Neerlandia. Jaargang 80

[p. 85]

Gent herdenkt pacifikatie

In het najaar wordt te Gent op een luisterrijke manier de vierhonderdste verjaring herdacht van de Pacifikatie van Gent (8 november 1576).

Dit vredes- en samenwerkingsverdrag betekent een voor de Nederlanden uitzonderlijk historisch moment.

De Nederlanden slaagden er toen immers in hun krachten te bundelen in een gemeenschappelijk verzet tegen de onderdrukkende Spaanse bezetter. Door de Pacifikatie wist men - zij het kortstondig - de uiterst scherpe godsdienstige en ideologische tegenstellingen te overbruggen.

Het vredesverdrag kondigde een periode aan van verdraagzaamheid in een woelige tijd van burgeroorlog, repressie en brandstapels.

De inspirerende aktualiteit van de Pacifikatie van Gent komt in 1976 te Gent tot uitdrukking in de organisatie van een indrukwekkende reeks herdenkingsmanifestaties tijdens de maanden september, oktober en november.

Alle manifestaties hebben betrekking op de historische verbondenheid van de Nederlandse gewesten. De organisatie van een en ander berust bij de in 1975 opgerichte v.z.w. De Pacifikatie van Gent (sekretariaat: Gordunakaai 11, 9000 Gent) en bij het stadsbestuur van Gent. Hierna publiceren wij het volledig herdenkingsprogramma.

KAMERMUZIEK UIT DE 16de EEUW - Pacifikatiezaal - 2 septemeber 1976.

In het kader van het Festival van Vlaanderen 1976 met mecenaat van de Marnixring wordt de herdenking geopend door het ensemble Syntagma Musicum uit Amsterdam o.l.v. Kees Otten. Tot de vaste kern van dit ensemble behoren ook Marius van Altena, Anneke Pols en Leo Heilink.

Het programma omvat muziek van komponisten uit de Nederlanden van de tweede helft van de zestiende eeuw.

NEDERLANDSE WEEK van zaterdag 4 tot zondag 12 september 1976.

Op initiatief van de v.z.w. De Pacifikatie van Gent wordt te Gent een Nederlandse

Allegorische voorstelling van de Pacificatie van Gent (8 november 1576), waarbij Willem de Zwijger er in slaagde tijdelijk de tegenstellingen te bezweren die de Nederlanders verscheurden.

[p. 86]

Week georganiseerd. Aan de organisatie ervan wordt gewerkt door het stadsbestuur, de Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen, het Koninklijk Verbond van de Gebuurtedekenijen van Gent, de Kulturele Raad van de stad Gent, Het Nederlands Toneel Gent, de Sportraad van Gent, het Algemeen Nederlands Verbond, het Davidsfonds, de Marnixring, Teaterklub Gent, het Vermeylenfonds, de Vlaamse Toeristenbond, het Willemsfonds en allerlei plaatselijke verenigingen. Het stadsbestuur zorgt voor koórdinerende leiding van deze Nederlandse Week. Straten, pleinen en officiële gebouwen zullen tijdens de Nederlandse Week gepast opgesmukt zijn.

MILITAIRE TAPTOE in het Sportpaleis te Gent - 4 september 1976.

Tijdens het militair taptoe, georganiseerd door de direktie van de Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen, zullen ook enkele befaamde Nederlandse muizekkapellen optreden.

Er wordt naar gestreefd deze muziekkapellen een aantal dagen te Gent te laten verblijven. Op die wijze kunnen ze ook wandelconcerten houden in diverse wijken.

PACIFIKATIECOURANT 1576.

Op initiatief van de v.z.w. De Pacifikatie van Gent zal de Orde van den Prince tegen september een biezondere courant uitgeven, waarin op een twaalftal bladzijden bijdragen over 1576 uit de 17 gewesteen van de Nederlanden zijn opgenomen. De redaktie van die historische courant wordt geleid door Dr. J. Decavele. De uitgave zal vooral via het onderwijs in Vlaanderen en in Nederland verspreid worden.

ONTSPANNINGSAVOND met Nederlandse kleinkunst - 6 september 1976.

De Kulturele Raad van de stad Gent organiseert samen met BRT 2 - Oost-Vlaanderen een avond Nederlandse kleinkunst op maandag 6 september 1976 in de studio van het nieuwe radiogebouw aan de Martelaarslaan te Gent.

BASISRELIEF ter herdenking van de Pacifikatie van Gent.

Het thema van de Pacifikatie van Gent werd als opgave gesteld bij de komende Felix de Boeckprijs voor de beeldhouwkunst in Vlaanderen en in Nederland, meer bepaald voor een bas-reliëfwerk. Het bekroonde werk zou van 8 september 1976 af te Gent worden tentoongesteld in de gewezen St.-Pietersabdij.

AKADEMISCHE ZITTING - Pacifikatiezaal - woensdag 8 september 1976.

Het stadsbestuur organiseert een plechtige akademische zitting voor hoge genodigden. Na het welkomstwoord door de burgemeester zal het woord gevoerd worden door professor Van Caenegem van de R.U.G. en door professor Schöffer uit Leiden.

TENTOONSTELLING - gewezen St.-Pietersabdij - van 8 september 1976 af.

De stad Gent organiseert in de St.-Pietersabdij een biezondere tentoonstelling die de evokatie biedt van het tijdsbeeld en de historische gebeurtenissen rond de Pacifikatie van Gent in 1576. Deze tentoonstelling zal twee maanden lopen.

OPENLUCHTSPEL op de Graslei - première woensdag 8 september 1976.

Aan de Graslei, de Leie en de Koornlei organiseert de stad Gent het openluchtspel rond de Pacifikatie van Gent, geschreven door Paul Berkenman, gespeeld met medewerking van het N.T.G. en onder de regie van Walter Eysselinck. Dit openluchtspel wordt opgevoerd woensdag 8, donderdag 9, vrijdag 10, zaterdag 11 en zondag 12 september 1976.

FEESTELIJK VUURWERK - woensdag 8 september 1976.

De feestavond wordt door de stad Gent bekroond met een vuurwerk in het stadscentrum.

TONEELVOORSTELLING DOOR EEN NEDERLANDS GEZELSCHAP - 9 september 1976.

Op uitnodiging van Teaterklub Gent zal een befaamd Nederlands toneelgezelschap een voorstelling geven in de K.N.Schouwburg te Gent.

NEDERLANDS-VLAAMS VOLKSDANSFESTIVAL - 11 en 12 september 1976.

Tijdens dat weekeinde organiseert de Vlaamse Toeristenbond te Gent een Nederlands-Vlaams Volksdansfestival. Een aantal Nederlandse volksdansgroepen zullen optreden op diverse pleinen van de stad.

NACHTFEEST VAN DE PACIFIKATIE - Salons Opera - 11 september 1976.

Op zaterdag 11 september 1976 organiseert de v.z.w. De Pacifikatie van Gent, met medewerking van talrijke plaatselijke verenigingen, een nachtfeest in de Salons van de Koninklijke Opera te Gent.

Er wordt een beroep gedaan op befaamde Nederlandse orkesten en solisten. Ook folkloristische groepen zullen tijdens dat dansfeest attraktief optreden.

FEESTCONCERT VAN DE PACIFIKATIE - Kon. Opera - 14 september 1976.

In het kader van het Festival van Vlaanderen 1976 met mecenaat van de Marnixring speelt de Philharmonie van Antwerpen o.l.v. Leonce Gras en met de koren van de Gentse Oratoriumvereniging en Antwerpse Arti Vocali.

Op het programma staan:

-	‘Egmont-Ouverture’ van Ludwig van Beethoven,
-	Wereldkreatie van een kompositie-opdracht die is gegeven door de direktie van het Festival van Vlaanderen aan Rafaël D'Haene,
-	‘Till Euienspiegel’ symfonisch gedicht van Richard Strauss,
-	‘De Pacifikatie van Gent’ cantate van Hendrik Waelput (1845-1885) op tekst van Emmanuel Hiel.

OPERA ‘IL DUCA D'ALBA’ - Koninklijke Opera - 17 en 19 september 1976.

De Koninklijke Opera van Gent brengt de première en kreatie voor België van ‘Il Duca d'Alba’ een opera van Donizetti.

Tweedaags wetenschappelijk colloquium

‘OPSTAND EN PACIFIKATIE IN DE LAGE LANDEN’ - Het Pand - 22 en 23 oktober 1976.

Het tweedaags colloquium over de Pacifikatie van Gent heeft plaats op vrijdag 22 en zaterdag 23 oktober 1976 in de historische gebouwen ‘Het Pand’ van de R.U. Gent, Onderbergen te Gent.

Prof. Dr. W. Prevenier, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Gent, is algemeen voorzitter van het colloquium. Dr. L.P.L. Pirenne,

[p. 87]

rijksarchivaris in Noord-Brabant te 's-Hertogenbosch, is voorzitter van de kultuur-historische sektie. Prof. Dr. J. Buntinx, hoogleraar aan de Katolieke Universiteit te Leuven, is voorzitter van de historische sektie.

Hierna volgen de vastgestelde referaten, per sektie alfabetisch gerangschikt volgens referaathouders:

- openingsrede

Prof. Dr. M. Baelde, De Pacifikatie van Gent.

- kultuurhistorisch gedeelte

Dr. H. de Ridder-Symoens, De weerklank van de Hervorming en de Onafhankelijkheidsstrijd in de publikaties van de kringen voor plaatselijke geschiedenis.

Prof. Dr. A. Gerlo, De korrespondentie van

Marnix van Sint-Aldegonde en Justus Lipsius.

Lic. H. Maes, Luther had veel voorlopers.

Prof. Dr. H. Van Nuffel, De neerslag van de Tachtigjarige Oorlog in de Nederland se en de niet-Nederlandse literatuur.

Dr. A.L.E. Verheyden, De Pacifikatie van Gent, een politiek-godsdienstig maneuver of de aankondiging van een nieuwe tijdsgeest?

Prof. Dr. E. Waterbolk, Het Humanisme en de tolerantiegedachte.

- historische gedeelte

Prof. Dr. M. Baelde, De rol van Willem van Oranje en Marnix van Sint-Aldegonde in de totstandkoming van de Pacifikatie.

Dr. J. Decavele, De toestand te Gent omstreeks 1576.

Dr. H. Demeester, De katolieken en de Pacifikatie.

Dr. H. De Schepper, De emigratie uit de Zuidelijke Nederlanden.

Drs. G. Janssens, De weerslag van de Pacifikatie in Brabant.

Dr. K. Maddens, De demografische toestand omstreeks 1576.

Dr. J. Scheerder, De aktiviteit van de inquisitie.

Dr. E. Van Cauwenberghe, De ekonomisch-sociale toestand omstreeks 1576.

Drs. P. Van Peteghem, De weerslag van de Pacifikatie in Vlaanderen.

Dr. U. Vermeulen, De herdenking van de Pacifikatie in 1876.

Dr. J. Woltjer, De weerslag van de Pacifikatie in de Noordelijke Nederlanden.

Verslagboek ‘Opstand en Pacifikatie in de Lage Landen’

Bij het einde van het tweedaags colloquium zal het verslagboek van circa 450 bladzijden beschikbaar zijn. Het wordt met de steun van het V.E.V, uitgegeven bij de n.v. Snoeck-Ducaju en Zoon te Gent.

‘Opstand en Pacifikatie in de Lage Landen’ zal bestaan uit: een algemene inleiding door Prof. Dr. M. Baelde over de Pacifikatie van Gent, de bijdrage van iedere referaathouder van het colloquium, de integrale tekst van de Pacifikatie van Gent, een twintigtal bladzijden gepaste illustraties.

Het verslagboek zal verspreid worden via de boekhandels in België en Nederland. Bij voorintekening zal het tegen een lagere prijs verkrijgbaar zijn. De deelnemers aan het tweedaags colloquium en de leden van de negen verenigingen, die bij de oprichting van de v.z.w. De Pacifikatie van Gent waren betrokken, zullen een nog voordeliger prijs genieten.

EIGENTIJDSE TONEELKREATIE DOOR HET N.T.G. - van 6 november 1975 af.

Het Nederlands Toneel Gent brengt op zaterdag 6 november 1976 de wereldkreatie van ‘Johanna of de triomf van de demokratie’ van de Vlaamse auteur Luc Vilsen. In dat stuk wordt een periode behandeld uit de geschiedenis van Spanje die nauw met die van Vlaanderen verbonden was, nl. de troonsafstand van de Spaanse koning Ferdinand van Aragon ten voordele van zijn dochter Joanna, die de geschiedenisboekjes ingegaan is als ‘de waanzinnige’. Door het blootleggen van wezenlijke achtergronden van geschiedkundige feiten, heeft Luc Vilsen een drama gekreëerd dat hoogst aktueel kan genoemd worden, en dat, wanneer men de historische kostuums wegdenkt, gaat over figuren, strukturen en toestanden van vandaag.

Dat stuk wordt op het repertoire van het N.T.G. genomen en zal te Gent lopen tot 28 november 1976.

PACIFIKATIEREUNIE VAN DE MARNIXRING - 6 november 1976.

De tweeëntwintig regionale afdelingen van de Marnixring houden hun jaarlijkse algemene vergadering te Gent op zaterdag 6 november 1976. Om 14.30 u. plechtige akademische zitting in de Pacifikatiezaal van het stadhuis. Omstreeks 17 u. geleid bezoek aan de door de stad georganiseerde tentoonstelling over de Pacifikatie van Gent in de gewezen St.-Pietersabdij. Omstreeks 18 u. receptie en om 20 u. feestelijk galabanket.

DE GOUDEN DELTA 3 SYMPOSIUM - 10 november 1976.

De medewerkers van de universitaire werkgroep ‘Noord-Vlaanderen/Delta-zuid’ bestaande uit vier groepen specialisten (biologie - geografie - milieuhygiëne - ruimtelijke ordening) streven naar een wetenschappelijke aanpak van het natuurbehoud in de Gouden Delta (van Rotterdam tot Gent en van Zeebrugge tot Bergen-op-Zoom). Zij voeren daartoe een interdisciplinair Vlaams-Nederlands gesprek. In het kader van de herdenking van de Pacifikatie van Gent organiseren zij hun derde symposium op 10 november 1976 in de gebouwen van het H.I.K.W., Ledeganckstraat 35 te Gent.

‘ULENSPIEGEL DE GEUS’ - Koninklijke Opera - 10 november 1976.

In de Koninklijke Opera te Gent organiseert de v.z.w. De Pacifikatie van Gent op 10 november 1976 de wereldkreatie van een avondvullend ballet door het ensemble van het Ballet van Vlaanderen, dat dit werk op zijn repertoire neemt en ermee ook naar het buitenland trekt.

De Vlaamse Toeristenbond is de mecenas van de muzikale kompositie. De première heeft plaats onder de auspiciën en met de medewerking van de Provincie Oost-Vlaanderen.

Choreografie: Jeanne Brabants en André Leclair,

Muziek: Willem Kersters,

Scenario: Jeanne Brabants en André Leclair naar Charles de Coster,

Kostumes en decor: John Bogaert,

Tekst: Prof. Dr. Jan Van Rompaey,

GELEGENHEIDSPOSTZEGEL.

De Minister van Verkeer heeft het verzoek ingewilligd van de stad Gent tot uitgifte van een postzegel ter gelegenheid van de herdenking van de Pacifikatie van Gent.

Het verslag van het tweedaags wetenschappelijk colloquium over de Pacificatie van Gent op 22 en 23 oktober 1976 verschijnt in boekvorm. Het boek wordt later in Neerlandia besproken.