Neerlandia. Jaargang 76

[p. 151]

Schrijvende lezers

‘Lehrassistent’ in Duitsland

Sedert het schooljaar 1971-72 is het voor Nederlandse studenten in de Duitse taalen letterkunde mogelijk als ‘Lehrassistent’ in Duitsland te werken, welke situatie voor hun Franse en Engelse collega's reeds lang bestaat. De bedoeling van deze funktie is in de eerste plaats het vergroten van praktische beheersing der vreemde taal en het beter leren kennen van land en volk.

In de tweede plaats gaat het om het opdoen van leservaring als assistent van een bepaalde leraar, die de eigen taal onderwijst. Daartoe geeft men over het algemeen enige uren konversatieles en treedt op als invaller. Er wordt hoogstens twaalf uur les gegeven en de financiële vergoeding is ruim voldoende.

Van de drie aangeboden plaatsen werden er het eerste jaar twee bezet, en wel door beide ondergetekenden, die aan drie gymnasia in Münster en één in Emsdetten als ‘Lehrassistent’ werkzaam zijn geweest. In het nu volgende verslag willen we niet alleen onze ervaringen op schrift stellen, maar tevens enige kritiek op de bestaande organisatie leveren, alsmede suggesties naar voren brengen om die te verbeteren.

‘Bürokratie ist aller Laster Anfang’, want als het aan de Duitse instanties gelegen had, zouden er nooit ‘Lehrassistenten’ gekomen zijn. Nadat we zelf door vele telefoontjes er achter gekomen waren, welke scholen een Nederlandse ‘Lehrassistent’ verwachtten, zijn we begin oktober op eigen houtje begonnen. Half november (!) kregen we in Nederland een officiele brief, waarin we op elkaars scholen aangesteld bleken te zijn. Was het moeilijk naar Duitsland te komen, er te zijn was aanvankelijk evenmin eenvoudig.

Nadat we zelf voor onderdak gezorgd hadden, moesten we voor onze tachtig leerlingen, die op hun vrije middag Nederlands wilden leren, zelf de lessen gaan schrijven, daar enigszins bruikbare boeken pas later bekend werden. We zijn toen met frisse moed en een indrukwekkend aantal zelfgemaakte stencils aan de slag gegaan. Na verloop van tijd konden we ook kranten, platen en dia's gaan gebruiken, zodat de lessen een wat levendiger karakter kregen. Aan het eind van het schooljaar beschikten de leerlingen over een redelijke taalvaardigheid, die ze aan de praktijk konden toetsen tijdens een vierdaagse, gesubsidieerde reis naar Amsterdam, die we met de leerlingen gemaakt hebben.

De kursus is de autoriteiten, onze leerlingen en onszelf uitstekend bevallen en voortzetting werd door iedereen gewenst. Voor ons stond van te voren reeds vast, dat wij slechts één jaar in Duitsland zouden blijven, zodat onze nieuwsgierigheid omtrent eventuele opvolgers gaandeweg groeide... en nu nog steeds groeit, want tot op de dag van vandaag is ons totaal niets bekend over een vervolg op onze kursus Nederlands. Pessimistisch stemt wel, dat pas nà acht augustus doorr het ministerie van O. en W. aan de universiteiten om opvolgers gevraagd werd. Wil men het vak Nederlands en het werk van de ‘Lehrassistenten’ in Duitsland, met name in de deelstaat Nordrhein-Westfalen, tot een serieuze zaak maken, dan zal de organisatie grondig verbeterd moeten worden, want hij loopt via zoveel kanalen, dat ontsporing niet te vermijden is. Het is niet alleen voor de leraar, maar ook voor de leerling frustrerend, dat zij bij het aanbreken van de zomervakantie geen enkele zekerheid aangaande de eventuele voortzetting van de kursus hebben. Voor een goede organisatie is noodzakelijk: zeer tijdige informatie aan de universiteiten in Nederland, zodat het aanbod van die kant ruim is; uitgebreide informatie aan degenen, die zich bereid verklaren, als ‘Lehrassistent’ in Duitsland te gaan werken; tenslotte een grote mate van medewerking aan Duitse zijde inzake de huisvesting en het opvangen van de nieuwe leraren.

We mogen zeker niet vergeten te vermelden, dat Nederlands al enige jaren op de Duitse scholen als keuze-mogelijkheid bekend is, maar een niet al te energieke houding van diverse instanties heeft ertoe geleid, dat het er zeer amateuristisch is blijven aan toegaan, zoals wij van de heer Kempen van het Allg. Dt. Neuphil. Verband vernomen hebben. Een beter pleidooi voor een goed functionerende organisatie lijkt ons overbodig!

Tenslotte willen we ingaan op de mate van samenwerking, die er tussen de verschillende personen, die zich voor onderwijs van het Nederlands in Duitsland inzetten, onderling bestaat of zou moeten bestaan, en op de samenwerking tussen de universiteiten en school. Wij hebben de indruk gekregen, dat iedereen zijn eigen gang gaat en dat van enig overleg nauwelijks sprake is. Dat er bij voorbeeld tussen het Nederlands instituut in Münster en de leraren Nederlands in Westfalen niet samengewerkt wordt, weten we uit eigen ervaring. Daarentegen verdient de medewerking van het ministerie en de ambassade in Bonn alle lof.

Ondanks alle bovenstaande kritiek kunnen we het bestaan van de mogelijkheid, als ‘Lehrassistent’ in Duitsland te werken, slechts toejuichen, en hopen wij, dat nog vele Nederlandse studenten er gebruik van kunnen en zullen maken.

PAUL LOCHTENBERG

Oostenburgergracht 25

Amsterdam

HERMAN BOESVELD

Biltstraat 100 bis

Utrecht.

Het A.N.V. verlossen van zijn ‘eerbiedwaardigheid’

Het is me vaak opgevallen dat, door minder ingewijden, het Algemeen Nederlands Verbond gezien wordt als een club van bezadigde burgers die niet zonder heimwee en met een ietwat gekrenkte trots terugblikken naar het roemrijke tijdperk van Hollands Glorie: gouden eeuw, de rijksgebieden overzee die plechtig de Oost en de West worden genoemd. Aansluitend bij die glorie, als curiosum, ook nog de Vlaamse primitieven, en Felix Timmermans.

Verder zou in deze club nog plaats zijn voor een handvol Vlamingen die achter de Hollanders aanlopen, deze min of meer voortreffelijk imiterend, en voor zonderlinge Hollanders die zich met Belgische binnenlandse aangelegenheden bemoeien, of zelfs Vlaanderen willen annexeren.

Dit beeld is overtrokken en in elk geval volkomen achterhaald, zoals onder meer op verheugende wijze blijkt uit inhoud en vorm van Neerlandia.

Jongeren èn ouderen hebben de aloude en nog steeds geldige doelstellingen getoetst aan de werkelijkheid van vandaag en morgen.

Het blijkt aldus dat deze doelstellingen tintelend aktueel zijn en door nieuwe generaties gedragen kunnen worden. Juiste en gerichte informatie is hiervoor nodig, want wij moeten een aantal vooroordelen vernietigen.

Wij moeten het A.N.V. verlossen van zijn ‘eerbiedwaardigheid’ en het naar buiten doen treden als een aktieve en vooruitstrevende groep, met zeer konkrete taken.

[p. 152]

Mensen hunkeren en streven naar algehele ontplooiing in harmonie met hun omgeving.

Wie een bijdrage wil leveren tot die harmonie in Europa en in de wereld, maar konkreet wil werken, begint met het afbakenen van een bewerkbaar werkterrein. Wij kozen de Nederlanden als ons voor de hand liggend en natuurlijk werkterrein, niet afgepaald door alléén maar de taal, of alléén maar de aardrijkskunde, of alléén maar de kultuur, maar door de intensiteit van de menselijke kontakten op alle gebied.

PIET BAERT

Gentbrugge

Een fuifje op de Belgische ambassade

Heb je ook het laatste ‘Neerlandia’-nummer van 1971 gekregen? Mooi en degelijk. Over het gebrek aan spoorverbinding tussen Noord en Zuid, over wetenschapsbeleid t.a.v. de Neerlandistiek, over Beneluxhavenbeleid, over een paneel van politici uit Noord en Zuid i.v.m. de kulturele integratie, een goed stuk over Friesland, enz.

En dan lees je over ‘Examen Nederlands in Argentinië’. Natuurlijk zeg je, ze lezen de hun toegestuurde ‘schakel’ op het A.N.V.-sekretariaat: ze weten dat V.i.A. voor de zoveelste keer te Buenos Aires eksamen Nederlands afnam, dat 'n 35 kinderen en volwassenen zich in de Argentijnse hoofdstad in onze taal bekwamen, dat twee leraressen met veel idealisme, in uiterst moeilijke omstandigheden onze taal blijven aanleren... Dat alles weten ze daar in 's Gravenhage ook. Argeloze lezer!

Want dan lees je een bericht over een eksamen dat afgenomen werd van de 6 leerlingen (jawel: zes) van een privélerares, die weet hoe haar publiciteit te verzorgen.

Ogenblikje. Wij juichen het altijd toe wanneer Nederlands onderwezen wordt. Dat betaalde privé-lessen Nederlands in Groot Buenos Aires worden gegeven, hoe meer, hoe beter. Ook als het gebeurt door iemand die hier door V.i.A. als taallerares Nederlands gelanceerd werd, tot ze ons plots de rug toekeerde. Omdat men toch liever in het officiële zonnetje gaat zitten. Want daar gaat het om. Voor die 6 leerlingen van een privé-lerares stelt men de Belgische ambassade ter beschikking, (men staat daar niet onverschillig tegenover de Nederlandse kultuur) daar komt ook de Belgische en de Nederlandse ambassadeur bij te pas en een vertegenwoordiger van de Nederlandse kolonie en de direkteur van een Vlaams-Duitse firma, uitgenodigd als vertegenwoordiger van de Vlaamse gemeenschap. Tenslotte werd de lerares gehuldigd. Daar moest een glaasje champagne op geledigd, mijne dames en heren!

Ja, daar ging het om. Om in dat officiële zonnetje te zitten. Natuurlijk dient men de Nederlandse kultuur. Maar niet in het gezelschap van lieden die in België, meer dan een kwarteeuw geleden, in de moeilijke omstandigheden van oorlog en bezetting ons Nederlandse wezen wilden veilig stellen; die naderhand veroordeeld werden omdat ze de trouw aan het volk der Lage Landen hoger hadden gesteld dan de loyauteit tegenover een toevallig staatsbestel.

Dat die veroordelingen al lang verjaard zijn? Natuurlijk, maar er zit blijkbaar nog altijd een zwarte vlek op die lieden. Men moet zich maar liefst in hun gezelschap niet laten zien. Dan wordt je er ook voor beloond. En gehuldigd. En dan wordt geen toespeling meer gemaakt op je vader, die na de oorlog in de Belgische gevangenis kapot gemaakt werd.

Een bitter woord? Inderdaad. Maar dat we bewust neerschrijven om te onderstrepen, dat de anti-Vlaamse repressie wél geslaagd is. Bij sommigen althans.

Wij zouden nooit bij dit officiële fuifje rond 6 leerlingen, dat al maanden oud is, in ‘de schakel’ hebben stilgestaan, indien ‘Neerlandia’ er niet zo ontroerend over geschreven had. Nu het openbaar gemaakt werd, hoorde er echter ook wel kommentaar bij. We schreven het hierboven neer. Met een bepaalde bedoeling.

Niet zomaar om eens de voorhang van de - Vlaamse - keuken te Buenos Aires op te lichten. Maar om alle Vlamingen aan te zetten eendrachtig en aktief rond V.i.A. te staan. Dat ze hun kinderen naar onze Nederlandse Taalkursus zenden. Dat ze naar de kulturele avonden komen. Dat ze de toneelopvoeringen bijwonen. Dat ze zich in de Nederlandse mis laten zien. Dat ze hun bijdrage betalen. Van binnen uit moeten we onze gemeenschap cementeren. Dan krijgt niemand ze kapot van buiten uit.

Uiteindelijk halen we tóch onze slag thuis, hoor! Ook bij de officiëlen. Maar ook dan zullen we nog altijd met genoegen terugblikken op al de jaren die aan de uitstraling van de Nederlandse kultuur gewijd werden, ver van de officiële zonnestralen.

LEO POPPE

Buenos-Aires

Spellingskwestie

Ik ben een trouw lid van het ANV en bovendien 100% flamingant van kindsbeen af. Met groeiende ergernis neem ik echter kennis van de voorstellen inzake spellingswijzigingen van de nederlandse taal zoals ze door de zg. ‘progressieven’ geformuleerd worden. Ik bedoel hier het weglaten van het onderscheid tussen ‘ei’ en ‘ij’, ‘au’ en ‘ou’ en dergelijke meer. Indien deze lieden hun slag thuishalen, dan zie ik niet meer in waarom ik mij nog verder druk zou maken om het behoud en de uitstraling van de nederlandse taal. Ik heb mij reeds zeer node neergelegd bij de huidige spelling, o.a. wat het weglaten van de buigings ‘n’ betreft. Het lezen en genieten van onze grote nederlandse klassieken van Vondel tot Gezelle en Streuvels is thans reeds een hachelijke zaak geworden. Mocht de nieuwe voorgestelde ‘vereenvoudiging’ er door komen dan krijgen wij een haast volkomen nieuwe taal en moet de lektuur van onze klassieke schrijven voorbehouden worden aan enkele taalgeleerden en filologen. Wat mij betreft, staat mijn besluit vafet: als de vereenvoudigde spelling opgelegd wordt, dan koop ik geen enkel nederlands boek noch tijdschrift meer (Neerlandia inkluis), en abonneer ik mij op een Engels of Duits dagblad of tijdschrift. Liever geen nederlands dan een karikatuur van een nederlands.

En ik zal het als een schande voor onze generatie beschouwen dat zij onze taal, welks behoud tussen de grote Europese taalgemeenschappen reeds zoveel inspanningen vergde, liet verminken en ontluisteren tot leedvermaak van onze belagers en tot diepe droefenis en ontgoocheling van hen die hun leven lang alles veil gehad hebben voor haar redding en haar ontplooiing.

L. COESSENS

Deinze-Astene