Neerlandia. Jaargang 75

[p. 47]

Op de leestafel

Emile Coornaert: La Flandre française de langue flamande.
Les Editions ouvrières, Paris - 25 × 16 cm, 406 blz., genaaid, prijs: 51 FF

Op nuchter wetenschappelijke wijze wordt hier de geschiedenis geschreven van Vlaanderen, van dat stukje oud-Nederlandse grond waar eeuwenlang de ‘Vlaamse taal’ standhield, te midden van onlusten en oorlogen, bezettingen, plunderingen, tegen de vele pogingen tot vervreemding. Toen de mensen er door eeuwen tegenspoed murw waren geworden en Zuid-Vlaanderen deel ging uitmaken van Frankrijk, boerde de volkstaal er stilaan achteruit. Tot de 19e eeuw werd het ‘Vlaams’ er door de massa gesproken. De auteur schat dat er in 1940 nog een 150.000 personen het ‘Vlaams’ als gebruikelijke taal aanwendden.

Zonder het te willen is het boek een waarschuwing voor de delen van Vlaanderen die op hun beurt door totale verfransing worden bedreigd: Komen-Moeskroen, de Voerstreek, de taalgrensgemeenten, Vlaams Brabant: Waar de macht van de Staat achter de verfransing staat wint ze het spel.

De heer E. Coornaert, ere-leraar van het Collège de France en briefwisselend lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België, heeft met dit boek een voortreffelijke bijdrage geleverd tot de geschiedenis van Zuid-Vlaanderen.

M.B.

Holland
Fotoboek over Nederland, met bijdragen van bekende fotografen uitgegeven door Van Hoeve n.v. Den Haag. - Prijs f 12,80.

Alweer zo'n fotoboek over Nederland zou men kunnen zeggen, indien alleen de voorzijde van het boek wordt bekeken, waarop een molen van het bekende kerstkaartenmotief is afgebeeld.

Deze indruk is onjuist, want naast de traditionele (en beslist mooie) foto's, tal van andere die zich onderscheiden door de goede keuze van het onderwerp en de fotografische benadering daarvan. Het leven van alle dag, de schoonheid van het oude en van het moderne, de typisch Nederlandse merkwaardigheden, worden op boeiende wijze geopenbaard.

Het is een boek met ruim 100 fotopagina's in zwart-wit en in kleur, voorzien van een speelse tekst van de cabarettier Paul van Vliet, vertaald in het Engels, Duits en Frans.

V.H.

Sesam. Aardrijkskunde van Nederland. Gisteren en morgen
door W.W. Reijs, bewerkt door drs. J. Buisman 10e druk uitgegeven door Bosch en Keuning n.v. te Baarn Deel I en deel II prijs tezamen f 11,-

Het voert te ver om alle onderwerpen te noemen, die worden behandeld. Ieder deel telt ruim 220 pagina's.

In deel I wordt o.m. aandacht besteed aan het ontstaan en de vorming van Nederland, de strijd tegen het water met zijn overstromingen, inpolderingen en Deltawerken de agrarische ontwikkeling in de verschillende gewesten, de ruimtelijke ordening enz. Deel I eindigt met een hoofdstuk over de milieuverontreiniging, vooruitlopend op deel II waarin voornamelijk de industrie aan de orde komt, vanaf haar begin, gepaardgaande met handkracht, via windkracht (molens) tot het heden met atoomkracht.

Er wordt duidelijk gemaakt waarom naast de ene industrie de ander vanzelfsprekend ontstaat.

Gouden Delta, Katoencentrum Twenthe, industrie in Brabant zijn enkele grepen uit de vele onderwerpen.

Het cijfermateriaal is bewerkt tot in 1970. De boeken die in een vlotte en pakkende stijl zijn geschreven, verduidelijkt door vele tekeningen en uitgebracht in een handzaam formaat, zullen bij velen die meer willen weten dan enkel plaatsnamen, zeker in de smaak vallen.

V.H.

Supplement Van Dale

Als een gevolg van de omschakeling van ‘Neerlandia’ zijn wij een beetje aan de late kant met de aandacht te vragen voor het Supplement op Van Dale (Groot Woordenboek der Nederlandse Taal) van de hand van dr. G. Kruyskamp uit Leiden. Het is een boekwerk geworden van ong. 200 blz. en 12.000 artikelen. Uit de aard van de zaak geen nieuwe woorden, maar verbeteringen van vorige teksten, aanvullingen en wijzigingen. De meerledige samenstellingen heeft de schrijver ‘met terughoudendheid’ behandeld. Het is goed dat dr. Kruyskamp in de inleiding op het dwaze gebruik van aaneenschakelingen heeft gewezen met voorbeelden als ‘contactgeluidsisolatieverbetering’, ‘deeltjesgrootteanalyse’ en ‘bedrijfsbeëindigingshulp’.

De firma Martinus Nijhoff te Den Haag heeft de uitgave traditiegetrouw uitstekend verzorgd.

GG.

‘Ons erfdeel’
Algemeen-Nederlands kultureel tijdschrift, uitg. Stichting Ons Erfdeel, 14e jaargang, nummer 1, herfst 1970.

Over de dagbladpers in Noord en Zuid zijn de laatste jaren, zowel in ‘Ons Erfdeel’, als in de grote dagbladen in beide landen, behartigenswaardige beschouwingen verschenen. Ook over de weekbladpers, o.a. in ‘Ons Erfdeel’, 13e jg. nr. 1.

Nu richt de heer J. van den Berg, bekend Nederlands journalist, in het voor ons liggend nummer van ‘Ons Erfdeel’ zijn zoeklicht op de ‘Ontwikkelingen in de Nederlandse dagbladpers’.

Een tweede artikel, van de hand van Martien de Jong, schenkt aandacht aan het proza van Maurice Gilliams, die in 1970 werd onderscheiden met de Constantijn Huygens-prijs. Het uitvoerig artikel geeft aan het slot enkele fragmenten uit Gilliams' proza De Nederlandse econoom Dr. Hendrik Riemens geeft in een bijdrage in de franse taal antwoord op de vraag: ‘Wat de Benelux voor de buurlanden kan betekenen’. Verder bijdragen van Erik Slagter (E. Kreytz) over de schrijver-schilder Lucebert, van Frank E. Huggett een in het engels gesteld artikel over ‘the flemish question’, zoals hij die ziet.

Het ‘Institut Neerlandais’ te Parijs, dit uitstekend functionerend cultureel centrum, wordt door Sadi de Gorter, directeur van het Institut, in een in het Frans geschreven bijdrage dichter bij de lezer gebracht.

De Duitse gymnasiumleraar Hans Combecher, die meer dan eens in ‘Neerlandia’ zijn visie gaf over de plaats van het Nederlands op scholen in Duitsland, tracht te verklaren, waarom de Duitser, ook de intelligentia, de wetenschapsmens, volkomen fout denkt en oordeelt over de kwaliteiten van het Nederlands in Noord en Zuid.

Over de Waalse beweging schrijft Herman Todts. Na diens bijdrage wordt plaats ingeruimd voor een brochure, opgesteld door de Frans-Vlamingen, Jacques Fermaut en

[p. 48]

Joseph Tillie: ‘Nous, les Flamands de France’. In die brochure wordt gepoogd de Frans-Vlamingen in te lichten over het Nederlands karakter van hun dialekt én de betekenis van de cultuurtaal, het Nederlands. Tevens bevat de brochure een pleidooi voor het onderwijs van het Nederlands in Frans-Vlaanderen. Dan zijn we toe aan de vaste bijdrage: ‘de bibliografie van het Nederlandstalige boek in vertaling’, nr. 19, samengesteld door de Kon. Bibliotheken van Brussel en Den Haag.

Volgt de altijd belangrijke culturele kroniek, de rubriek Nederlandse taal- en cultuur-politiek, waarna de gebruikelijke besprekingen van boeken en tijdschriften Rest ons bij dit eerste nummer dat verschijnt, sinds de oprichting van de ‘Stichting-Ons Erfdeel’, onze bijzondere waardering uit te spreken voor Jozef Deleu, die dit prachtige blad heeft weten op te bouwen.

d.K.A.

Zuidafrikaanse tijdschriften

Sedert medio 1970 ontvangen wij van de Zuid-Afrikaanse ambassade in Den Haag, Laan van Meerdervoort 4 (afd. Pers en Voorlichting) het zeer fraai uitgevoerde Zuidafrikaans Panorama, dat voorlopig eens per kwartaal verschijnt, maar binnenkort eens per twee maanden zal uitkomen. Voor België is het adres: Zuidafrikaanse ambassade, Wetstraat 26, Brussel 1040.

Het tijdschrift is zeer gevariëerd. Een der laatste nummers bv. publiceert, een ‘In memoriam’ over Van Wijk Louw, een bijdrage gewijd aan het 150 jaar oude dorp Worcester, arbeidsterapie voor gehandicapten, een instituut voor de Engelse taal, verder toneel, een opleiding voor horlogemakers in het bijzonder voor Bantoes, de stichting Hemofilie, en blindenverzorging. Men ziet ‘elck wat wils’.

De afmetingen zijn 26- bij 33,5 cm.

Zuid-Afrika is het maandblad uitgegeven door de Zuid-Afrikaanse Stichting Moederland te Amsterdam. Dit tijdschrift, dat reeds zijn 47ste jaargang telt, en de culturele en economische betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika wil bevorderen, heeft een Raad van de redactie: prof. jhr. dr. P.J. van Winter, prof. dr. W. Ph. Coolhaas, prof. dr G.E. Ovink en de heer K. Maartense. De abonnementsprijs bedraagt f 8,75 per jaar voor Nederland, prijs per nummer 75 cent. Adres van redactie en administratie, Keizersgracht 141, Amsterdam-C. Een der laatste nummers had bijdragen over het bezoek van drs. Bakker (vice-minister-president), over de prov. verkiezingen, over Rhodesië en Engeland, over kerkelijke aangelegenheden, het bevat een economisch overzicht en een artikel over de bouw van de grote stuwdammen, verder culturele bijdragen. Wel een heel ander karakter dan Panorama.

De afmetingen zijn: 22 bij 28 cm.

Wekelijks ontvangen wij een gestencild nieuwsblad van drie tot vier losse bladen, getiteld: African Express (General African News Service Ltd. Postbus 616 Rotterdam). Dit blaadje houdt ons op de hoogte van vooral economische actualiteiten, het snijdt ook vaak de apartheid aan.

Formaat: 21,5 bij 33,5 cm.

Zuid-Afrikaanse Koerier is een geïllustreerd maandblad, ook een uitgave van de afd. Voorlichting van de Zuid-Afrikaanse ambassade, Den Haag, Laan van Meerdervoort 4.

Abonnementen kunnen kosteloos worden aangevraagd. Ook dit maandblad informeert ons op een heel prettige manier over allerlei en velerlei facetten van de Zuid-Afrikaanse maatschappij.

Afmetingen 20 bij 28 cm.

Een tweede gratis verspreid informatieblad van de ambassade van Zuid-Afrika in België, Luxemburg en de Europese Gemeenschappen is Beelden, wat al dadelijk wijst op een geïllustreerd blad, van kleinere omvang echter, nl. 16 bladzijden.

Adres: Wetstraat 26, Brussel 1040.

Een volgende keer nemen wij de meer wetenschappelijke periodieken uit Zuid-Afrika op de korrel.

d.K.A.

De volkshogeschool
25e Jg., 1970 nrs. 3/4

In dit nummer van de driemaandelijkse uitgave van de Vereniging voor Volkshogeschoolwerk wordt hulde gebracht aan de Vlaamse partners, de Stichting Lodewijk de Raet en de volkshogeschool ‘De Blankaart’ te Woumen (W.-VI.), die als leden werden toegelaten op de ledenvergadering van 9 okt. te Havelte.

In de welkomstgroet is tevens een typering van de beide Vlaamse instituten, in het bijzonder uiteraard wat hun werk betreft, gegeven.

De voorzitter van de Lodewijk de Raetstichting zet zijn standpunt uiteen over de vraag: ‘Waarom samenwerking tussen Nederlandse en Vlaamse volkshogescholen’. Daarbij ging hij er van uit, dat z.i. Vlaanderen en Nederland een gemeenschappelijke opdracht hebben t.o.v. de Nederlandse cultuur, die in verleden en heden een gemeenschappelijk bezit is.

Een verdere benadering van de twee ‘buitengewone’ leden treffen we dan in een met fraale foto's verluchte bijdrage aan.

Fons Erens tracht de vraag te beantwoorden: ‘Wat hebben wij met die Vlamingen te maken?’

In de eerste en laatste plaats ligt het accent bij de menselijke ontmoeting, de inspraak van de een bij de ander, het openstaan voor elkaars problemen, denken we maar aan de Vlaamse taalstrijd, dan de uitwissellng van gedachten, maar ook uitwisseling van leiders en het versterken van de eenheidsidee met de gemeenschappelijke taal als bindmiddel, waarvan Willem van Oranje reeds getuigde met zijn wijze opmerking: ‘Gij moet uw bundelken pijlen samengesnoerd houden’.

d.K.A.

De band
Kontakt- en informatieblad voor en van de Belgisch-Nederlandse grensprovincies. 1e jaargang, nrs. 1-4, uitgave Beneves, Maaseik/Maastricht.

Onder de provincies van het zg. midden- of kerngebied van Benelux is sedert enkele jaren, buiten enig kultureel verdrag om, een soepele toenadering aan de gang die zeer onlangs weer tot uiting is gekomen in de oprichting van een ‘kontakt- en informatieblad voor en van de Belgisch-Nederlandse grensprovincies’. Het betreft een veertiendaags tijdschrift dat onder de naam ‘De Band’ uitvoerige informatie verstrekt over het leven in de grensgebieden. De wijze waarop getuigt van een bijzonder zakelijke aanpak. Zo worden in de eerste nummers zowel kulturele, toeristische als bijzonder interessante ekonomische gegevens behandeld. De promotors van de toenadering zijn niet zo gelukkig met het centralisme dat van de twee rijkshoofdsteden uitgaat. Zij proberen het te verhelpen door nuchtere samenwerking en door direkte afspraken op gewestelijk en provinciaal niveau. Zo te zien naar de eerste nummers is ‘De Band’ aardig op de goede weg.

J.d.G.