Neerlandia. Jaargang 78

[p. 62]

Kort genoteerd

Nederland heeft landelijke raad (voorlopig) voor cultureel werk

Staatssecretaris W. Meijer van het Nederlandse ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk heeft onlangs in Den Haag de Voorlopige Landelijke Raad voor Cultureel Werk geinstalleerd. Deze raad zal zich bezighouden met onderwerpen als rationalisatie/harmonisatie van subsidiebeleid, onderzoek en planning en de open school. Voorzitter van dit orgaan is prof. S.J. Doorman, voormalig directeur van de VPRO, thans hoogleraar te Delft.

Stipendia aan Nederlandse letterkundigen

Het bestuur van de stichting Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft op advies van de daartoe ingestelde commissie, bestaande uit de heren dr. J.P. Guépin, W. van Maanen en H.G. Hoekstra, besloten voor dit jaar enkele stipendia toe te kennen aan de hierna volgende auteurs, opdat zij zich gedurende enige tijd onbelemmerd wijden aan de door hen voorgestelde literaire projecten:

J.M. Boersma (Alein Teister), mevrouw F.M. ten Harmsen van der Beek, Gerrit Komrij, Alfred Kossmann, William D. Kuik, Jacoba van Velde, Simon Vinkenoog, Hans Vlek, Joop Waasdorp, Jos B. Ruting en Rikus Waskowsky.

Groot Limburgs toneel

Vertegenwoordigers van het Nederlandse ministerie van C.R.M., van het Belgische ministerie van Nederlandse cultuur en Vlaamse aangelegenheden, van de provinciale besturen van Nederlands Limburg en Belgisch Limburg enerzijds en een afvaardiging van het Groot Limburgs Toneel anderzijds hebben enkele weken geleden een oriënterend gesprek gevoerd. Wat betreft de Nederlandse en Belgische rijksoverheden ging het om een ambtelijk vóóroverleg over de subsidieverlening van de gehele stichting, derhalve zowel het repertoire- als het vormingstoneel. Het gesprek bood goede vooruitzichten voor het bereiken van een positieve oplossing.

Er werd afgesproken dat de beide betrokken ministers uit Nederland en België binnenkort op een nader te bepalen datum deze zaak verder met elkaar zullen bespreken.

Berichten in de pers als zou de subsidieverlening van de vormingsafdeling niet zijn besproken en als zou het ministerie van C.R.M. eerst de uitslag willen afwachten van het kortgeding dat de toneelgroep ‘Proloog’ heeft aangespannen tegen de gemeente Eindhoven in verband met de subsidiestop daar, bleken uit de lucht gegrepen. Het kortgeding is inmiddels achter de rug.

Ontmoeting van Drentse en Duitse cultuurdragers

Prof. dr. H.J. Prakke heeft onlangs het initiatief genomen een ontmoetingsbijeenkomst te organiseren van cultuurdragers uit Drenthe en het Duitse grensgebied. Vertegenwoordigers van de Drentse Schrieverskring en de Heimatverein von der Grafschaft Bentheim kwamen bijeen op ‘de Prakkehof’ in Meppen. De bedoeling was van gedachten te wisselen over de gemeenschappelijke culturele taken, in het bijzonder over de taal. Prof. Prakke streefde met zijn plan naar vernieuwing en versteviging van de onderlinge band en kennismaking met elkaars werk. ‘Contact én met de grote Nederlandse literatuur én met de buitenprovinciale Saksische kan vruchtbaar zijn voor groei en bloei van de Drentse letteren’ aldus prof. Prakke.

Uit een publicatie blijkt, dat prof. Prakke daarbij twee zaken voorop wil stellen. De rijkdom van het Nederlands bestaat mede uit de vele streektalen, die ermee samenhangen. Het zou te wensen zijn, dat wij in Drenthe onze tweetaligheid beter zouden beseffen en waarderen. En als tweede factor: de Drentse volkstaal kan bogen op tweeërlei samenhang, namelijk met het Nederlands en met het Saksisch, dat gesproken wordt langs de gehele Oostkust van Duitsland tot Rusland.

‘Er gaan wel stemmen op, die beweren dat het Drents een ten dode opgeschreven idioom is; het algemeen beschaafd Nederlands zou zienderogen veld winnen door de uniformerende werking van het schoolonderwijs, van radio en van de televisie. Deze argumentatie klinkt heel aannemelijk. Toch is het diezelfde radio, die van Groningen uit in de voortreffelijke Drentse uitzending de beoefening van het Drents, ook als literaire taal, sterk bevordert en daarbij een indrukwekkende luisterdichtheid bereikt. Ook naar objectief wetenschappelijke maatstaven kan men vaststellen, dat het als prille cultuurtaal een periode van opgang te zien geeft.’ Aldus prof. Prakke. Prof. Prakke is van oordeel dat dit in wijder, Nedersaksisch verband, nog duidelijker spreekt. Telde men in de Germanistiek omstreeks 1800, aldus prof. Prakke in een vraaggesprek, maar zes internationaal erkende cultuurtalen, thans moeten er niet minder dan negen bijgeteld worden, waaronder het Afrikaans, het Fries en het Saksisch.

Prof. dr. I.A. Diepenhorst: ‘maak van Maastricht culturele hogeschool’

Pleidooi voor regionale en internationale samenwerking universitair onderwijs

Prof. dr. I.A. Diepenhorst, rector-magnificus van de Vrije Universiteit van Amsterdam en oud-minister van Onderwijs in de kabinetten-Cals en Zijlstra heeft onlangs, in een vraaggesprek met een redacteur van ‘Elsevier’ zijn mening gegeven over de noodzaak van regionale en internationale samenwerking op het terrein van het universitair onderwijs. Daarbij kwam ook het hoger onderwijs in de beide Limburgen ter sprake.

De redactie van Neerlandia wijdde in het begin van 1973 een speciaal nummer aan het hoger onderwijs in Nederlands en Belgisch Limburg. Er werd gepleit voor een integratie van de plannen in Hasselt en Maastricht. In een aantal vraaggesprekken gaven de destijds verantwoordelijke bewindslieden hun opvattingen weer. In hetzelfde nummer werden de sociale en economische situaties van de beide Limburgen geschetst en gewezen op de noodzaak van universitair onderwijs voor de verdere ontwikkelingen van beide gewesten.

Prof. Diepenhorst is van oordeel dat de uitbouw van de medische faculteit in Maastricht - een miljoenenproject - opnieuw in studie moet worden genomen. De hoogleraar en oud-bewindsman, zegt ‘meer heil te zien in een koersverlegging, waarbij Maastricht de kans wordt geboden tot een culturele hogeschool uit te groeien. De opzet is thans een geïsoleerde faculteit in Limburg’.

In het artikel wordt gewezen op het pleidooi van de zijde van de Vrije Hogeschool in Hasselt voor een Nederlandstalige universiteit Limburg. ‘Deze plannen zijn echter

[p. 63]

door politieke onmacht in Den Haag en Brussel geruisloos in de prullemand verdwenen’, aldus in het verslag over het onderhoud met prof. Diepenhorst.

De vroegere minister is een voorstander van meer en betere samenwerking. ‘Het wordt haast ondoenlijk voor een klein land als het onze om alle wetenschappelijke ontwikkelingen bij te benen. Het is nu al zo dat verscheidene landen de mogelijkheid tot eigen bouw van bijvoorbeeld een deeltjesversneller (kernfysische apparatuur) uitsluiten. Samenspel met de Amerikaanse, Russische en ooit wellicht Chinese universitaire instituten, ligt in het verschiet.

‘Op regionaal terrein ben ik, zoals in het verleden herhaaldelijk is uitgesproken, voorstander van koppeling van de medische opleiding in Groningen aan de Technische Hogeschool in Twente, opdat men in Enschede een sterk naar de technologie uitgewerkte artsenopleiding krijgt. Dat is nog steeds wenselijk, in sommige opzichten goedkoper en, gelet op de spreiding van opleidingen over Nederland, ook meer verantwoord’, aldus prof. Diepenhorst.

In het vraaggesprek komt tot uitdrukking dat prof. Diepenhorst zelfs een versmelting tussen de Katholieke Hogeschool Tilburg en de Technische Hogeschool in Eindhoven verre van uitgesloten acht. Wel merkt hij daarbij op: ‘ofschoon natuurlijk tussen buren die zo dicht bij elkaar wonen de sterkste spanningen optreden kan ik mij voorstellen dat Eindhoven en Tilburg zodanig met faculteiten worden toebedeeld dat gesproken kan worden van één Brabantse universiteit’.

Op grond van dezelfde overwegingen als die van prof. Diepenhorst toonde het Algemeen Nederlands Verbond zich bij de opstelling van zijn nota over de integratie van het universitair onderwijs in de beide Limburgen voorstander van een samengaan van de instituten in Maastricht en Hasselt. Beide plaatsen liggen van elkaar verwijderd over een afstand van slechts 15 kilometer. Beide plaatsen behoren tot het éne Nederlandse taal- en cultuurgebied. Samengaan zou ook, zo werd destijds in Neerlandia bepleit uit een oogpunt van beperking van kosten zijn aan te bevelen en... uit hoofde van een bemanning van de wetenschappelijke staven.

Het is van harte te hopen dat de denkbeelden van prof. Diepenhorst in brede kringen de aandacht zullen trekken en tot nadenken stemmen.