Neerlandia. Jaargang 77
(1973)– [tijdschrift] Neerlandia–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 148]
| |||||||||||||||||||||||||||||
Vóór enige maanden werd bij het A.N.V.- Vlaanderen een werkgroep ‘Taalgebruik’ - opgericht, die o.m. zou instaan om Vlaanderen een nederlandstaliger uitzicht te geven. Na enkele weken van voorbereidend werk is de werking officieel begonnen op 1 oktober 1973. Bij het lezen van dit artikel zult U kunnen vaststellen dat het A.N.V. een gelukkig initiatief genomen heeft.
De n.v. Top Bronnen (9660 Brakel) zal, vanaf 1975, voorrang verlenen aan de Nederlandse taal (etiketten op flessen, enz.). Tot op heden gebruikte de directie van De Goede Pers, 3281 Averbode, enveloppen (voorzien van tweetalige vermeldingen) voor verzendingen in Vlaanderen. In de toekomst wordt het verzendingspapier uitsluitend nederlandstalig. ‘Deze Week aan de Kust’, is een tijdschrift dat uitgegeven wordt aan de kust en verschijnt rond Pasen, Pinksteren, Kerstmis en in de vacantieperiode. Bij het doorbladeren kan men constateren dat talrijke firma's en instellingen soms tweetalige en Franse reclame laten publiceren. Vanzelfsprekend zijn we tussengekomen. De firma Citroën, IJzerplein 7, 1000 Brussel deelt mede dat de animator de spelen, op de dijken van Knokke en Oostende, viertalig heeft voorgesteld. In de e.k. jaren zal dit systeem nog uitgebreid worden en aan de toeristen zal men ook Engelse en Duitse documentatie overhandigen. Alle reclame wordt viertalig.
Tot en met 1973 werd het Instituut Koningin Elisabeth te 8458 Oostduinkerke enkel franstalig vermeld. Prof. Dr. Alexander is opgetreden opdat de uitgever voortaan alleen de Nederlandse benaming zou bezigen.
‘In antwoord op uw brief 47/77 kunnen we U mededelen dat we in een nederlandstalig blad, bestemd voor onze kuststreek, een eentalige Franse oproep lieten verschijnen, een vergissing is. De oorzaak ervan ligt in het feit dat we van “Deze Week aan de Kust” een Franse brief ontvingen, en deze zaak dan ook door onze Franse afdeling lieten behandelen’, aldus de voorzitter van De Blauwe Wereldketen, G. Gilbertstraat 10, 1050 Brussel. Deze internationale vereniging voor dierenbescherming heeft een Nederlandse afdeling (Vlaanderen en Nederland) en verspreidt nederlandse-, franse-, duitse- en engelstalige documentatie. Om de talrijke vreemdelingen te bereiken, zal in de vacantietijd een viertalige tekst opgesteld worden. Groep Wauters (vleeswaren), Meeusstraat 22, 9140 Zele. De eigenaar: ‘Eens de voorraad zakken opgebruikt, zullen we uitsluitend het Nederlands als tekst gebruiken’. In de Gentstraat op nr. 6 te Oostende is Seo (Samenwerking - Economie - Oostende) gevestigd. De directie is van goede wil en alle filialen (tweetalige vermeldingen) worden herschilderd, men zal de Franse mededelingen verwijderen. Voorzitter Bals: ‘Voor de aangenomen filialen moeten we het probleem onderzoeken, doch ook hieraan komt wel een oplossing. We vragen alleen wat geduld, want het is niet mogelijk in één handomdraai alles op zijn pootjes te zetten’.
Enkele Gentse leden hebben onze aandacht gevestigd op de Vereniging voor Artistieke en Culturele Verspreiding (V.A.C.V.), Koningsstraat 10 Brussel, welke o.a. de voordrachten en filmvoorstellingen ‘Ontdek de Wereld’ organiseert. Deze mensen waren een beetje verbolgen, vermits ze geen goede plaatsen meer konden bemachtigen voor een voorstelling in de Koninklijke Gentse Opera en ook omdat vastgesteld is dat Exploration du Monde voor één voordracht over twee avonden beschikt, terwijl Ontdek de Wereld het moet stellen met één avond. De heer Hugo Rau, directeur, antwoordde als volgt: ‘...De bijval is inderdaad zeer groot, zodat ik het vaste voornemen heb volgend seizoen (1974-1975) een tweede reeks te organiseren, waardoor dan iedere spreker twee keer zal optreden in de Koninklijke Opera. Zulks leek me voor het seizoen 1973-'74 nog niet verantwoord, in weerwil van het bevredigende resultaat van vorig seizoen...’ Agence Continental, Nieuwpoortsesteenweg 21, 8400 Oostende heeft beloofd de Franse reclame (vensters en panelen) te verwijderen. ‘Om tegemoet te komen aan de wensen van uw sympathisanten en aangeslotenen zal de benaming in 1974 nederlandstalig vermeld worden in het handelsregister’, aldus de heer Moeykens.
Hoewel de taaltoestanden op de Internationale Jaarbeurs Gent, Kortrijksesteenweg, 640 (voorlopig adres) 9000 Gent fel verbeterd zijn en voor de eerste keer de catalogus voor 95% drietalig opgesteld was, waren enkele zaken nog niet in orde. Via de microfoon werden de dienstmededelingen in het Nederlands omgeroepen, algemene oproepen geschiedden tweetalig; enkele formulieren zijn Nederlands-Frans gesteld. Voorzitter Meyvaert: ‘Daar ik persoonlijk - dat kan U wel begrijpen - niet de catalogus opstel noch verbeter, en evenmin de oproepen opstel, wordt uw brief aan de verantwoordelijke diensten bezorgd en een onderzoek ingesteld’. In voornoemde (Jaarbeurs) hebben de Ets. G.W. De Raeve, Burgstraat 7, Gent en de n.v. Daphica, Nieuwe Wereldstraat 420, 7700 Moeskroen, respectievelijk tweetalige en Franse advertenties geplaatst. Beide firma's zullen voortaan alleen het Nederlands bezigen. p.v.b.a. Prefawood, Wolvenstraat 14, 8730 Harelbeke voert uitsluitend Nederlandse reclame in Vlaanderen; postpapier en omslagen zijn eentalig Nederlands. De documentatie-aanvragen, welke voor gans België gebruikt worden, zijn voorzien van Nederlands-Franse aanduidingen. Nederlandse en Franse kaarten worden ter beschikking van de klanten gesteld door de Meubel- en Decoratiewerkhuizen J.-P. Linster, Rogierstraat 237, Brussel, op de Brusselse Jaarbeurs en alle beurzen in Vlaams-België, deze maatschappij neemt niet deel aan Waalse jaarbeurzen. De directeur van het Antwerps Sportpaleis, Schijnpoortweg 113, 2060 Merksem verzekert dat alle aanplakbiljetten enkel in het Nederlands gesteld zijn: de tweetalige affiches ‘Rollingstones’ werden uitgegeven door Gemco, die hiervoor de verantwoordelijkheid draagt.
Op voorstel van een A.N.V.-sympathisant uit de kuststreek is er een brief geschreven aan de heer Vanden Boeynants, Minister voor Landsverdediging, waarin de aandacht gevestigd is op de Nationale Vakbond van het Rijkswachtpersoneel, sectie Veurne, welke ter gelegenheid van het jaarlijks bal een Franse advertentie geplaatst heeft in een plaatselijk blaadje. De bewindsman: ‘Bedoelde vakbond is echter, naar zijn juridische vorm, een vereniging zonder winstoogmerk. Hij ontsnapt dus aan mijn gezag en voogdij’. De Brugse burgemeester, de heer Van Maele, verzekert dat het Stadsbestuur zich, qua mededelingen aan toeristen, sinds jaar en dag houdt aan de vigerende wetgeving | |||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 149]
| |||||||||||||||||||||||||||||
inzake taalgebruik. Alle berichten worden steeds gedaan in vier talen en wel in de rangorde: Nederlands, Frans, Duits en Engels. Een paragraaf uit het antwoord: ‘Het feit dat de mededeling inzake het Begijnhof (die mede gezien de illustratie) vrij lang uitviel, en over meer dan één bladzijde moest uitvallen, is er blijkbaar de oorzaak van dat de Duitse en Engelse teksten ervan (een extra bladzijde) wegens plaatsgebrek door de uitgever van Info-Toerist moesten uitvallen’.
In de stedelijke muziekacademie ‘Adriaen Willaert’ (Stad Roeselare) bezigt men franstalige leerboeken voor notenleer. Het College van Burgemeester en Schepenen: ‘Gezien we uiteraard niets beter wensen dan volledig gevolg te geven aan uw verzoek, werd terzake om advies en voorstel gevraagd bij de Rijksinspectie. We houden U op de hoogte van het verder verloop van deze kwestie. Toegangskaarten en opschriften van en in het vogelreservaat ‘Het Zwin’, dat de Compagnie Het Zoute, Prins Karellaan 31, 8300 Knokke-Heist exploiteert, zijn in de twee talen gesteld. Sedert 13 september 1973 bezit deze maatschappij een Nederlandse naam. Volgens de directeur zullen de nodige wijzigingen aangebracht worden, eens de voorraad drukwerk uitgeput; men zal geleidelijk de borden vervangen om ze viertalig aan te brengen. Tot slot: ‘Alles komt wel in orde, daar mag U gerust in zijn!
Iedere Oostendenaar zal er wel van op de hoogte zijn dat de Koninklijke Sint-Ceciliakring 26, Oostende een algemene tweetaligheid huldigt; op de Nederlandse affiches is steeds ‘Bal du Rat Mort’ (jaarlijks bal) gedrukt. Op 16 october j.l. hebben we een brief gekregen van de burgemeester, waarin hij ons signaleert dat er tussengekomen is bij de voorzitter met verzoek het nodige te doen. In het aankomststation te Oostende waar de boten uit Dover toekomen, had de Regie voor Maritiem Transport Engelse wegwijzers aangebracht. De bestuursdirecteur reageerde als volgt: ‘Een vermelding in vier of meer talen van verkeersstroomtekens, welke onmiddellijk moeten geassimileerd en geinterpreteerd worden door in beweging zijnde passagiers, is anderzijds onpractisch en onbruikbaar’. En verder: ‘Ten einde aan uw gerechtvaardigde bekommernis tegemoet te komen, werd aan onze bevoegde diensten opdracht gegeven de gewraakte teksten te vervangen door symbolen (pictogrammen) die door onze klanten kunnen begrepen worden’. Alle plaatsnamen worden in de engelstalige ‘General Information’ in het Frans vertaald; in mindere mate gebeurt dit ook in de Duitse tekst (N.M.B.S.-spoorboekje 1973-'74). Het Koninklijk Schild aan de wachtkamer (Brussel-Centraal) van de Koning is franstalig en te Gent bevinden er zich nog tweetalige platen. De Spoorweg is de klachten aan het onderzoeken en de conclusies worden later meegedeeld.
Te Zillebeke in de Meenseweg is Bellewaerde gevestigd, dat tweetalige oranjeblaadjes verspreidde, de reclame bevond zich tweetalig in Info-Toerist en de straatnaam werd in het Frans vermeld. De directie heeft ons een viertalig blaadje toegestuurd, welke vlug uitgeput was en niet op tijd kon herdrukt worden: voorlopig heeft de instelling tweetalige uitgegeven. De nieuwe vouwbladen en alle andere algemene advertenties zullen in vier talen verschijnen. Meenseweg blijft Meenseweg. Een paragraafje uit de vriendelijke brief: ‘We geven U dan ook de toelating om dit antwoord in uw tijdschrift “Neerlandia” te publiceren en zullen steeds graag uw opmerkingen en suggesties bestuderen en waar het mogelijk is, werkelijkheid maken’.
De concessiehouders van het Casino te Middelkerke plaatsen soms twee- en zelfs franstalige advertenties in plaatselijke tijdschriften (kustgemeenten). Uit het antwoord en de doorslagen (aan het Casino), welke het College van Burgemeester en Schepenen ons toegezonden heeft, blijkt duidelijk dat de concessionarissen streng gevolgd worden voor wat het al dan niet toepassen van de taalwetgeving betreft. Het College heeft de exploitanten in het bijzonder herinnerd aan het besluit van de gemeenteraad, d.d. 10 mei 1966, artikel 2: toeristische berichten. Er is klacht ingediend tegen de restauranthouder van het N.M.B.S.-station te Oostende (tweetalige aanduidingen). De kabinetschef van de heer Anseele, minister van Verkeer, geeft de stellige verzekering dat het Verbond zo spoedig mogelijk een antwoord zal toegestuurd krijgen Enige sympathisanten hadden onze aandacht gevraagd voor de Arno-fabrieken (N.V. Aveltex), Doorniksesteenweg 36, - 8580 Avelgem, welke F.-N. - verzendings-biljetten gebruikt en eentalige Franse reclame verspreidde te Gent; Doorniksesteenweg is soms vertaald - de vertaling vindt nu niet meer plaats. Uit het eerste antwoord durven we besluiten dat er inderdaad een vergissing gebeurd is in Gent. Daar de zetel in Vlaanderen gevestigd is en de klanten over gans het land verspreid zijn, hebben we voorgesteld vorrang te verlenen aan het Nederlands. De administratieve directeur heeft de suggestie aangenomen en als bewijs enkele formulieren toegezonden (facturen, reclame op stortingsbiljetten; tevens zijn er Nederlandse en Franse omslagen). Op 8 juli 1973 heeft het Gemeentebestuur van Knokke-Heist een groot internationaal vuurwerk georganiseerd: vouwblaadjes waren voorzien van tweetalige aanduidingen; het Casino voert geregeld twee- en franstalige reclame. De burgemeester: ‘Alle maatregelen zullen getroffen worden om in de toekomst dergelijke vergissingen te vermijden.’
Publifer, Roger Vanden Driesschelaan 23 - 1150 Brussel verzekert de reclame in de stations voor rekening van de Spoorweg. In de Officiële en Gouden Telefoongids (zone Brussel) zijn de advertenties uitsluitend franstalig opgested: de nodige schikkingen zijn getroffen voor volgend jaar (1974-75). We hebben de aandacht gevraagd van het Oostends stadsbestuur voor het volgende: twee- en franstaligheid in Eur Ostend News (uitgegeven onder de auspicien van de stad), Casino-Kursaal, Wellington-Renbaan en Thermaal-Instituut. Waarom heeft voornoemd blad een Engelse naam? Wat antwoordt Burgemeester Piers? ‘Ik kan volledig instemmen met wat U schrijft en ben graag bereid al het mogelijke te doen om ook de laatste taalwetsovertredingen weg te werken.’ En verder: ‘Ik zal zeker niet nalaten er voor te zorgen dat alle opschriften voortaan ofwel in het Nederlands zouden gesteld zijn ofwel viertallig, maar dan met het Nederlands vooraan’.
Onlangs heeft de gemeente De Panne een nieuwe sporthalle opgericht. In de cafetaria van het zwembad bevonden er zich Franse teksten. Reactie van senator Versteele: ‘We delen U mede dat de cafe- | |||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 150]
| |||||||||||||||||||||||||||||
taria van het nieuw zwembad aan een privé-onderneming in concessie werd gegeven. We zouden dus heel wat last gehad hebben, mocht ons bestek in zijn artikel 28 niet hebben bepaald: “De wetgeving op het gebruik der talen is van toepassing”.’ Tot slot: ‘We vragen dan ook aan de exploitant zich in orde te stellen.’
De eigenaar van het restaurant Panier d'Or, Wapenplein 11, 8460 Oostende heeft aan het Verbond gevraagd de spijskaarten in correct Nederlands op te stellen, een taalspecialist is hier met genoegen op ingegaan.
In de editie van juli-augustus 1973 van Eur Ostend News heeft Sabena de reclame in het Frans gesteld. Directeur Goossens signaleert dat zoiets niet meer geschieden.
Laatstleden heeft de directie van 't Populierenhof, Gaverkasseide 6 a, 9751 Asper in alle Gentse brievenbussen Nederlands-Franse folders laten bestellen. De eigenaar: ‘Dit mag niet meer gebeuren!’
Wat zeker positief te noemen is, is de beslissing van Ridder Jan de Spot, afgevaardigde-beheerder van de Bank van Brussel, Regentschapsstraat 2 - Brussel:
Alle aanduidingen in het domein Planckendael te Muizen zijn correct in orde met het taalgebruik, uitgezonderd de plaatsjes op de cabines van de Electriciteitsmaatschappij Noord-België. De adjunct directeur van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde is tussengekomen opdat deze klacht in gunstige zin zou opgelost worden.
Hoe reageert de heer Y. Wauters, bedrijfsleider van de p.v.b.a. Wauters, Sint-Annastraat 15 - 8000 Brugge?
General Products Benelux, Albert Denijsstraat 6 te 1160 Lot vermeldde de straatnaam ook in het Frans (verpakkingen), eens de voorraad opgebruikt, wordt het enkel Albert Denijsstraat.
Administrateur R. Florizoone van Meli-Adinkerke is bereid de toegangskaartjes volledig viertalig op te stellen. Ook signaleert hij dat kaartjes, mededelingen en bordjes in de sprookjestuin, vanaf 1974, in de vier talen zullen gesteld worden. Er zijn Nederlandse en Franse gele kosteloze toegangskaarten: men beschouwt deze als persoonlijke uitnodigingen, vertaling is dus overbodig.
Over het algemeen kan men beweren dat de taaltoestanden in de Vlaamse filialen van Priba, Inno en Bon Marché aangepast zijn aan de taal van de streek. Aan Baron Vaxelaire, vice voorzitter van de Raad van Beheer hebben we volgende details meegedeeld: enkele tweetalige opschriften in Priba 2000 te Zwijnaarde, Inno Brugge en Antwerpen. Zoals gewoonlijk is de toestand minder gunstig, wanneer er iets centraals georganiseerd wordt te Brussel. De aanduidingen op de blikken (b.v. groenten) zijn soms uitsluitend franstalig vermeld in de oranje-bladen van Priba. De reclame die gevoerd werd voor de wedstrijd: ‘Zoek onze Hoeden’ was absoluut niet ideaal voor de Vlamingen - als tweede prijs: Tintin au Pays des Soviets en verder 100 albums ‘Les Archives d'Hergé’. In voornoemd reclameblad werd eveneens propaganda gevoerd voor ‘Tintin et le Lac aux Requins.’ Op 15 october 1973 ontvingen we een uitnodiging voor een etentje met een afdelingsdirecteur. Welke resultaten zijn er behaald?
De verkoopsdirecteur heeft verzekerd dat de beloften correct zullen uitgevoerd worden. Tot slot: bij speciale gelegenheden (11 juli, enz.) zal de leeuwevlag aan alle Priba-warenhuizen gehesen worden.
In het vademecum van de Stad Gent en het vouwblaadje Gent E3-E5 werden sommige officiële namen in de Franse tekst franstalig aangebracht, zoiets kwam niet voor in de Engelse en Duitse teksten. Burgemeester Van den Daele: ‘Bij volgende uitgaven worden al die teksten volgens uw wens uitgezuiverd.’
Wij zouden het oprecht waarderen, indien U wantoestanden op taalgebied kent, deze te signaleren aan de verantwoordelijken van de werkgroep ‘Taalgebruik’. Alle klachten worden vertrouwelijk en discreet behandeld. Koopt U electrische apparaten en andere zaken, waarvan de uitleg in het Nederlands ontbreekt, ook in deze gevallen treedt men op. Ons adres: Algemeen Nederlands verbond - Werkgroep ‘Taalgebruik’ - Stropstraat 64 - 9000 Gent - Tel. 09/21.33.11.
WERKGROEP TAALGEBRUIK |
|