Neerlandia. Jaargang 78

[p. 37]

Algemeen-Nederlands verbond

Jaarverslag 1973

De commissie binnenlands cultuurbeleid stelde in 1972 een rapport op om bouwstenen aan te dragen voor een nota van het hoofdbestuur over de kansen van de culturele integratie, omdat in België de culturele autonomie een feit was geworden. Tot 1970 waren de gevolgen van een culturele autonomie van de taalgemeenschappen onbekend. De herziening van de Belgische grondwet gaf de aanduiding wat met culturele autonomie werd bedoeld en hoever die zich zou uitstrekken. De cultuurraden voor de Nederlandstalige en Franstalige cultuurgemeenschappen werden opgericht: publiekrechtelijke organen met nauwkeurig omschreven bevoegdheden. In het rapport van de eerdergenoemde commissie van het A.N.V. werden mogelijkheden aangestipt om de culturele integratie tussen Nederland en Vlaanderen te bevorderen.

Op basis van het rapport van de commissie stelde het hoofdbestuur een nota samen, die op haar beurt het uitgangspunt inhield van een brief die werd gericht aan de Nederlandse minister-president, aan de Belgische eerste minister en de twee vice-eerste ministers, alsmede aan de betrokken vaste commissies van de Eerste en Tweede Kamer in Nederland en België en aan de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap in België. De nota werd tevens ter kennis van de politieke partijen en de pers in beide landen gebracht. De reacties van de beide overheden waren bijzonder positief, alsmede van parlementaire kant en van de staatkundige groeperingen. Het is zaak dat de regeringen van Nederland en België de kansen, verkregen nu de culturele autonomie een feit is, ‘zo snel en doeltreffend mogelijk aangrijpen’. Daarvoor is te eerder aanleiding nu de reden voor de vroeger wel bestaande aarzeling van Nederlandse overheidszijde - schijn van inmenging in staatszaken - aldus is komen te vervallen. Het is thans de tijd, aldus de tekst van de brief, dat de regeringen hun beleid gaan toespitsen op het ontwerpen van structuren en het in het leven roepen van gemeenschappelijke organen voor het Nederlandstalige cultuurgebied, die op meer doeltreffende wijze, dan thans mogelijk is, de culturele integratie vorm en gestalte geven. Ook uit een oogpunt van financiële en andere zakelijke motieven is het zinvol op deze wijze het integratieproces te versnellen. Aldus de brief. In de volle overtuiging dat zich daarbij een groot aantal problemen van praktische en juridische aard zou voordoen werd de instelling van één of meer gemeenschappelijke werkgroepen bepleit, die in het bijzonder de mogelijkheden van institutionalisering van het integratiebeleid in studie zouden nemen. Tegelijkertijd werd gesteld dat het van grote waarde zou zijn, met gelijk doel, een contact tot stand te brengen tussen de parlementsleden van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap in België enerzijds en de Nederlandse parlementsleden anderzijds. De brief had de instemming van de Raad van Advies van het A.N.V.

Na overleg met verschillende betrokken instanties werd in oktober van het verslagjaar een rapport opgesteld, in de vorm van een nadere uitwerking van de suggesties uit de genoemde brief. De titel van het rapport luidt: ‘Nota betreffende de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen’. De indeling: I - Inleiding; II - Een nieuwe aanpak; III - Onderzoek van de structuren van de culturele integratie;

IV - Instelling van een speciale werkgroep voor het onder III vermelde onderzoek; V - Enkele dringende vraagstukken (Het rapport is in januari 1974 voor publicatie vrijgegeven).

Neerlandia

Voor wijziging van het redactioneel beleid bestond geen aanleiding. Integendeel. Met nog meer inspanning werd de inhoud afgestemd op de richtlijnen van de beleidsnota 1972: nieuwsgaring en nieuwsverspreiding over het culturele gebeuren in de Nederlanden en het geven van commentaar op de culturele gebeurtenissen en op hetgeen zich in de verschillende geestesstromingen openbaarde. Indachtig de koers werd de aandacht van de lezers gevraagd voor de culturele integratie. De eerder genoemde actie de ‘culturele integratie te versnellen’ werd nader toegelicht en redactioneel begeleid. In het bijzonder was het speciale nummer over het hoger onderwijs in de beide Limburgen een pleidooi voor de integratiegedachte in de praktijk. De reeks artikelen over het universitair onderwijs in Hasselt en Maastricht kreeg vorm en inhoud als gevolg van een voorstudie van de commissie voor binnenlands cultuurbeleid van het ANV. De samenstelling van

Aan de plaats van het Nederlands in Europa werd ruime aandacht besteed.

deze bundel bijdragen geschiedde in overleg met de Werkgroep Hoger Onderwijs in de beide Limburgen te Maastricht. Van de kant van de overheid, instellingen en verenigingen op onderwijsterrein en van de zijde van particulieren bestond hiervoor grote belangstelling.

In meer algemeen en filosofisch verband werd het maatschappelijk gebeuren in een studie behandeld, onder de titel ‘Welke cultuur’. Daaraan ging een bijdrage, getiteld ‘Samenleven in Nederland anno 1973’ vooraf, waarin een lans werd gebroken voor een meer gedifferentieerde, pluralistische eenheidsbeleving, niet alleen op mondiaal en Europees niveau, maar ook tot op zekere hoogte in nationaal verband. Aansluitend werd een beschouwing gepubliceerd over nationaal besef. Deze drie bijdragen trokken in brede kring de aandacht.

Cultuurbehoud betekent tevens verdediging van leefmilieu. De problematiek van de Waddenzee, de ontsluiting van de linker Schelde-oever en de milieuvraagstukken van de Lage Landen werden beschreven. Andere artikelen vonden de aanleiding in de toekenning van enkele belangrijke Vis-

[p. 38]

ser-Neerlandiaprijzen. Voorts werd de positie van de Nederlandse taal in de Europese Gemeenschappen toegelicht, een uiteenzetting gegeven over een algemeen-Nederlandse open universiteit als een toetssteen voor samenwerking, informatie verschaft over het Benelux-middengebied, alsmede over de grenscontacten Limburg-Rijnland. Andere actuele kwesties kregen de aandacht in de vaste rubrieken. Met nadruk werd op de noodzaak van een verstaanbaar taalgebruik gewezen. Deze actie leverde vele antwoorden van lezers op.

De gebruikelijke toezending aan de pers, de radio- en de televisieredacties in beide landen gaf aan Neerlandia ook in het verslagjaar groter bekendheid. Bij de lezers had het tijdschrift in 1973 een goede ‘pers’. De kernredactie besloot tot het houden van tweemaandelijkse vergaderingen.

Visser-Neerlandiaprijzen 1972

In aanwezigheid van tal van eregasten werden op 17 maart in de historische Rolzaal van het Binnenhof in Den Haag de Visser-Neerlandiaprijzen 1972 uitgereikt: 13 bestemd voor personen en 14 voor instellingen, tezamen voor een bedrag f 133.500 of 1.900.000 Bfr. Traditiegetrouw was het op deze plaats een stijlvolle bijeenkomst met de 300 aanwezigen. De uitreikingsplechtigheid had nog een bijzonder karakter omdat de heer F. Koote afscheid nam als voorzitter van de Visser-Neerlandiacommissie. De algemeen voorzitter van het ANV dr. W.H. van den Berge huldigde de heer Koote voor het vele dat deze laatste in tal van jaren voor het instituut van de Visser-Neerlandiaprijzen had betekend. In vol vertrouwen installeerde de heer Van den Beige de heer J.P.M. Meuwese als de opvolger van de heer Koote.

Prijzen voor persoonlijke verdiensten werden uitgereikt aan de heer P. Buyse, Edingen; de heer J. Jungerman, Wezep; mejuffrouw Nellie Kwakman, Volendam; mevrouw C.J.M. Pijnacker-Kirch, Amsterdam; dr. H.G.W. van der Wielen, Bakkeveen en de heer L. Wigmore te Rotterdam. Welzijnsprijzen werden uitgereikt aan de Stichting ‘Beter met Max’, Amsterdam; het Limburgs Ontvangst-, Observatie- en Behandelingscentrum ‘Bethanië’ te Genk; ‘Het Kompas’, Boechout; de Stichting Haags Fonds voor het gebrekkige kind, Den Haag; de Landelijke Vereniging tot behoud van de Waddenzee, Harlingen en

Uitreiking van de Visser-Neeriandiaprijs.

de Vereniging voor Heilpaedagogie te Zeist. De culturele prijzen werden uitgereikt aan de Openbare Afrikaans-Nederlandse Boekerij te Kaapstad; ‘België in de Wereld’, Brussel; de Stichting Fryske Akademy, Leeuwarden; de Rob.Roemans-Stichting te Antwerpen; het Verbond van het Vlaams Overheidspersoneel te Brussel; de Stichting het Groot-Limburgs Toneel te Maastricht/Hasselt; de Hans Schouwman Stichting te Den Haag en de Stichting ‘Op Roakeldais’ te Warffum.

Televisieprijzen werden toegekend aan de heren W.H.F. Bischot, Amsterdam; Anton Kuyten, Amsterdam; Theun de Vries, Amsterdam; mevrouw E. Veenhuijs-Spier, Les Paccots, Zwitserland en André Kuyten te Den Haag.

Muziekprijzen werden uitgereikt aan de componisten Piet Ketting te Rotterdam en Louis de Meester te Gent.

Boekverspreiding

Voor een bedrag van ruim f 7000,- werden Nederlandstalige boeken verspreid. De nadruk lag ook ditmaal op Indonesië, waar de laatste jaren zich meer mogelijkheden voordoen om op ruime schaal van de Nederlandse literatuur kennis te nemen. Boeken werden gezonden naar de faculteiten Neerlandistiek van de universiteiten en o.a. aan het Cultureel Centrum in Jogjakarta. Voorts werden de boeken gezonden naar de meest uiteenliggende plaatsen ter wereld, kortom overal waar het Nederlands nog wordt gesproken. De Nederlandse vereinigingen in Duitsland, Frankrijk, Nieuw-Zeeland, in Noord- en Zuid-Amerika ontvangen naast literatuur ook leerboeken. Het laatste geldt in het bijzonder voor Frankrijk waar het thans mogelijk is lessen in het Nederlands te geven op de scholen.

Algemene vergadering 1973

De algemene vergadering 1973 werd op 14 april in Hilvarenbeek gehouden, waar de heer J.P.M. Meuwese, plv. voorzitter van het ANV en voorzitter Nederland, in zijn functie van burgemeester als gastheer optrad. De vergadering werd in de raadzaal gehouden van het gemeentehuis en besloten met een Brabantse koffietafel en een uitstapje naar de Beekse Bergen om een bezoek te brengen aan het Safaripark. In de plaats van drs. H.J. Brinkman werd dr. H. Vredegoor uit Eindhoven als lid van het hoofdbestuur benoemd. Herkozen werden de hoofdbestuursleden mr. W. Beernink, Dordrecht, L.C. Kutsch Lojenga, Amsterdam, mr. A.W. van Nes, Den Haag, H.A.J.M. Vrijhoef, Den Haag. Besloten werd een aantal propagandisten aan te zoeken.

Algemeen

Evenals in 1972 organiseerde de werkgroep van jongere leden een opstelwedstrijd voor scholieren uit Nederland en Vlaanderen. Het slagen van deze activiteit was mede te danken aan de bekendheid die de wedstrijd door middel van de pers en de omroep in beide landen had gekregen. Een andere activiteit was het leggen van de eerste contacten om een binding tot stand te brengen met de leraren Nederlands in Duitsland, alsmede met de leraren in Wallonië. In Vlaanderen startte een werkgroep ‘Taalgebruik’ met als opgave om Vlaanderen een Nederlandstaliger aanzien te geven. Samenwerking met de ABN-kernen in Vlaanderen bracht het ANV tot stand in een vorm van redactionele medewerking aan de uitgaven van de ABN-kernen. In de bestaande afdelingen werden in het herfst- en winterseizoen bijeenkomsten gehouden en excursies georganiseerd. Het dagelijks bestuur en het hoofdbestuur kwamen regelmatig bijeen. In de vergaderingen werden behalve de reglementaire en huishoudelijke zaken ook de beleidslijnen besproken voor de nabije toekomst.

Allen, die in het verslagjaar hun beste krachten gaven aan het ANV past een woord van dank voor hun idealisme en steunverlening.

M. CANTRIJN
secretaris