Neerlandia. Jaargang 79

[p. 101]

Schrijvende lezers

Karl A. Mayer

In Neerlandia 1974, nr 5-6 blz 171 verscheen een in memoriam Karl A. Mayer. Daarin wordt onder meer meegedeeld: ‘Hij was ook een steunpilaar van de Nederlandse Bank in Duitsland. Dat zal wel een zetfout zijn. Mayer was een steunpilaar van de Nederlandse Bond in Duitsland.

G. LOOIJEN

Christiaan Louis Schepp

Ik wend mij tot U in verband met het artikel van Prof. Dr. Hendrik Brugmans. Ik had hem wel zelf willen schrijven, maar weet zijn adres niet.

In zijn artikel ‘De Nederlanden een hoeksteen van Europa’ (Neerlandia, Nr. 5/6 (1974), dat ik met zeer veel belangstelling heb gelezen staat m.i. op bladzijde 151, regel 4 van boven: Hij, businessman-literator. Ik kan U vertellen dat Jan Prins geen handelsman was, maar nederlands zeeofficier.

M.C. DE JONG
Haarlem

Taalgebruik

Mag ik mijn grote voldoening uitspreken over al hetgeen de werkgroep taalgebruik verricht. Deze rubriek is de direkte aanleiding geweest voor mijn lidmaatschap van het A.N.V. Telkens lees ik met enig leedvermaak uw rubriek, omdat de arrogantie en de nalatigheid inzake onze taal weer eens aan de kaak gesteld zijn. Ik hoop dat U nog lang met deze - helaas nog altijd noodzakelijke - arbeid zult doorgaan en veel succes oogsten.

L. VAN DAELE
Den Haag

Spreektaal

Ik zou U er op willen wijzen dat de laatste jaren hoe langer hoe meer Hollands dialect wordt gebruikt in de Nederlandse taal. Vooral omroepers van Radio en televisie bezondigen zich daaraan.

Ik bedoel hiermede het foutieve gebruik van de derde persoon in:

je kan - je zal - kajje - U kan - U is enz.

Zelfs Neerlandia gebruikt soms dit lelijke dialect.

Ik heb niets tegen dialecten en streektalen, integendeel, ik spreek er zelfs enige, maar vermenging van het A.B.N, met dialecten vind ik onjuist en ik verwacht dat U dit standpunt zult delen.

J.A. DE JONGE
Nijmegen

De IJzertoren

In West-Vlaanderen bevindt zich de IJzertoren en wel te Diksmuide, een wereldberoemde plaats, 1914-'18, vierjarige strijd voor onze bevrijding. De toren is zeer goed zichtbaar langs alle kanten. Rijdt men langs de staatsweg Roeselare-Nieuwpoort, dan ziet men al van ver de prachtige IJzertoren. Rijdt men per trein, dan bemerkt men al vlug de statige IJzertoren en zelfs vanuit de lucht is ze ook zeer goed zichtbaar.

De IJzertoren is werkelijk van zeer groot belang. De jaarlijkse bedevaart is er het bewijs van: ± 70.000. In de zomer zeer druk bezocht. De parkeerplaats staat vol met auto's en cars vanuit het binnenland en zelfs vanuit Frankrijk, Engeland en Nederland.

Inderdaad franse tekst op de IJzertoren, niet tweetalig nederlands-frans, maar wel viertalig, nederlands, frans, duits en engels. De IJzertoren is een toren, opgericht door de Vlamingen en met de centen van de Vlamingen, als herinnering aan de wereldoorlog 1914-'18, met terzelfdertijd een wereld-aanklacht ‘Nooit meer oorlog’ (in vier talen, ongelukkiglijk kon er geen Russisch bij) en is ook een hulde aan de gevallen Vlaamse soldaten. Ga maar eens naar de militaire kerkhoven van Adinkerke, De Panne, Steenkerke, Oeren, Ramskapelle, Hoogstade, Houthulst, en sla maar eens het boek open, het boek dat zich bevindt aan de ingang van het kerkhof, met de namen van de gesneuvelden, daar zult U aldra bemerken dat 70% van de gesneuvelden, Vlamingen waren.

Wegens de wereldaanklacht is deze viertalige tekst op de IJzertoren wel verantwoord, doch deze tekst werd erop aangebracht op verzoek van de Socialist Armand Buls, de latere voorzitter van de Socialistische Oudstrijdersbond, gesteund door de liberale voorman A. Hans en ook de liberale voorman uit Oostende (Gistel) Van Oye. Elk jaar waren er vóór de oorlog delegaties van de omliggende landen in het kader van een internationale verzoening der volkeren. Na deze oorlog werd dit initiatief hernomen en worden er nu ook weer uitgenodigd. Onze Vlaamse soldaten hebben aan het front een grote schande ondergaan. De bevelen werden uitgevoerd in het Frans, door officieren die de taal van HUN soldaten niet wilden verstaan en, wie niet gehoorzaamde of protesteerde werd naar een strafbataljon gestuurd in Frankrijk.

Na de oorlog werden langs de IJzer overal kleine monumentjes opgericht ter herinnering aan de Compagnie die op deze of andere plaats gestreden heeft. Nogmaals een schande: deze standbeelden zijn eentalig frans. Langs de baan Wulpen - Nieuwpoort was het huldemonument ‘Aux morts de la IVe division d'armée’ ook franstalig, doch later hebben ze er onderaan bijgevoegd: ‘Aan de gesneuvelden van de IVe legerafdeling’. Is dat de eerbied van ons Belgisch Leger?

E.W. - Koksijde

Grappen-oorlog

De grappen-oorlog waarop de Heer Heida doelt, is NIET in Nederland ontstaan. Ik werkte van 1964 tot 1969 in Brussel en heb daar de eerste golf over mij heen laten gaan. Steeds heb ik ze goedmoedig verwerkt in de wetenschap dat ze meestal omgewerkte Schotten-moppen waren. Toen ik in 1971 naar Duitsland ging, merkte ik dat vele ervan over de Oostfriezen (in Duitslands Noorden) verteld werden. De eerste moppen over de Vlamingen (ze heten altijd Belgen-moppen) hoorde ik rond 1969 van de Nederlandse leerlingen aan de Europese School. Er was geen zweem van boosaardigheid aan te bespeuren. Ik beschouwde ze altijd, en nog, als een vrij fantasieloze maar onschuldige bezigheid. Bovendien vind ik dat er een vooruitgang uit blijkt: we praten tenminste over elkaar. Tot 1967 zwegen we elkaar dood. De Heer Heida vat de zaak veel te serieus op. Hij schiet met kanonskogels op vogeltjes (die overigens vanzelf wel doodgaan). Hij heeft natuurlijk groot gelijk als hij over discriminatie spreekt. Maar hij moet niet die grapjes als uitgangspunt nemen.

JAN VAN HULSEN
Karlsruhe

[p. 102]

V.T.B. en natuurbescherming

In nr. 4 van de 78e jaargang - 1974 - van ‘Neerlandia’ is er in de bijdrage van A. Van Steenbergen ‘Natuurbescherming en Milieubewustzijn’ nergens spraak van wat de Vlaamse Toeristenbond (van Antwerpen), in ‘De Autotoerist’, zijn veertiendaags orgaan, geregeld publiceert op het gebied van het betreffende onderwerp. Ik meen dat de V.T.B. wel een vermelding waard is.

KAN. DR. JAN AERTS
Leuven

Uitstekend instrument

Met deze brief wil ik de redactie van Neerlandia feliciteren voor inhoud en vormgeving van ons ledenblad. Allereerst hartelijk gefeliciteerd voor het buitengewoon interessante nummer ‘Geschiedenis en Toekomst van het A.N.V.’. Vooral jonge leden kunnen in dat nummer heel wat leren. Dat de IJzerbedevaart aan bod gekomen is (nr. 4 van 1974) doet me eveneens genoegen. De rubriek ‘Op de Leestafel’ kan een uitstekend instrument zijn om nieuwe uitgaven uit en over ons cultuurgebied in een ruimere kring bekend te maken. Dat zou beslist een voortdurende bekommernis van Neerlandia moeten worden.

Tot slot nog een bewonderend woord voor de stijl van ons tijdschrift die altijd voornaam is en degelijkheid aan vlotheid paart. De redactie mag terecht trots zijn op haar werk.

LIC. J.G.F. GOVAERTS
Merksem (Antw.)

De verhouding Nederland-Vlaanderen

De heer J.A. Bomans uit Heemstede heeft ons zijn reactie op de inleiding die burgemeester Craeybeckx van Antwerpen in januari in Amsterdam hield over de verhouding Nederland-Vlaanderen toegezonden. De lezing werd gehouden naar aanleiding van het 75-jarig bestaan van de afdeling Amsterdam van het A.N.V.

De heer Bomans meent uit de woorden van burgemeester Craeybeckx beluisterd te hebben dat de inleider (evenals vele van zijn Vlaamse vrienden) het gevoel heeft dat Vlaanderen bij Nederland, in Cultureel opzicht, achter zou staan. De heer Bomans schrijft dat een dergelijke houding volkomen ongemotiveerd is. Omgekeerd leiden niet alle Nederlanders aan een meerwaardigheidscomplex tegenover Vlaanderen. De heer Bomans vraagt zich af waarom toch in de Zuidelijke Nederlanden deze houding wordt aangenomen. De heer Craeybeckx merkte in zijn inleiding op dat Vlaanderen geen gelijke kan stellen tegenover Van Dale. In dit verband maakt de heer Bomans burgemeester Craeybeckx attent op de geboorteplaats van Van Dale: Sluis, dat in het hartje van Zeeuws-Vlaanderen is gelegen. Van Dale, aldus de heer Bomans, was een Vlaming, geboren in dàt deel van Vlaanderen dat als Staats-Vlaanderen de Schelde voor Antwerpen gesloten moest houden en pas veel later deel ging uitmaken van Zeeland. Aan het slot van zijn schrijven merkt de heer Bomans op dat men zich ten aanzien van het gebruik van de eigen taal in het Noorden niet al te gauw op de borst behoeft te slaan. Want ook in Nederland was het voor kort nog gewoonte in sommige kringen zich van het Frans te bedienen. Zeker voor de Tweede Wereldoorlog, toen zelfs op kostscholen Frans als voertaal werd benut.

J.A. BOMANS
Heemstede

Banque de Paris et des Pays-Bas n.v.

Wat genoemde Bank in Vlaanderen niet meer durft, daarmee coquetteert ze zelfs in Nederland, met dat chique Frans van ‘Banque’, dat ze als blikvanger in advertenties gebruikt, om op een overigens zeer Nederlandse uiteenzetting van rentevoordelen de aandacht te vestigen.

De daarin getoonde minachting voor alle kaaskoppen, die dat woordje niet met dat chique accent kunnen uitspreken, moesten die kaaskoppen maar beantwoorden met ‘Kannitverstaan!’

Mr. Stan Smeets
Weert

‘Afrikaans, ons taal’

De Nederlanders hebben historische banden met de bewoners van New-York, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en andere plaatsen waar onze voorvaderen zich blijvend hebben gevestigd. In vele gevallen trekken Nederlandse emigranten doelbewust naar deze gebieden. Zij hebben een goede naam in deze landen, want zij passen zich snel aan, assimileren voortreffelijk en worden gewaardeerde burgers van hun nieuwe vaderland.

Zuid-Afrika heeft echter een heel bijzondere positie. Wij vinden er zoveel aanknopingspunten die ons aan ‘thuis’ herinneren, dat wij terugkomend van een bezoek aan dit verre land, eigenlijk het gevoel hebben in een ander deel van ons land te zijn geweest.

Een sterk aanknopingspunt is de taal. Afrikaans is een beetje anders dan Nederlands..., maar toch, je begrijpt het direct en ook omgekeerd verstaat men alles wat je in goed Nederlands uitdrukt.

Afrikaans wordt in Zuid-Afrika meer gesproken dan Engels. Het Engels is echter de handelstaal, in gebruik in de industrie en in de mijnbouw.

Veel buitenlandse ondernemingen vestigen zich thans in Zuid-Afrika, adverteren in de pers en doen dit meestentijds in het Engels.

Dr. H.J. Terblanche, voorzitter van het ‘Genootskap vir die handhawing van Afrikaans’ (G.H.A.) voert met zijn medewerkers een strijd om het ‘Afrikaans’ te behouden. De G.H.A. vraagt de buitenlandse ondernemers eveneens te adverteren in de Afrikaans-talige couranten, het doen drukken van folders, nota's, kwitanties, enz. in de twee landstalen. Meestal is een aanschrijving of een bezoek voldoende, maar er zijn ook vreemdelingen, die maar moeilijk zelfstandig besluiten om ook Afrikaans te leren.

Wij kunnen deze Afrikaners helpen om hun taal te behouden.

U behoeft zich hiertoe slechts bij ondergetekende als lid van de G.H.A. (kosten Rand 2.- of F. 8.- per jaar) aan te melden, de contributie op mijn Postgirorekening nr. 424363, onder vermelding ‘G.H.A.’ over te schrijven. Ondergetekende verzamelt de gelden en maakt deze in één bedrag over. De verslagen van de activiteiten van de G.H.A. worden enkele malen per jaar gebundeld en in druk in ‘die besembos’ gepubliceerd. Alle leden (ook buitenlandse) ontvangen een exemplaar en zij kunnen hieruit vernemen welk nuttig werk zij ondersteunen.

C.J. DE KONING
Bronckhorststraat 17
Amsterdam Z.