar concrete opdrachten in het belang van de waarde en betekenis van de Nederlandse samenleving en het Nederlandse leefpatroon.

Zo heeft het ANV zich, getrouw aan de doelstellingen, aan de behoeften van onze tijd aangepast.

G.G.