Neerlandia. Jaargang 81

[p. 22]

Spiegel van de Nederlanden

[p. 23]

Timmeren aan Noord-Zuid verbinding

KRO-directeur bij prijsuitreiking: groeiende samenwerking tussen Noord en Zuid

Naar een mededeling in het publiciteitsorgaan ‘Medok’ van de Katholieke Radio Omroep (KRO) heeft de directeur van de KRO, mr. Ben Schmitz, in Brussel, ter gelegenheid van de uitreiking van de ‘Bert Leysen-prijs’ aan BRT-regisseur Marcel Duchateau opgemerkt, dat er een gelukkige kentering te bespeuren valt in de Noord-Zuid-contacten, vooral op het terrein van de televisie. Was het voorheen Nederland dat van tijd tot tijd producties leverde aan de BRT, nu komen steeds meer Belgische Nederlandstalige uitzendingen op het Hilversumse scherm. De bekroning van ‘Een voetreis naar Rome’ - de filmische ‘verbeelding’ van het gelijknamige gedicht van Bertus Aafjes, waarvoor Marcel Duchateau de prijs kreeg, zag mr. Schmitz dan ook als een stimulans om op de ingeslagen weg van samenwerking verder te gaan.

Dit programma, een KRO productie van BRT en KRO, werd door de KRO uitgezonden op zondagavond 9 november 1975. Dit werkstuk was naar het oordeel van de ‘Bert Leysenstichting’, die de prijs jaarlijks uitkeert, de beste van de veertig ingezonden producties uit de periode september 1975-1976.

‘In het zo moeilijke genre van verzen om te zetten in beelden is deze film een knappe en efficient uitgewerkte realisatie. De sfeerscheppende muziek werkte krachtig mee om de suggestieve en vaak prachtig gefilmde beelden maximaal te doen renderen’, aldus het juryrapport. De ‘Bert Leysenprijs’, bestaande uit een geldbedrag van 20.000 Bfrs, heeft haar naam te danken aan de grondlegger van de Vlaamse Televisie Bert Leysen, die in 1959 op 39-jarige leeftijd bij een ongeval om het leven kwam. Om zijn nagedachtenis te eren richtte een aantal van zijn vrienden de ‘Bert Leysenstichting’ op, die zich mede ten doel stelt jaarlijks een prijs toe te kennen aan de beste Vlaamse televisie-productie.

De prijsuitreiking door de voorzitter van de jury, ere-gouverneur Richard Declerck trok grote belangstelling. Behalve mr. Ben Schmitz was ook van KRO-zijde de heer Richard Schoonhoven, directeur-televisie bij de plechtigheid aanwezig.

Belgische en Nederlandse economie blijven mekaar aanvullen

‘Er blijven belangrijke krachten het handelsverkeer tussen Nederland en België in de hand werken’.

Dat stelde de Gouverneur van de Nationale Bank van België, de h. Cecil de Strycker (61) tijdens een zakenlunch van de Belgisch-Nederlandse Vereniging te Antwerpen.

Voorzitter van de B.N.V., graaf Daniël Le Grelle leidde de gastspreker in en overliep diens carrière bij de Nationale Bank. De h. de Strycker kwam er vlak na de oorlog, in 1945, in dienst. In 1971 werd hij vice-gouverneur en sinds 1975 staat hij aan het hoofd van de bank.

Gouverneur de Strycker handelde in zijn gelegenheidstoespraak over de complementariteit tussen Belgische en Nederlandse volkshuishoudingen. Spreker vertrok van de periode voor de tweede wereldoorlog.

Nederland beschikte toen reeds over een goed uitgebouwde handelsvloot. Het land kon tevens rekenen op land- en tuinbouw en op veeteelt. Nauw verbonden met deze, voor de economie zeer belangrijke takken, groeiden er scheeps- en machinebouwbedrijven naast allerhande fabrieken in de sector van de voedingsmiddelenindustrie.

België kende een grote industriële ontwikkeling. De aanwezigheid van steenkool in de Belgische ondergrond speelde daarbij een rol, vooral dan voor de metaal- en metaalverwerkende nijverheid. Ook de textielnijverheid, de diamanthandel en -bewerking in het Antwerpse en de non-ferro-bedrijven in de Kempen waren belangrijk. Ingevolge de verscheidenheid tussen Noord en Zuid was er een intensief handelsverkeer ontstaan. De Nederlandse en Belgische huishoudingen vulden mekaar goed aan.

Alhoewel de toestand thans helemaal anders is, blijven de Belgische en de Nederlandse economie mekaar completeren, zo bewees de h. de Strycker.

Na de oorlog kwamen er nieuwe vestigingsfactoren. Het beschikbaar zijn van geschoold personeel ging een belangrijke rol spelen. Zowel België als Nederland konden geschikte arbeidskrachten leveren.

Bovendien waren beide landen gunstig gelegen en hadden ze een goede infrastructuur. Gelijksoortige bedrijven gingen zich daarom zowel in Noord als in Zuid vestigen. Dat was zo het geval voor petrochemische firma's.

Ondanks de nieuwe tendens blijft het handelsverkeer belangrijk. Als reden daarvoor noemde spreker onder meer de hogere behoeften van de verbruikers aan goederen en diensten. In België zijn bijvoorbeeld Nederlandse jenever en sigaren in trek, terwijl de Nederlanders hun huizen graag inrichten met Belgische meubels en af en toe een reisje naar de Ardennen de moeite waard vinden.

Gouverneur de Strycker haalde er ter staving van zijn stelling enkele cijfers bij:

België betrekt 17 t.h. van zijn import uit Nederland, terwijl eveneens 17 t.h. van de Belgische export naar Nederland gaat. Van de Nederlandse export is 14 t.h. voor België bestemd. Nederland betrekt anderzijds 12 t.h. van zijn import uit België. De h.C. de Strycker pleitte voor een vrij verkeer van goederen, diensten en kapitalen, om het bestaande handelsverkeer tussen Noord en Zuid in stand te houden.

R.D.C.

Pleidooi voor grensoverschrijdende activiteiten

Burgemeester A. Kessen van Hoensbroek heeft uit handen van zijn Maastrichtse collega, mr. A. Baeten, namens het gemeentebestuur van Maastricht de Juliana-Boudewijnprijs 1976 ontvangen. De prijs is de heer Kessen toegekend, zoals blijkt uit een verslag in ‘Limburg Vandaag’ voor zijn streven naar een nauwe samenwerking tussen de belde Limburgen, dat zowel op cultureel als bestuurlijk vlak reeds de nodige vruchten heeft afgeworpen.

Naar aanleiding van de prijsuitreiking heeft burgemeester Kessen enkele bijzondere goede gedachten in zijn dankwoord uitgestippeld, waaraan op deze plaats aandacht moet worden besteed. ‘Voor wat betreft de samenwerking in het Belgisch-Nederlands grensgebied kan gesteld worden dat deze in het algemeen berust op informele afspraken. Snel nadert evenwel het tijdstip waarop deze werkwijze met name voor

[p. 24]

sectoren als ruimtelijke ordening, recreatie, milieuvraagstukken, nutsdiensten, vervoer en openbare orde en veiligheid inadequaat zal worden bevonden’, aldus de heer Kessen. Burgemeester Kessen, toen nog burgemeester van Heer, stelde de prijs in 1959 in bij gelegenheid van een bezoek dat Koningin Juliana en Koning Boudewijn brachten aan de gemeente Heer. De aanleiding was de oprichting van een monument op de plaats waar, aan de vooravond van de bevrijding 11 Belgisch-Limburgse verzetstrijders door de nazi's werden ter dood gebracht.

Burgemeester Kessen zei: ‘Samenwerking in het algemeen, en dat geldt dan ook voor de steeds meer manifest wordende behoefte aan samenwerking in de grensgebieden, kan slechts tot stand komen en duurzaam zijn als daaraan een deugdelijke mentale infrastructuur ten grondslag ligt. Deze moet berusten op goede persoonlijke verhoudingen, op vriendschap tussen bestuurders. Dan is er geen wantrouwen meer, maar een welwillendheid om initiatieven te ondersteunen, gericht op een gezamenlijke aanpak van activiteiten, die, gemeenschappelijk ontplooid, meer effect hebben. Ook en vooral in deze zin, dat daarbij steeds meer mensen betrokken raken, die het gemeenschappelijke van vraagstukken en doelstellingen onderkennen en tot besef van verbondenheid komen trots de aanwezigheid van grenzen, die de heer Mozer ‘Narben der Geschichte’ noemt’.

Nog steeds, zo merkte burgemeester Kessen op, krijgt men de indruk dat bij de grenzen de mensen wederzijds van elkaar afgewend staan, met de ruggen tegen elkaar, en met de ogen gericht op de eigen centrales. Contacten tussen overheidsorganen, instellingen en individuen in de grensregio's moeten leiden tot bewustmaking van de gemeenschappelijkheid van belangen op economisch, sociaal en cultureel gebied. Men moet Ieren de grenzen niet langer te ervaren als een scheiding, maar als een punt waar men elkaar ontmoet. En ontmoeting moet dan betekenen elkaar de hand reiken en hand in hand te gaan in het besef, dat alteen door samenwerking de grensoverschrijdende taken optimaal kunnen worden vervuld en welvaart en welzijn van onze mensen kunnen bevorderen.

Enkele belangwekkende stellingen uit de rede van de heer Kessen waren de volgende:

-	Het zijn vooral de grensgemeenten, die in steeds toenemende mate de behoefte aan samenbundeling van bepaalde activiteiten gevoelen. Zeer vele zijn de contacten, die gemeentebestuurders van grensgebieden hebben, maar deze zijn volstrekt vrijblijvend en de methodiek van het overleg met een kist sigaren onder de arm is in onze huidige maatschappij niet meer effectief.
-	Een overmaat van contacten tussen de gemeentebesturen onderling werkt de overzichtelijkheid en duidelijkheid in de hand. Ze zijn te ‘jumelage-achtig’ om tot resultaten te leiden als het gaat om aangelegenheden, waarover overheden hebben te beslissen.
-	Er bestaat een duidelijke behoefte aan een juridisch statuut en een verantwoordelijk orgaan met verordenende bevoegdheden, dat rechtens optreedt en beleidsuitgangspunten ‘hard’ maakt en naleving door de partners kan verzekeren. Bij het bestaan van ongelijke rechtssystemen zal voor het creëren van een publiekrechtelijk samenwerkingsorgaan met verordenende bevoegdheden een lange weg zijn af te leggen, waarbij op regeringsniveau moet worden gehandeld.

Ten aanzien van het laatste hebben beide regeringen in 1969 enkele stappen ondernomen, aldus de heer Kessen. Hij betreurde het evenwel dat volgens een bericht een ontwerp-verordening, opgesteld door de Commissie voor regionaal beleid van het Europese Parlement betreffende samenwerking over de grenzen heen, met overdracht van overheidsbevoegdheden, door de Europese Commissie NIET is aanvaard. Toch toonde de heer Kessen zich verheugd over wat inmiddels is gegroeid. Hij noemde de aanstelling van een interprovinciaal contact-ambtenaar van de beide Limburgen, het in Weert gevestigde streekgewestniveau, de contacten tussen Maastricht en Belgische gemeenten, de werkzaamheden van culturele instellingen, van particuliere organisaties en de verschijning sedert jaren van de periodiek ‘Limburg Vandaag’.

Taalprijs voor overheidspublikaties

De Commissie Duidelijke Taal heeft het plan opgevat om jaarlijks een prijs uit te loven voor een tekst van de overheid, die uitblinkt in duidelijk taalgebruik. De prijs zal bestaan uit een vergulde kroontjespen en een eervolle vermelding in de vorm van een fraaie oorkonde.

In de Commissie Duidelijke Taal, die in 1973 is ingesteld, zitten naast de voorzitter van de Tweede Kamer vertegenwoordigers van enkele departementen en andere overheidsinstanties. Ook het Algemeen Nederlands Verbond, het Genootschap Onze Taal en de Parlementaire Pers zijn vertegenwoordigd. De commissie houdt zich bezig met de vraag: Hoe kunnen wij een bijdrage leveren aai de verbetering van het taalverkeer tussen overheid en burger? Zij heeft al van zich doen spreken door de publikatie van een ‘vertaalde troonrede’. Voor het toekennen van de Taalprijs 1977 komen uitsluitend teksten uit 1976 in aanmerking, die betrekking hebben op samenlevingsopbouw en maatschappelijke dienstverlening. Het staat iedereen vrij een tekst in te sturen of de aandacht te vestigen op een publikatie. De inzendingen moeten voldoen aan de volgende voorwaarden:

-	het stuk moet bestemd zijn voor de burgers;
-	de auteurs moeten werkzaam zijn bij een departement, een provinciale of gemeentelijke instelling of een adviesorgaan van de overheid.

De inzendingen zullen worden beoordeeld op ‘begrijpelijkheid voor de lezer’ door een jury die bestaat uit deskundigen op het gebied van het taalgebruik of op het gebied van de samenlevingsopbouw en de maatschappelijke dienstverlening. De jury is als volgt samengesteld:

-	Dr. A. Vondeling, voorzitter.
-	Professor Dr. W.F.J.M. Krul, erelid van het Genootschap Onze Taal.
-	Professor Dr. A. Peper, buitengewoon hoogleraar in het sociaal-economisch beleid.
-	Professor Dr. B. Siertsema, hoogleraar in de Algemene Taalwetenschap.
-	Dr. A. Veerman, lid van de Tweede Kamer.
-	Drs. J. Renkema, taalkundig adviseur Staatsuitgeverij (secretaris).

correspondentie-adres:

Commissie Duidelijke Taal

J. Renkema

Binnenhof 1a

Den Haag

070 - 614911 (2019).