Neerlandia. Jaargang 78

Vlamingen kijken naar de Nederlandse televisie

Kijken Vlamingen naar de Nederlandse televisie? Via een enquete zullen we daarop trachten te antwoorden. We hebben zowat uit alle lagen van de bevolking mensen ondervraagd omtrent het thema: ‘Kijken naar de Nederlandse zenders?’ We komen tot de conclusie dat ongeveer 60% van de Vlamingen naar de Nederlandse televisie kijkt. Dit percentage ligt nog betrekkelijk laag als men weet dat ongeveer 20% niet kijkt omdat ze bij gebrek aan een sterke antenne deze zenders niet kunnen nemen. Dit nogal markwaardig verschijnsel is volgens de ondervraagden te wijten aan het feit dat de programma's bij onze Noorderburen meer de massa aanspreken. Ook het bestaan van twee netten en de onderlinge combinatie worden als een plus-punt beschouwd. Het bestaan van verschillende omroepzuilen wordt door het Belgische publiek geprezen. Volgens de ondervraagden ligt het verschil hierin dat een Nederlandse televisiekijker ruim genomen zijn eigen programma's kiest terwijl de Belg moet slikken wat zijn B.R.T. hem voorkauwt. Een programma als: ‘Wat hebben wij u misdaan’ doet daar niets aan af.

We laten nu de ondervraagden zelf aan het woord:

‘Op gebied van taal en soepelheid spant Nederland de kroon.’

‘Als de B.R.T. een show geeft wordt het toch maar een saaie boel.’

‘Wanneer geeft men op de B.R.T. eens een goed showprogramma?’

‘Op de Nederlandse televisie vindt iedereen zijn gading.’

‘Op de Nederlandse televisie zijn ze veel spontaner dan bij de B.R.T.’

Een deel van de betrokken personen is echter niet zo radicaal.

‘Sommige programma's zijn beter.’

‘De kwaliteit is ongeveer gelijk maar voor sport is de B.R.T. beter.’

‘Ik denk dat het omroepsysteem van de B.R.T. minstens even goed is als dat van Nederland, misschien is het nog beter.’ ‘Er zijn op Nederland evenveel slechte programma's.’

Dit zijn in het kort de reakties van het Vlaamse publiek op de vraag of zij naar de Nederlandse televisie kijken.

We weten nu dat een groot deel van de Belgische kijkers naar de Nederlandse zenders kijkt. We moeten ons nu de vraag stellen welke zaken zoal onze kijklust opwekken.

We komen tot de verbluffende vaststelling dat bijna iedereen naar de ontspannings-programma's van de Nederlandse zuilen kijkt. In getallentaal kunnen we uitdrukken dat ongeveer 99,9% van de kijkers afstemt op gebeurtenissen als: Zevensprong, Wie van de drie, Eddy go round show, e.d.... Vooral een figuur als Berend Boudewijn schijnt bij het Belgisch publiek geliefd. Het voorstel van een co-produktie voor het betreffend programma is dan ook in België op een luid handgeklap onthaald.

Ook natuurreportages en wetenschappelijke programma's halen een grote kijkdichtheid. De kwaliteit van de kleuren en de aard van de uitzendingen dragen hun steentje bij. De minste interesse tonen de Vlamingen voor de sportuitzendingen. Het is volgens velen te wijten aan het gebrek aan objectiviteit van de Nederlandse sportjoernalisten. Anderzijds apprecieert de Vlaamse toeschouwer het ten zeerste dat belangrijke sportgebeurtenissen door onze Noorderburen rechtstreeks op het scherm gebracht worden.

De 24% sportliefhebbers moeten het met 1% afleggen tegen de actualiteitminnende Belgen. ‘In Nederland is men meer objectief en men draait er niet rond de pot als het om ernstige zaken gaat’, aldus de betrokken personen.

Ontledende en toelichtende programma's als Brandpunt, achter het nieuws en Den Haag vandaag moeten we in België missen. Zaken als ‘Actueel’ en ‘Panorama’, die daarin enige verandering kunnen brengen, worden achtervolgd door het spook van de censuur.

Het grootste aantal kijkers komt ongetwijfeld uit de rangen van het jeugdige publiek. Op het ogenblik dat Toppop in de ether gaat zit zowat de helft van de Belgische teens en twens voor de kijkkast. De oorzaak daarvoor ligt bij de muziekonkunde van de B.R.T.-programmamakers. Wanneer we de vergelijking maken wordt in België meer aandacht besteed aan klassieke muziek dan aan alle andere genres samen.

Ook de feuilletons die de Nederlandse omroeporganisaties op de beeldbuis brengen zijn bij ons zeer gegeerd. De keuze van de B.R.T. valt hier echter niet zo erg in de smaak.

Als we de kijkers zelf aan het woord laten horen we het volgende:

‘Er zijn veel meer interessante films.’

‘Op Nederland krijgen we geen opvulsels als zoeklicht; men houdt het daar bij degelijke programma's.’

‘Ze kleden hun zaak goed in.’

‘Een paar minuutjes reclame kan me geen snars schelen, want reclame betekent geld

[p. 36]

en geld is zoveel als kwaliteit’.

‘De shows op Nederland zijn véél beter.’ ‘In Nederland moeten wij, ouden van dagen, het niet stellen met 35 minuutjes zendtijd per maand.’

‘In Nederland kan men goeie decors bouwen.’

Samengevat kunnen we de reakties als volgt formuleren:

‘Een luid applaus met hier en daar een lichte fluittoon voor onze Noorderburen en het tegenovergestelde voor ons aller B.R.T.’ Het is dan ook begrijpelijk dat veel kijkers ongeduldig wachten op het ogenblik dat ze aangesloten worden op het teledistributienet. Als we bouwen op de gegevens van deze enquete mogen we voorspellen dat het aantal mensen dat naar de Nederlandse zenders kijkt nog zal toenemen.

Een geschikte vraag voor volgend jaar zou dan zijn:

‘Hoeveel Vlamingen kijken nù naar de Nederlandse televisie?’

JACQUES VAN SNICK
Steenhuize

Bij ons in België is het gemakkelijk kritiek uit te oefenen op de programma's van de Vlaamse televisie. ‘De nationale sport is het schijfschieten naar de BRT’. (N. Bal). Vele Vlamingen kijken meer naar het Nederlandse scherm dan naar de eigen programma's. Velen vragen zich dan af, waarom zij dit doen en wat hen zo precies aantrekt in Nederland.

Misschien appreciëren zij de programma's om hun technisch betere kwaliteit. Vooral in kleur. (Dit is de verdienste van een Nederlandse elektronische firma). Ofwel zijn het de ontelbare Nederlandse kwissen die het doen bij het Vlaamse publiek? Neem b.v. ‘Zevensprong’. Dit is een niet onbekend programma voor de regelmatig naar het Nederlandse scherm kijkende Vlamingen. Het programma wordt zelfs gepresenteerd door een Belg, Jan Theys, die geassisteerd wordt door Willy Dobbe.

Dan hebben we nog de Berend Boudewijn Kwis. Dit spelprogramma, gepresenteerd door Berend Boudewijn, kent zowel in Nederland als in België een groot succes. Volgens mij is dit grotendeels te danken aan Berend himself. Hij slaagt erin een gezellige sfeer te scheppen en weet de leegten aart tijd op een degelijke manier op te vullen.

Onze noorderburen hebben, wat de omroep betreft, geen fifty-fifty-afspraken, geen politieke restricties. In andere landen is het vaak zo dat de politieke partijen een stevige vinger in de pap hebben. Het is dan ook wel te begrijpen dat ze er voor zorgen dat er niet te veel, of zelfs geen, kritiek op hun partij wordt uitgeoefend. Een sprekend voorbeeld hiervan is Frankrijk. Nederland kan vrij televisie brengen en ze bezitten daarvoor ook het nodige bekwame personeel.

De manier waarop de Nederlandse omroep in elkaar zit, is nogal apart. De omroep is namelijk verdeeld in zuilen. Bij dit systeem is iedere zuil vrij, maar de zendtijd hangt af van haar aantal leden. Zo komt het bijvoorbeeld dat we 's avonds, na een bepaald programma horen: ‘U zag hoe interessant dit programma was. Bent u reeds lid van omroep X? Neen? Wel, als u het nog niet bent, schrijft u dan een briefje naar... U hoeft zelfs geen postzegel te plakken. Of belt u even op. Hier volgen de nummers’.

Iedere avond wordt dit herhaald. In Nederland is de leuze immers: ‘Hoe meer zielen, hoe meer vreugde en zendtijd’. Daarom doet men aan sensatie. Dit wil zeggen dat men precies die programma's zal geven, waarvan men op voorhand reeds weet dat ze succes zullen oogsten. Ieder programma is dan opgevat als een advertentie. Daardoor komt het ook dat we op het Nederlandse scherm soms programma's kunnen zien als de Barend Servet Show. Of men met dit programma veel leden heeft kunnen werven, betwijfel ik. Nu ja, er zijn altijd wel mensen die zulke immorele programma's zullen apprecieren.

Men geeft dus zoveel mogelijk programma's die het publiek aanspreken, zoals een uitzending over de verdrukking in Portugees Mozambique. Nochtans zal men nooit informatie verstrekken over het koloniale beleid in Curacao (waar de inwoners zogenaamd Nederlanders zijn). Dit onderwerp zou de doorsnee-Nederlander kunnen kwetsen en het is dus maar het beste over zulke dingen te zwijgen.

Een ander punt is de reclame op het Nederlandse scherm. Volgens vele Vlamingen zou dit de ideale oplossing zijn voor het probleem van de Vlaamse televisie. Ze herhalen bijna dagelijks: ‘Kijk naar Nederland als je mooie programma's wil zien’. Ze bedoelen daarbij dan dat het geld, dat betaald wordt door de firma's waarvoor men reclame maakt, besteed wordt aan het maken van deze zogenaamde goede programma's.

Deze bewering is misschien wel waar, maar men mag weer de regering niet vergeten. In Nederland is men, op omroepgebied, zelfstandig. De regering heeft niets te zeggen. Maar in België zit men ‘geplaagd’ met bepaalde wetten die verbieden reclame te maken via de beeldbuis.

Natuurlijk mag je ook nooit onbetaalde reclame maken op de televisie, maar Mies Bouman mag in het jubileumprogramma van de vorstin, in aanwezigheid van de Koningin, wel tot driemaal toe zeggen: ‘En nu schenken wij u een prachtige bandopnemer van bekend Nederlands fabrikaat...’

Nederlandse televisie lijkt mij een soort spel tussen de verschillende zuilen, waarbij elke zuil tracht de andere te overklassen. Dit gebeurt door het geven van alsmaar betere programma's, programma's, die het publiek behagen. Men mag nochtans ook niet vergeten dat men alzo dikwijls de waarheid van Nederlands minder goede daden angstvallig verzwijgt. Hierbij gaat dan ook de objectiviteit verloren. En objectiviteit is de noodzakelijkste vereiste, wil men een degelijke en betrouwbare berichtgeving ontvangen.

Martin MINNAERT
Melle