Neerlandia. Jaargang 79

[p. 158]

Het Algemeen-Nederlands Verbond, concreet

Het A.N.V. was en is nog steeds vooral gekend dank zij:

1.	het tijdschrift ‘Neerlandia’ dat terecht overal een goed onthaal kent;
2.	initiatieven als de nota ‘Een nieuwe aanpak’, die zowel van de Belgische als bij de Nederlandse Rijksoverheid alle aandacht kreeg;
3.	de boekverspreiding;
4.	de Visser-Neerlandiaprijzen.

Wat niet alle A.N.V.-leden en Neerlandialezers weten is dat het Hoofdbestuur van het A.N.V. resoluut tot een verruiming van de activiteiten wenst te komen. De krachtlijnen van het beleid vindt men in de nota ‘Memorandum en voorstellen inzake de toekomst van het Algemeen Nederlands Verbond’, goedgekeurd door het Hoofdbestuur in oktober 1973.

Het ‘memorandum en voorstellen inzake de toekomst van het A.N.V.’

Het memorandum behandelt ter inleiding de rol en de betekenis van het A.N.V. in het verleden om, t.a.v. het nabije verleden vast te stellen: ‘Wanneer de betekenis en de invloed van het A.N.V. in vroegere jaren groter waren dan thans, is de oorzaak mede dat het A.N.V. profiteerde van de bloeitijd van het instituut “vereniging”. De vereniging had vooral toen een sterk sociaal karakter (ontmoetingsplaats), fungeerde als gesprekscentrum voor gelijkgezinden, als bolwerk voor gelijkgerichten in de politiek, het kerkelijk, het sociale en culturele leven. Daarbij was de vereniging de vertolkster van de openbare mening. Anderzijds bewerkte zij de publieke opinie’. Maar: ‘...Met de opkomst van de radio en na 1945, met de triomftocht van de televisie, begon de aftakeling van het verenigingsleven. In Nederland sneller dan in Vlaanderen’. Ook het A.N.V. ontsnapte niet aan deze geest van de tijd. Vergrijzing en een steeds slinkend ledental waren er het gevolg van. Het A.N.V. heeft gelukkig deze situatie niet lijdzaam ondergaan. Dit blijkt o.m. uit de inleiding van Dr. Jur. G.R. Piryns over ‘De toekomst van het A.N.V.’ (Breda, 1965); de toespraak van Dr. W.H. van den Berge over ‘Het A.N.V. gericht op de toekomst’ (Dordrecht, 1970) en de studieopdracht in 1965 aan Prof. Dr. W. Dumon (Katholieke Universiteit Leuven) over de structuren van het A.N.V. Het voornoemd memorandum bouwt hierop voort en formuleert, t.a.v. de toekomstige werking van het A.N.V., enkele concrete voorstellen.

De opstellers van het memorandum hebben de hand in eigen boezem durven steken en zijn, voortbouwend op de inzichten van o.m. voornoemde personen, tot een aantal constructieve voorstellen gekomen. Exemplatief geef ik hier drie algemene uitgangspunten:

-	‘Zo kan, indien het verbond, met zijn grote traditie, zich bewust richt op de toekomst en bereid is zijn organisatie en werkwijze aan de behoeften van deze tijd aan te passen, niet worden getwijfeld aan de zin van het A.N.V. vandaag’ (W.H. van den Berge);
-	‘Het komt er op aan dat we met onze doelstellingen uit de vrome algemeenheden treden en overstappen op concrete initiatieven’ (G.R. Piryns);
-	‘het doel van het A.N.V. kan niet bereikt worden door zelfwerkzaamheid van de leden; men is lid van het A.N.V. om het A.N.V. in staat te stellen iets te doen’ (W. Dumon).

Het memorandum waarvan sprake concretiseert deze uitgangspunten in het voorstel om het A.N.V. resoluut om te vormen in een STUDIE-, INFORMATIE- en ACTIECENTRUM, alsmede een PRESSIEGROEP.

Het A.N.V. als studiecentrum

Het A.N.V. zal in de toekomst studies verrichten en adviezen verlenen inzake:

1.	het A.N.V., als Nederlands-Vlaamse organisatie;
2.	de positie van het Nederlands en de Nederlandse cultuur in de wereld;
3.	de culturele integratie van Noord en Zuid en de problematiek langs de grens van het Nederlandse taal- en cultuurgebied, alsmede over het binnenlands cultuurbeleid.

De inbreng van het A.N.V. is om volgende redenen belangrijk:

1.	het A.N.V., als Nederlands-Vlaamse organisatie, onderzoekt de gestelde problemen vanuit een algemeen-Nederlands standpunt;
2.	het culturele beleid mag niet alleen een aangelegenheid worden van een aantal ambtenaren en politici. De particuliere sector moet hier duidelijk een inbreng hebben en aan dit beleid kunnen participeren.

[p. 159]

Teneinde voornoemde studies te verrichten en om de gedachte-adviezen te verlenen, zal een aantal werkgroepen worden geïnstitutionaliseerd (cfr. infra).

Het A.N.V. als documentatie- en informatiecentrum

Documentatie: voor de ondersteuning van de studieopdrachten en het voorbereidend beleidswerk, alsmede ten dienste van het bestuur, de werkgroepen en de redactie van Neerlandia is een documentatiedienst nodig.

Informatie: zowel intern als extern; in het laatste geval denkt het A.N.V. aan een periodieke informatie van de pers en aan dienstverlenend werk ten behoeve van de culturele organisatie in Noord en Zuid.

Het is duidelijk dat dit project, omwille van de zware financiële investeringen een lange-termijn initiatief is.

Het A.N.V. als actiecentrum

Bij activiteiten van het A.N.V. kan men onderverdelen in blijvende en wisselende. Bij wijze van voorbeeld citeer ik:

- als blijvende acties:

1.	boekverspreiding: deze boekverspreiding zal in de toekomst een andere oriëntatie krijgen. D.w.z. zij zal inzonderheid gericht worden op de aanwezigheid en de promotie van de Nederlandse cultuur in de culturele grensgebieden (Duitsland, Wallonië, Frans-Vlaanderen, Brussel, Voerstreek, Komen, enz...);
2.	acties voor jongeren: het is o.m. voor de culturele integratie van groot belang dat het A.N.V. permanent aandacht heeft voor de jeugd en de jongeren. Enkele intiatieven terzake werden reeds genomen (cfr. infra);
3.	taalacties: de vrijwaring van de Nederlandse cultuur moet ook binnen het Nederlandstalig cultuurgebied gerealiseerd worden. Zo moet het om snobistische redenen ondemocratisch gebruik van vreemde woorden in overheidstukken, in het bedrijfsleven, enz. bestreden worden. Deze actie moet in Nederland anders gevoerd worden dan in Vlaanderen.
4.	steun aan het onderwijs in het Nederlands en de promotie van de Nederlandse cultuur in de culturele grensgebieden. Hiervoor zullen gemengde werkgroepen (d.w.z. bestaande uit A.N.V.-leden, deskundigen en geïnteresseerden uit een cultureel grensgebied) worden opgericht om de te voeren acties voor te bereiden en te begeleiden.

- wisselende acties:

Deze acties spruiten voort uit de werking van de commissies en werkgroepen. Het kunnen zijn: forums, colloquia, e.d.m.

Wat werd inmiddels gerealiseerd?

Een memorandum blijft een steriele zaak wanneer het niet in concrete realisaties resulteert. Het ‘geen woorden maar daden’ is ook voor het A.N.V. een noodzaak.

Om tot gegronde studies en adviezen te komen werden opgericht of zijn in oprichting:

a.

Beleidsgroep grenscontacten samengesteld uit de directeuren van de culturele raden van de Nederlandse Zuidelijke grensprovincies (voorzitter: Dr. J. Theuwissen, directeur van de Kultuurraad voor Vlaanderen) en de directeuren van de culturele diensten van de Vlaamse provincies. Deze commissie heeft als opdracht adviezen te geven over de wijze waarop de culturele contacten en samenwerking in de grensregio's kunnen bevorderd worden;

b.

Beleidsgroep inzake de culturele integratie van Noord en Zuid.

Om tot concrete acties te komen werden de volgende initiatieven genomen:

1.

Werkgroep ‘Taalgebruik’ Deze werkgroep heeft tot doel het gebruik van het Nederlands, in het bijzonder in het bedrijfsleven, te bevorderen (o.m. in de publiciteit, uithangborden, in de relatie werkgever-werknemer). Deze zeer actieve werkgroep behandelde reeds honderden klachten waarvan de meeste met succes werden afgehandeld. Een dertigtal klachten werden ingediend bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht te Brussel. Voorzitter: E. Wieme, Stropstraat 64, 9000 Gent.

2.

Contactgroep ‘Basisonderwijs’ Uitgangspunt van deze werkgroep is de vaststelling dat het bij het realiseren van de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen niet alleen gaat om structuren, maar dat deze integratie evenzeer het resultaat is van een intensief opvoedings-en vormingswerk. Uiteraard speelt het onderwijs hier een belangrijke rol. De contacten en uitwisselingen worden in drie fasen gerealiseerd:

[p. 160]

	a. in een eerste fase worden de leerkrachten in de gelegenheid gesteld om elkaar te ontmoeten. Aldus leren zij elkaars school kennen en kunnen zij ook van gedachte wisselen over hun specifieke onderwijssituaties en problemen (didactische en pedagogische problemen, vergelijken van schoolwetgevingen en van de leerplannen, enz.); b. in een tweede fase komt men tot het uitwisselen van klassen (2-3 dagen). Deze uitwisseling moet pedagogisch en didactisch grondig voorbereid en gerealiseerd worden. Ook de sociale contacten worden niet uit het oog verloren. c. in een derde fase wil de werkgroep komen tot: - het samenbrengen van Vlaamse en Nederlandse leraren met didactici en pedagogen; - het opstellen van een werkmap waarin de verschillende in Nederland en Vlaanderen geldende onderwijssystemen worden verduidelijkt en vergeleken; Incidenteel zal aandacht besteed worden aan: het stimuleren van schoolreizen en penvrienden-clubs; het uitwisselen van schoolkoren, schooltoneelgroepen, enz. Voor alle informatie over deze contactgroep kunt u terecht bij: de heer L. Knaepkens, voorzitter ‘Contacten basisonderwijs Vlaanderen - Nederland’, Beeckmansstraat 6, 2060 Merksem (België).
3.	Een contactgroep ‘Voortgezet onderwijs’ zal in de loop van 1976 worden opgericht. In oprichting is de Contactgroep ‘Niet-universitair Hoger Onderwijs’ (Voorzitter: Dr. P. Mulder, Hoogpadlaan 70, 2070 Ekeren (België). Op het vlak van het universitair onderwijs wordt een eerste studiebezoek georganiseerd van het Rijksuniversitair Centrum Antwerpen aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
4.	Wedstrijd ‘Ontdek de topjournalist’. Met deze wedstrijd wil het A.N.V. zich richten tot jongeren uit Noord en Zuid. De bekroonde werken werden de laatste jaren gepubliceerd in Neerlandia. Voor inlichtingen wende men zich tot: - A.N.V., Surinamestraat 28, Den Haag, Nederland; - A.N.V., Jan van Rijswijcklaan 28, Antwerpen, België.
5.	Contactgroep ‘Leraren Nederlands in Duitsland’. Uit contacten met leraren Nederlands in Duitsland bleken er grote behoeften te bestaan aan didactisch materiaal (schoolboeken, prijsboeken, audiovisuele middelen, foto's, films, enz.) en allerhande documentatie en informatie. Het A.N.V. stelt zich tot taak om deze noodzakelijke pedagogische en didactische hulpmiddelen, daar waar nodig, te verschaffen en in de toekomst voor de leraren Nederlands in de culturele grensgebieden contactdagen te organiseren waardoor zij in de gelegenheid gesteld worden voeling te houden met hun collega's in Nederland en Vlaanderen.
6.	Op dit ogenblik is een gelijkaardige contactgroep ‘Leraren Nederlands in Wallonië’ in voorbereiding.
7.	Het Hoofdbestuur van het A.N.V. heeft eveneens beslist om de contacten met Frans-Vlaanderen te stimuleren. Als gesprekspartner fungeert het Komitee voor Frans-Vlaanderen. Het A.N.V. zal daar waar gewenst en mogelijk aan dit Komitee alle mogelijke ‘logistieke steun’ geven.
8.	Aansluitend bij de punten 5, 6 en 7 vermelden wij nog het ‘Steunfonds leraren Nederlands in de culturele grensgebieden’. Het A.N.V. reserveert jaarlijks een bedrag voor boekverspreiding. Dit bedrag volstaat niet om tegemoet te komen aan de desiderata van onze ‘culturele ambassadeurs te velde’. Daarom doet het A.N.V., met dit Steunfonds, een (dringend!) beroep op alle personen die begaan zijn met de aanwezigheid van de Nederlandse Cultuur in het buitenland, in het bijzonder in de culturele grensgebieden.

Het A.N.V. speelt een steeds belangrijke rol in de Noord-Zuid verbinding en in de steun aan de Nederlandse cultuur in het buitenland.

Deze gunstige ontwikkeling MOET worden voortgezet. Daartoe is de morele en materiële steun van velen noodzakelijk. Daarom:

-	werf leden;
-	hebt u belangstelling om een deel van uw tijd te reserveren voor één van de werkgroepen: deel ons uw naam mee;
-	wees donateur.

M. CANTRIJN