Neerlandia. Jaargang 74

[p. 189]

Uit de vier windstreken

Nederlands, keuzevak in Frankrijk

In Frankrijk is per 14 september 1970 een wet van kracht waarbij voortaan het Nederlands mag worden gekozen als eerste vreemde taal in het secundair onderwijs, en waarbij de examens voor het baccalaureaat, voor wat de vreemde talen betreft, in het Nederlands zullen kunnen worden afgenomen.

Doorslaggevend voor deze beslissing was het feit dat het Nederlands een der officiële talen is van de Europese Ekonomische Gemeenschap.

Niet alleen kan dit een gelukkige aansluiting betekenen op de nog bestaande vormen van Nederlands dialekt met name in Noord-Frankrijk, maar in een ruimere kontekst wordt hierdoor vooral de mogelijkheid geschapen van meer degelijke en rechtstreekse communicatie en informatie uit en over de Nederlanden. Het feit dat het Nederlands toegankelijk wordt voor een aantal invloedrijke personen krijgt in dit verband een bijzondere betekenis.

Hiernavolgend de desbetreffende tekst uit de ‘Journal Officiel de la République Française’ van 29 september 1970.

Le ministre de l'éducation nationale, Vu le décret n^o 62-1173 du 29 septembre 1962 modifié relatif au baccalauréat de l'enseignement du second degré;

Vu l'arrêté du 5 décembre 1969 relatif aux épreuves du baccalauréat de l'enseignement du second degré;

Vu l'avis de la section permanente du conseil supérieur de l'éducation nationale,

Arrête:

Art. Ier: Les alinéas 1 et 4 de l'article 3 de l'arrêté du 5 décembre 1969 relatif aux épreuves du baccalauréat de l'enseignement du second degré sont abrogés et remplacés par les dispositions suivantes:

Premier alinéa (nouveau).

Les candidats ont à choisir, tant pour les épreuves écrites que pour les épreuves orales, entre les langues vivantes énumérées ci-après: allemand, anglais, arabe dialectal maghrébin, arabe littéral, espagnol, hébreu moderne, italien, néerlandais, portugais, russe. L'arabe dialectal ne pourra plus être choisi à partir de la session de 1971 sauf, et à cette seule session, par les candidats inscrits au baccalauréat en 1970 ou avant.

Quatrième alinéa (nouveau).

Un arrêté du ministre de l'éducation nationale détermine les universités où peuvent être subies les épreuves d'arabe, d'hébreu moderne, de néerlandais, de portugais et de russe.

Art. 2 - Le directeur délégué aux enseignements élémentaire et secondaire et le directeur chargé des établissements d'enseignement élémentaire et secondaire sont chargés de l'exécution du présent arrêté, qui sera publié au Journal officiel de la République française et qui prendra effet à partir de la session 1971 du baccalauréat de l'enseignement du second degré.

Fait à Paris, le 14 septembre 1970.

Belgische kunst te Keulen

De Belgische cultuurattaché, de heer A. de Buck, organiseerde in het Belgisch Huis te Keulen, een tentoonstelling, gewijd aan ‘Belgische Kunst van 1960-1970’, waar werken van 27 jonge schilders en beeldhouwers te zien waren.

Dat de belangstelling voor de Belgische kunst in West-Duitsland aanzienlijk is toegenomen wordt wel bewezen door het feit dat alleen al in 1970, 45 tentoonstellingen van werken van Belgische kunstenaars konden worden gehouden.

Nederlandse literatuur in Duitsland.

In ‘De Telegraaf’ (Amsterdam) van 18 november publiceert Michiel Schmidt een uitvoerig relaas over de buitengewone prestaties van de in het voormalig N.I. geboren Duitser Jürgen Hillner op het gebied van de vertaling van het Nederlandse boek in het Duits, voor hem, die in 1937 op Sumatra werd geboren en daar de HBS heeft bezocht en ergo met het Nederlands geen al te grote moeite had, niet zo moeilijk. Wij signaleerden hem reeds in het Oktobernummer van ‘Neerlandia’, jaargang 1968, blz. 332 onder de titel: ‘Het brengen van de Nederlandse letteren in de Duitse taalwereld door voortreffelijke vertalingen’. Cijfers liegen (hier) niet. In 1967 verschenen in Duitsland minder dan tien Nederlandse vertalingen per jaar, in 1969 waren het 113 titels, een vertienvoudiging dus. Nederland is nu ook een producent van zeer belangrijke literatuur voor de Duitsers geworden.

Behalve in verband met zijn vertaalwoede heeft Hillner ook grote betekenis voor onze cultuur omdat hij zeer intensieve pogingen deed en doet om het Nederlandse boek in Duitsland te lanceren. Hij is daarmee nu zover, dat de Duitse uitgevers de opbouw van Nederlandse auteurs op lange termijn voor een zeer kwaliteitsbewust lezerspubliek aanpakken. Op de lijst van buitenlandse vertaalde boeken staat Nederland nu nummer vier, dus hoger dan Spanje, Italië, Polen en Rusland.

Nederland-Duitsland

In het even over de Oostgrens gelegen Anholt vond een tweedaagse conferentie plaats tussen minister Klompé van CRM in den Haag en haar Duitse ambtsgenote mevr. K. Strobel. Besloten werd tot betere voorlichting van de grensbevolking over culturele mogelijkheden, inventarisatie van de bestaande instellingen van sociale, culturele aard en van gezondheidswezen en verbetering dier instituten. Men wil streven naar de opbouw van een groep personen die zich als deskundigen voortdurend zullen bezighouden met vraagstukken met betrekking tot de grenscontacten.

Radiocursus Nederlands in Duitsland.

De radiocursus Nederlands, die door de Westdeutsche Rundfunk werd uitgezonden, is met ingang van 17 oktober overgenomen door Radio Bremen. De uitzending vindt plaats elke zaterdagavond van 18.45 tot 19.30 u. De belangstelling voor deze cursus is bijzonder groot. Niet minder dan 11.000 leerboekjes, bestemd voor deze cursus, werden verspreid.

Indonesië

Mr. J.R. Voute, die al enkele malen Indonesië bezocht, gaf in ‘De Telegraaf’ nog eens duidelijk te kennen, dat Indonesië prijs stelt op de Nederlandse cultuur, leeszalen, bibliotheken, tijdschriften, technische en wetenschappelijke werken, leermiddelen en films. Hier ligt, zij het op bescheiden schaal, zeker een taak voor het Algemeen Nederlands Verbond.

Begin oktober installeerde minister Luns een culturele adviescommissie Nederland-Indonesië, die de Nederlandse regering zal adviseren over de culturele betrekkingen met Indonesië. Deze commissie is een uitvloeisel van de in 1968 gesloten culturele overeenkomst. De installatie van de advies-commissie werd bijgewoond door de Indonesische ambassadeur, generaal Taswin A. Natadiningrat.

Het 11 novembernummer van ‘Uitleg’, weekblad van het Departement van Onderwijs en Wetenschappen in Den Haag, wijdt een

[p. 190]

uitvoerige beschouwing aan de plaats en de betekenis van de Nederlandse taal in Indonesië. Schrijver van die beschouwing is drs. J.W. de Vries, lector Nederlands aan de Universitas Indonesia te Djakarta. Hij schat het aantal Indonesiërs van de oudere generaties, die voortgezet Nederlands onderwijs hebben genoten en die de Nederlandse taal nog altijd de taal vinden waarin zij zich het volledigst kunnen uitdrukken, op 150.000, niet veel op de tientallen miljoenen Indonesiërs maar toch een hoopvol getal.

In vele gezinnen is het Nederlands de voertaal gebleven. Zelfs onder de vroegere bedienden van de oude stempel zijn er heel wat die Nederlands kunnen spreken en het in elk geval goed verstaan.

Er zijn Nederlandstalige kerkdiensten, bezocht door méér Indonesiërs dan Westerlingen. Het Indonesisch is doorspekt met Nederlandse woorden. Ook de woordopbouw en zinsbouw van het Indonesisch hebben de invloed van het Nederlands ondergaan.

De oude wetboeken zijn nog altijd in Nederlandse tekst, zodat passieve kennis van het Nederlands voor de studenten noodzakelijk is. De jongere generatie, die voor deze moeilijkheden staat, beschouwt in zijn hart het Nederlands als een relict uit het koloniale verleden.

Er zijn ontstellend veel cursussen Nederlands in Indonesië, goede en slechte, gevolgd door jonge juristen, beambten uit het bedrijfsleven, hoge militairen, vrouwen van regeringsfunctionarissen. Huismoeders zijn geabonneerd op Nederlandse damesbladen. Prins Bernhard opende tijdens zijn verblijf in Indonesië het cultureel centrum het Erasmushuis, waar o.a. cursussen Nederlands worden gegeven, waar een bibliotheek is met 4000 boeken en tijdschriften op elk gebied.

Er worden ook filmavonden gegeven en vele Indonesiërs vinden in toenemende mate de weg erheen.

Boroboedoer

Het Haagse ingenieursbureau Nedeco zal een drie jaar gedurende technische studie maken ter voorbereiding van de restauratie van de Boroboedoertempel. Op verzoek van Indonesië heeft Nederland uit de ontwikkelingssgelden 540.000 gulden uitgetrokken voor de bekostiging van deze studie.

Zoals bekend treedt de Unesco coördinerend op in een internationale actie om de uiteindelijke restauratie mogelijk te maken.