Neerlandia. Jaargang 80

[p. 24]

28^e Frans-Vlaamse kultuurdag

In het mooie cultureel centrum van Waregem organiseerde het Komitee Frans-Vlaanderen op 21 september jl. de 28e Frans-Vlaamse Kultuurdag. Het was voor de aanwezigen een boeiende ervaring te merken dat vele honderden Frans-Vlamingen en Nederlanders op deze zonnige zondag de diverse zittingen bijwoonden. Is dit toeval of een teken aan de wand? De toekomst zal het uitwijzen. Hoopgevend is alleszins de vaststelling dat vanaf dit academiejaar het Nederlands als hoofdvak aan de universiteit van Rijsel wordt onderwezen, waardoor het mogelijk wordt er het licentiaatsdiploma te behalen. Even hoopvol zijn de vrije cursussen Nederlands waarvan het aantal voortdurend toeneemt. In het licht van deze vaststellingen kan men slechts met verwondering constateren dat de Nederlandse en de Vlaamse rijksoverheden nog steeds niet tot een duidelijke beleidsvisie t.a.v. Frans-Vlaanderen kwamen. Akkoord, er zitten een aantal voetangels in het Frans-Vlaamse gras verborgen. Dit neemt niet weg dat binnen de reeds bestaande - ook politieke - mogelijkheden en, daar waar nodig, in samenwerking met sommige particuliere organisaties, reeds bepaalde visies tot ontwikkeling zouden kunnen gebracht worden. Tijdens de 27e Frans-Vlaamse Kultuurdag in 1974 heeft Jozef Deleu hier trouwens indringend op gewezen.

Het Nederlands buitenlands cultuurbeleid

Deze vaststelling brengt ons onmiddellijk bij het referaat van Dr. A.W. Willemsen (Utrecht) die een aantal kanttekeningen plaatste bij het buitenlands cultuurbeleid van Nederland. Het buitenlands cultuurbeleid van Nederland is ‘niet meer dan een versierde franje van de Nederlandse buitenlandse politiek’. Dit cultuurbeleid - voor zover dit als een beleid aanwezig is - ‘mag (niet) uitgaan van het achterhaalde nationalisme dat chauvinistisch de eigen cultuur als een superieur produkt naar het buitenland wil exporteren’. De grondregel voor het cultuurbeleid moet uitgaan van de grondregel ‘dat in een internationale samenleving alleen de verstandhouding, de wederzijdse kennis tussen volken en landen verbeterd moeten worden’. Een uitgangspunt daartoe vond hij in de Europese Culturele Conventie die 20 jaar geleden werd ondertekend en waarin ‘de bevordering van de uitwisseling van personen en cultuurgoederen centraal wordt gesteld’. Verwijzend naar het Belgisch-Nederlands cultureel verdrag stelde de spreker vast dat dit weliswaar het omvangrijkst is, doch in wezen niet verschilt van andere akkoorden.

Het groeiend besef bij het ‘officiële’ Nederland dat de culturele autonomie in België, in vergelijking met het verleden, staatsrechtelijk nieuwe perspectieven opent, geeft nieuwe kansen. Verwijzend naar de brochure ‘Een nieuwe aanpak’ van het A.N.V. en de officiële werkgroepen die door de Ministers van C.R.M. en van Nederlandse Cultuur werden ingesteld, hoopte hij op een versnelling van het gewenste integratieproces.

Over een gemeenschappelijk buitenlands cultuurbeleid van ‘de Nederlanden’ had Dr. Willemsen niet zo heel veel te zeggen. De eerste grondslagen moeten nog gelegd worden.

Tenslotte handelde de spreker nog over de prioriteiten die in het cultuurbeleid moeten gelegd worden. Hier maakte hij een onderscheid tussen de prioriteiten op het vlak van de culturen (bv. een Nederlands instituut te Brussel), op het inhoudelijke vlak (prioriteit voor taal en literatuur: onderwijs van het Nederlands in het buitenland), en op het geografisch vlak (prioriteit voor de direkt omliggende cultuurgebieden). T.a.v. Frans-Vlaanderen verwees Dr. Willemsen naar het referaat dat Jozef Deleu vorig jaar tijdens de 27e Frans-Vlaamse Kultuurdag heeft gehouden en waarin als prioriteiten o.m. werden gesteld: een Nederlands instituut te Rijsel, een volwaardige leerstoel Nederlands aan de Rijselse universiteit, mogelijkheden voor uitwisseling van leraren, betere grenscontacten, steun aan het particulier initiatief, enz.

De steeds welsprekende voorzitter Leo Vanackere, leidde, na de inleiding van Dr. A.W. Willemsen, het verder verloop van de plenaire zitting met het referaat van Michel Galloy (in de vertaling van J. Fermaut voorgelezen door de voorzitter), de toespraak van Jan-Klaus Bertheloot (Boeschepe - Frans-Vlaanderen), de toespraak van de heer J. Cordie (namens V.T.B.-V.A.B. algemene voorzitter Drs. J. Van Overstraeten) over ‘De Vlaamse Toeristen- en automobilistenbond en Frans-Vlaanderen’, de uitreiking van erepenningen aan verdienstelijke Frans-Vlamingen, het optreden van Marieke en Bart uit Duinkerke en de slottoespraak van Mr. J. Fleerackers, Kabinetschef van de Minister van Nederlandse Cultuur, enz.

Voor een uiterst aandachtig publiek lichtte dr. A.W. Willemsen, lid van het hoofdbestuur van het A.N.V., tijdens de 28e Frans-Vlaamse Kultuurdag het buitenlands cultuurbeleid van Nederland toe.

[p. 25]

Omstandig ingaan op deze onderdelen van het programma zou ons te ver leiden. Liever verwijzen wij naar de ‘Komitee Frans-Vlaanderen-Mededelingen’ (3e jrg., nr. 3).

Sectievergaderingen

In de loop van de ochtend gingen zes sectievergaderingen aan het werk m.n.:

1.	Geschiedenis - Heemkunde - Volkskunde;
2.	Onderwijs;
3.	Overheidspersonen en economie;
4.	Literatuur, toneel en taalkunde;
5.	Jeugd;
6.	Familiekunde.

In sectie 4 heeft Drs. M. Cantrijn, algemeen secretaris van het A.N.V. een inleiding gehouden over ‘Het A.N.V. en Frans-Vlaanderen in een nieuw perspectief’.

Na een korte historische schets van de banden die er tijdens de eeuwwisseling werden gelegd tussen het A.N.V. en de Frans-Vlaamse organisaties, ging hij specifiek in op de voorstellen van het A.N.V. om gezamenlijk, uiteraard met het Komitee Frans-Vlaanderen, tot op de toekomst georiënteerde initiatieven te komen. Het waarom ligt voor de hand. In afwachting van een volwaardig overheidsbeleid, en zelfs nà realisatie ervan (voor wanneer?), zal het particulier initiatief een onvervangbare en specifieke rol blijven spelen. Het A.N.V. kan en moet, voor wat betreft de werking in Frans-Vlaanderen, een belangrijke rol spelen. Benevens het verschaffen van schoolboeken - wat reeds gedurende een aantal jaren gebeurt - kan het A.N.V. bemiddelend optreden t.a.v. het leggen van contacten tussen jongeren, het stimuleren van de bekendheid van Frans-Vlaanderen in Nederland en Vlaanderen, enz. Het A.N.V. wil hier niet eigenmachtig optreden. Het stelt zich ‘ter beschikking’ van het Komitee Frans-Vlaanderen dat het als de ‘gespecialiseerde’ gesprekspartner beschouwt.

10e Nederlandse taalprijsvraag

Tijdens de Frans-Vlaamse Kultuurdag werd de uitslag bekend gemaakt van de 10e Nederlandse taalprijsvraag, dit jaar de G. Van den Driessche-Taalprijsvraag genoemd. Volgens de waarde van de ingezonden werken werden de winnaars in drie groepen gerangschikt. De winnaars van de eerste groep waren de jonge dichters Regis en Serge Louchaert (St. Winoksbergen), Jan en Beatrice Rauwel (Lambersart) en Regis De Mol (Hardevoorde).

V.T.B. - V.A.B. - fotoprijskamp ‘Frans-Vlaanderen’.

Onder de dynamische leiding van voorzitter Drs. J. Van Overstraeten heeft de Vlaamse Toeristen- en Automobilistenbond steeds tal van initiatieven genomen om Frans-Vlaanderen te helpen in het verwerven van een eigen identiteit. Deze wedstrijd is een van de vele initiatieven. Het was voor de initiatiefnemers een onverhoopt succes om meer dan driehonderd inzendingen te ontvangen. De winnaars ontvingen voor een totaal bedrag van 50.000 fr. aan prijzen.

Vermelden wij nog dat in de hall van het Cultureel Centrum te Waregem een tentoonstelling werd gehouden van de beste foto's. Niet alleen de kwantiteit, ook de kwaliteit was er.

Slotbeschouwing

Zoals wij reeds schreven was het een verheugende vaststelling zulk een groot aantal Frans-Vlamingen, Vlamingen en Nederlanders in Waregem te ontmoeten. Het was een dynamisch geheel mét hoopvolle toekomstperspectieven. En toch hadden vele aanwezigen het gevoelen dat er iets ontbrak m.n. het ‘grote geheel’ waarin zulke initiatieven zouden moeten passen en steun vinden m.n. een doordacht en consequent overheidsbeleid t.a.v. Frans-Vlaanderen. Men kan zich echter steeds troosten met één gedachte ni. dat het particulier initiatief meestal dat van de overheid voorafgaat. Laten wij hopen dat deze bewering nog in de zeventiger jaren bewaarheid wordt. Dus... nog even geduldig afwachten en kijken naar Brussel en Den Haag.

M. CANTRIJN

Tweede ‘Spektakelbeurs voor de Nederlanden’

Op initiatief van de Culturele Raad van Limburg (Maastricht) en van de Kuituurraad voor Vlaanderen (Antwerpen) werd in april 1974 een ‘Theaterbeurs’ georganiseerd. Tijdens deze beurs presenteerden een dertigtal Nederlandse ‘producenten’ (d.w.z. opera-, concert-, toneel-, cabaretgezelschappen, enz.) hun produkties aan Vlaamse ‘consumenten’ (wethouders, directeurs van culturele centra, verantwoordelijken van culturele verenigingen, enz.). Aangezien deze beurs resulteerde in talrijke contacten en contracten, besloten de initiatiefnemers één beurs voor de Nederlanden te organiseren.

Aldus ontstond de eerste ‘Spektakelbeurs voor de Nederlanden’. Dank zij de actieve medewerking van de Stad Breda kon deze beurs georganiseerd worden in het Cultureel Centrum ‘De Beyerd’ te Breda. Deze beurs kende van de zijde van de producenten zulke grote belangstelling dat het cultureel centrum ‘De Beyerd’ a.h.w. ‘barstte’ en ruimtelijk in accomodatiemoeilijkheden kwam. Daarom werd de tweede ‘Spektakelbeurs voor de Nederlanden’ op 21 januari 1976 georganiseerd in ‘Het Turfschip’ te Breda. Als initiatiefnemers noteerden wij voor deze tweede ‘Spektakelbeurs’: de Culturele Raad van Limburg, de Culturele Raad van Noord-Brabant, de Stad Breda en de Kultuurraad voor Vlaanderen.

Ook deze beurs kende een grote belangstelling. Van opera tot poppenschouwburg, allen waren zij aanwezig (en de afwezigen hadden ongelijk). Van 22 uur af werden continue korte voorstellingen gebracht die a.h.w. een album waren van produkties. De tachtig aanwezige producenten maakten, al dan niet luidruchtig, van ‘Het Turfschip’ een echte cultuurmarkt waar de geïnteresseerde bezoeker geen ogen genoeg had.

Dit ‘puur’ integratieinitiatief moet worden voortgezet en uitgebreid. Het A.N.V. wenst de dynamische werkgroep ‘Spektakelbeurs voor de Nederlanden’ dan ook alle succes!