Neerlandia. Jaargang 77

[p. 86]

Kort genoteerd

Tachtig kaarsjes voor K. Mayer

Tachtig kaarsjes op de verjaarstaart van Karel Mayer! De feestdag: 16 mei. Men ziet het hem nauwelijks aan. Zijn ganse leven heeft hij gewijd aan de journalistiek op tal van posten, zowel in het buitenland als in Nederland. Altijd op jacht naar nieuws. De laatste keer dat wij hem ontmoetten was op 17 maart ter gelegenheid van de plechtige uitreiking van de Visser-Neerlandiaprijzen in de Rolzaal in Den Haag. Een man met een grote belangstelling en werkkracht, die nog de tijd kon vinden naast zijn werk voor de krant om een belangrijke rol te spelen in het organisatieleven. Het behoeft geen verbazing te wekken, dat hij destijds toetrad tot de redactie van ‘Neerlandia’, want het behoud, de behartiging en de uitstraling van de Nederlanden en hun cultuur, hebben steeds zijn grote liefde en interesse. In het bijzonder heeft hij zijn hart aan Vlaanderen verpand en hij was dan ook de secretaris van Kamiel Huysmans. Tevens is hij van het begin af een stuwende kracht geweest in de Nederlandse Bond in Duitsland; het land waar hij jarenlang correspondent was. Toen de Bond in 1945 opnieuw werd opgericht was hij één van de eersten die zijn schouders onder het werk zette. Velen zijn hem hun dank verschuldigd, velen mogen hem rekenen onder hun trouwe vrienden.

Karel Mayer, van harte gelukgewenst, namens de redactie van ‘Neerlandia’.

G.G.

Algemene vergadering A.N.V. in Hilvarenbeek

Het A.N.V. hield op zaterdag 14 april in Hilvarenbeek de algemene vergadering 1973. Burgemeester J.P.M. Meuwese, plv. voorzitter, trad in zijn functie als eerste burger van het schone Brabantse dorp als gastheer op. De huishoudelijke vergadering werd dan ook gehouden in het gemeentehuis aan het Vrijthof en nadien zat het gezelschap aan een echt gezellige Brabantse koffiemaaltijd aan in ‘De Ouwe Kuyp’, waarna een tochtje werd gemaakt naar de Beekse Bergen om een kijkje te nemen in het Safaripark. De vergadering stond in het teken van een aantal activiteiten; acties die hoofdzakelijk aan de orde werden gesteld in het belang van een goed taalgebruik, de bevordering van de culturele integratie van Noord en Zuid, het bekendheid geven aan de start van de Cultuurraad voor de Nederlandse cultuurgemeenschap te Brussel - het laatste mede in verband met de verzoeken van het A.N.V. aan de verantwoordelijke bewindslieden, parlementsleden en politieke partijen in beide landen om de culturele integratie te versnellen nu de culturele autonomie in België een grondwettelijke basis heeft gekregen - en het winnen van nieuwe leden. Het laatste kreeg de volle aandacht. En de algemeen voorzitter, dr. W.H. van den Berge, stelde dan ook nadrukkelijk, dat het nodig is dat alle leden van het A.N.V. propagandisten voor hun Verbond dienen te zijn. Besloten werd een groep van propagandisten te belasten met de ‘eerste aanzet’.

De verslagen van de algemeen secretaris en van de penningmeester werden goedgekeurd en vastgesteld. In de plaats van de heer drs. H.J. Brinkman, werd dr. H. Vredegoor uit Eindhoven in het hoofdbestuur benoemd. De heren mr. W. Beernink te Dordrecht, L.C. Kutsch Lojenga te Amsterdam, mr. A.W. van Nes te Den Haag en H.A.J.M. Vrijhoef, eveneens te Den Haag werden herbenoemd.

Aan het begin van de vergadering herdacht de heer Van den Berge, het oud lid en secretaris van de afdeling Rotterdam, drs. Besse, die dit jaar overleed.

Het talenprobleem in het Europees parlement

In de rubriek ‘Opinie’ van de ‘Gazet van Antwerpen’ troffen wij onlangs een bijzonder knap verslag aan van een vraaggesprek met de nieuwe voorzitter van het Europees Parlement, mr. dr. Cornelis Berkhouwer, Nederlands parlementariër.

Over het talenprobleem in het Europees Parlement zegt dr. Berkhouwer tegenover de verslaggever: ‘Er zijn bepaalde landen in de Gemeenschap, die een bepaalde Europese taal een zeker overwicht zouden willen bezorgen. Ik huldig het standpunt dat al onze talen in de Gemeenschap van gelijke gelding moeten zijn. Het is juist de verscheidenheid van onze talen die een van de kulturele erfgoederen is van dat zo rijke Europa. We moeten op ons kontinent kunnen genieten van de verscheidenheden die we vertonen. We moeten er geen grauwe smeltkroes van maken, waarin alles één kleur heeft. Ook de eenvoudige volksvertegenwoordiger die vanuit de verste uithoek door zijn nationaal parlement naar het Europaparlement gezonden wordt, moet zich kunnen uitdrukken in zijn eigen taal. Het heeft geen zin in Europa alleen Engels en Frans te praten, enkel omdat de meeste mensen dit wel begrijpen. Dat heeft niets te maken met talenarmoede of chauvinisme, van welke aard dan ook. Deens en Noors hebben even goed als die andere talen als uiting van hun kultuur een geweldige rijkdom aan het Europees erfgoed toegevoegd. Daar is voor mij geen enkele prioriteit in, noch preponderantie’.

Invoering verplicht Fries

Gedeputeerde staten van Friesland hebben de staatssecretaris van onderwijs en wetenschappen, mr. C.E. Schelfhout, bericht gezonden, dat zij kunnen instemmen met de taakomschrijving en de samenstelling van de door de staatssecretaris in te stellen ‘Projectgroep invoering Fries als verplicht leervak op de scholen voor gewoon lager onderwijs in de provincie Friesland’.

Wij vertrouwen er op, dat de projectgroep spoedig met haar werkzaamheden zal beginnen en zijn graag bereid desgevraagd zo veel mogelijk van dienst te zijn, aldus gedeputeerde staten in hun brief. In een conceptbesluit had de staatssecretaris het provinciebestuur laten weten, dat de projectgroep uiterlijk 15 mei 1973 wordt ingesteld.

De taak van de projectgroep zal bestaan uit: de voorbereiding voor het scheppen van een wettelijke basis om het Fries op de scholen voor gewoon lager onderwijs in Friesland verplicht te stellen; dit in de vorm van een concept-wijziging van de Lager Onderwijswet 1920, het ontwerpen van wijzigingen in de Wet op het voortgezet onderwijs, opdat de onderwijzersopleiding kan worden aangepast aan de verplichtstelling van het Fries op de basisscholen, het ontwerpen van een ontwikkelingsplan voor de uitvoering van het Fries als verplicht vak op de basisscholen, het doen van voorstellen met betrekking tot de in verband met bovenstaande te nemen maatregelen, zowel op korte als op lange termijn, het adviseren over de voorlichting over de verplichtstelling en wat daarmee samenhangt en het uitbrengen van een interim-rapport vóór 1 januari 1975.

Voorzitter van de projectgroep wordt de hoofdinspecteur van het lager onderwijs in de derde hoofdinspectie, de heer J. Sinnema te Groningen.

[p. 87]

In de projectgroep zullen verder zitting hebben enkele chefs van de afdeling kleuter- en basisonderwijs van het ministerie, een inspecteur van het voortgezet onderwijs, belast met het toezicht op de pedagogische academies, een inspecteur van het lager onderwijs uit Friesland, de directeur en de wetenschappelijke medewerker van het pedagogisch adviesbureau van de Fryske Akademy, de voorzitter en de secretaris van de provinciale onderwijsraad in Friesland.

Erkenning van diploma's

In de Nederlandse Cultuurraad te Brussel werd een belangrijk voorstel van decreet ingediend tot erkenning van de in Nederland uitgereikte universitaire diploma's. Het voorstel was voorzien van de volgende toelichting:

Sinds vele jaren is er sprake van een wederzijdse erkenning van de universitaire diploma's in een Europees kader.

Enkele fragmentarische resultaten werden geboekt door middel van internationale verdragen (zie b.v. Staatsblad van 24 augustus 1972).

Wij menen echter dat deze methode zeer traag is en vooral dat de resultaten onvoldoende zijn.

Al te vaak werd gedacht dat gelijkwaardige diploma's een volkomen gelijkheid van de onderwezen leerstof veronderstellen, terwijl gelijkwaardigheid eerder op de verworven bekwaamheid en op het wetenschappelijk niveau betrekking heeft.

Verder wensen wij aan te stippen dat de inbreng van Nederland voor de intellectuele verrijking van het Vlaamse cultuurleven in alle opzichten bijzonder waardevol kan zijn. Wij stellen daarom voor alle diploma's door Nederlandse universiteiten en hogescholen uitgereikt, in ons land te erkennen en gelijk te stellen met de overeenstemmende wetenschappelijke titels. De Cultuurraad voor de Nederlandse cultuurgemeenschap is immers bevoegd inzake de uitreiking van wetenschappelijke diploma's. Dergelijke erkenning zou, menen wij, een grote stap vooruit zijn op het stuk van de Nederlands-Vlaamse culturele integratie.

Het voorstel van decreet luidt als volgt:

Artikel 1. - De Belgen, houder van een door een Nederlandse universiteit of hogeschool uitgereikt diploma, worden geacht houder te zijn van het overeenkomstig Belgisch wetenschappelijk diploma.

Artikel 2. - De Koning bepaalt met welke Belgische wetenschappelijk diploma's de in Nederland uitgereikte universitaire diploma's overeenstemmen.

Het voorstel werd ondertekend door Leo Vanackere, A. Van Hoorick, K. Poma, V. Anciaux, H. Boel.

Taalfierheid

Ik veroorloof mij langs deze weg volgende bedenkingen naar voren te brengen in verband met de Noord-Zuid betrekkingen. Wij, Vlamingen, hebben jarenlang een harde strijd gevoerd voor de vernederlandsing van ons universitair onderwijs en wij hebben deze strijd, Goddank, tot een goed einde gebracht. Een der voornaamste argumenten van onze tegenstrevers was dat het Nederlands niet geschikt zou zijn voor het hoger onderwijs. Daarop riposteerden wij door te verwijzen naar Noord-Nederland waar, ondanks de Nederlandse voertaal, een hoogstaand universitair onderwijs bestond. Wat zien wij echter thans? De nederlandse universiteiten ontwikkelen meer en meer in de richting van de tweetaligheid, nl. Nederlands-Engels, waarbij het Engels klaarblijkelijk voorgetrokken wordt. Bijna alle proefschriften aan de nederlandse universiteiten zijn in het Engels.

Onlangs was ik in Utrecht en tot mijn verbazing stelde ik vast dat de naamborden van de universiteitsgebouwen tweetalig zijn (Nederlands-Engels). Het is maar goed dat wij onze universiteiten NU niet moeten vernederlandsen; ons argument ‘kijk naar Nederland’ zou van geen tel zijn. Nog een feit: iedereen die ooit een wetenschappelijk congres in Nederland bijwoonde, zal kunnen getuigen dat het Nederlands aldaar niet als volwaardige taal behandeld wordt. Ik woonde een congres bij in Utrecht waar de meerderheid der deelnemers nederlandssprekend was; toch was het Nederlands geen officiële congrestaal, wel het Engels, Frans en Duits. Zelfs de officiële mededelingen werden uitsluitend in het Engels gegeven (met simultaanvertaling in het Frans en Duits). Het is nochtans gebruikelijk dat in het land waar een internationaal congres plaatsgrijpt, de landstaal ook de officiële congrestaal is naast de grote internationale talen. Zelfs in Israël is het Hebreeuws de officiële congrestaal naast Engels, Frans, Duits.

Voor een Vlaming die een congres in Nederland bijwoont is dergelijke situatie ergerlijk en ontmoedigend. Het is jammer dat Zuid-Afrika zo veraf ligt. Ik heb zo'n idee dat wij van die kant méér morele steun zouden krijgen. In deze mening ben ik versterkt door het bezoek dat ik onlangs in de firma waar ik werk kreeg van een Zuid-Afrikaans technicus. Hoewel deze man perfect Engels kende (hij is universitair geschoold) stond hij er nochtans op dat de gesprekken uitsluitend in het Zuid-Afrikaans-Nederlands gevoerd werden. Blijkbaar was hij er trots op, dat hij zo ver van zijn land zijn eigen taal kon gebruiken in een stamverwant land. De situatie van de Zuid-Afrikanen is overigens op taalgebied te vergelijken met deze van de Vlamingen. Zij moeten zich immers verzetten tegen de Engelse bedreiging, net zoals wij tegen de Franse. Nederland leeft echter rustig achter de wal die Vlaanderen opgeworpen heeft tegen het opdringerige Frans en voelt geen behoefte aan demonstratieve taalfierheid. Ieder trekke hieruit de conclusies die hij wil: wat mij betreft, ik trek alvast deze conclusie: het Algemeen Nederlands Verbond is er hard nodig, en wel vooral in Nederland!

L. COESSENS
Deinze

Johannes Brugman stierf 500 jaar geleden

Johannes Brugman, de beroemde volksprediker van de Nederlanden, stierf 500 jaar geleden, in 1473 in een klooster van de Observanten te Nijmegen, terwijl die stad door Karel V werd belegerd.

Hij werd te Kempen geboren, op de grenzen van het land Kleef en was een tijdgenoot van Thomas à Kempis.

Hij werd minderbroeder in een klooster van de Observanten in St.-Omer. Hier werd hij tot lector in de godgeleerdheid benoemd. Hij was in de Nederlanden een gevierd redenaar.

Winkler Prins - Hippoliet Meert

In nr. 2 / 1972 van Neerlandia stond een biografie van Hippoliet Meert, waarin vermeld stond dat deze persoonlijkheid niet voorkomt in sommige grote encyclopedieën, maar wel in de katholieke encyclopedie en het Lektuur-repertorium. Ter aanvulling dient te worden aangestipt dat Meert in de deel 12 van de zevende druk van de Grote Winkler Prins is opgenomen en ook reeds vermeld stond in deel 7 van de 10-delige Algemene Winkler Prins (1955-1960).