Neerlandia. Jaargang 74

[p. 191]

Op de leestafel

Luc Verbeke:
Vlaanderen in Frankrijk.

Standaard Uitgeverij, Antwerpen / Utrecht, 1970, 248 blz., prijs 120 BF.

Luc Verbeke is wel, als algemeen sekretaris van het Comité voor de Frans-Vlaamse Kultuurdagen te Waregem zeer goed geplaatst om het thema ‘Taalstrijd en Vlaamse Beweging in Frans- of Zuid-Vlaanderen’ zoals de ondertitel van zijn boek het aankondigt, te behandelen. Hij heeft er zich evenwel niet zomaar van afgemaakt. Het is een grondige analyse en een boeiend overzicht geworden van een bijwijlen ontroerende, soms vertwijfelde en nog steeds verbeten strijd. Inleiding (Het land en zijn bewoners) en slotbeschouwing (De uitweg) zijn van André Demedts. Het boek bevat twee delen: ‘De strijd voor de moedertaal’ en ‘Betrekkingen tussen Zuid-Vlaanderen en Noord- en Zuid-Nederland’. Achtereenvolgens worden behandeld: de eerste uitingen van de strijd voor de moedertaal, een historisch overzicht van de officiële positie van het Nederlands te beginnen met de Franse omwenteling, het ontstaan van de Vlaamse Beweging in Zuid-Vlaanderen en de verdere ontwikkeling ervan na de Eerste Wereldoorlog. Het tweede deel behandelt de belangstelling ten onzent voor Frans-Vlaanderen vanaf de aanhechting tot heden, en tenslotte wordt meer uitvoerig bericht over de werking van de Frans-Vlaamse Kultuurdagen te Waregem. Het boek getuigt in zijn geheel van liefde en wetenschappelijke ernst. Als zodanig kan het alleen maar zeer grote aanbeveling verdienen.

J.d.G.

Nous, les Flamands de France.
Imprimerie Landais, Dunkerque

Op kosten van het Comité voor Frans-Vlaanderen werd onder de titel ‘Nous, les Flamands de France’ op 3.000 ex. een brochure verspreid. Zij is opgesteld volgens de regels van de kunst, in direkte bewoordingen, in korte hoofdstukken, met sprekende titels; wij citeren: ‘Nous, les Flamands de France’, ‘Qu'est ce que le Flamand?’, ‘Voyager en parlant le Flamand’, ‘A partir du Flamand on apprend l'Anglais et l'Allemand’, ‘le Bilinguisme est une grande richesse’, ‘l'importance économique du Néerlandais’, enz. Het redaktiecomité is uitsluitend samengesteld uit Frans-Vlamingen. De brochure is een pleidooi voor de praktische voordelen die voortvloeien uit de kennis van het Nederlands door Frans-Vlamingen. Een bemoedigend en zeker lofwaardig initiatief.

J.d.G.

Indonesia
Indonesische ambassade Nederland

Het maart/aprilnummer 1970 wijdde ruime aandacht aan het bezoek van Z.K.H. Prins Bernhard aan Indonesië.

Het verslag over dit voor Indonesië en Nederland belangrijke bezoek bevat reacties van talrijke dagbladen, die unaniem de grote betekenis ervan voor de goede betrekkingen tussen beide landen onderstrepen. Ook de reacties in de Nederlandse pers werden gepubliceerd.

Op bladzijde 53 een portret van de bekende dr. Mohamad Hatta, die als adviseur is toegewezen aan de Commissie van Vier, waaraan de bestrijding van de corruptie werd toevertrouwd.

Het septembernummer was gericht op het bezoek van president Soeharto aan Nederland.

Het blad bevat een uitstekend woord ter inleiding, van de Indonesische ambassadeur in Den Haag Z.E. Taswin A. Natadiningrat, die in het bezoek een mogelijkheid ziet tot versterking van de bestaande betrekkingen tussen Indonesia en Nederland: daarop volgt een soortgelijk artikel van onze ambassadeur in Djakarta, mr. H. Scheltema. Vervolgens een uitgebreide biografie van president Soeharto, korte artikels over de Republiek Indonesië, geografisch gezien, over de ontwikkelingsgang van de relaties tussen Indonesia en Nederland, o.a. ook de ontwikkelingshulp van Nederlandse zijde, een in het Engels geschreven bijdrage over de ratificatie van de culturele overeenkomst tussen Indonesië en Nederland en een uitvoerige beschouwing over Indonesië's ‘vijfjarenplan Repelita’.

Niederländische notizen
Informatieblad van de Nederlandse Ambassade te Bonn.

Uit de in dit jaar verschenen nummers brengen wij naar voren: een uitstekende documentatie over het Nederlandse museumwezen, een verslag over de bijeenkomst van de Gemengde Duits-Nederlandse Commissie in Berlijn over jeugduitwisseling, culturele manifestaties in beide landen, grenscontacten, onderwijs van de Nederlandse taal in de Bondsrepubliek, uitwisseling van leerkrachten aan scholen en hogescholen. Voorts een bijdrage over de in 1965 te Keulen opgerichte leerstoel voor Nederlandse filologie, die reeds beschikt over een bibliotheek van 15.000 boeken.

In nr 52 vinden we een opsomming van alle kultuurmanifestaties in 1970, o.a. in Bonn, Bremershaven, Bremen, Bentheim, Viersen, Wesel en Solingen, allen gelegen in de grensgebieden. Nr 53 bevat een lijst van taaldeskundigen uit Nijmegen, Mook, Well en Venlo, die zich bereid hebben verklaard aan scholen in Duitsland lessen-Nederlands te geven.

Voorts een mededeling dat in Krefeld in de stadsbibliotheek alle uit het Nederlands vertaalde werken der ‘schone letteren’ zijn bijeengebracht, niet minder dan 300 titels. In de stadsbibliotheek van Bocholt zijn Nederlandse geschriften in het Nederlands bijeengebracht. Deze kunnen daar worden geraadpleegd.

In nr 56 is een opsomming gegeven van in de naaste tijd in Duitsland door de Nederlandse ambassade te organiseren ‘Ontmoetingen met Nederland’: in Dinklage van juni tot september (tentoonstellingen, voordrachten, concerten over en weer, voorts in Passau aandeel van Nederland in daar gehouden Europese Weken (ballet, concerten, tentoonstellingen, voordrachten), in Bentheim, waar de Duits-Nederlandse Kultuurdagen werden gehouden (concerten, toneelopvoeringen, tentoonstellingen, voordrachten en ontmoetingen tussen Duitse en Nederlandse jongeren.

Dezelfde of soortgelijke manifestaties in Lubeck, Emmerich en Cuxhaven. Nog een mededeling over Nederlands-Belgische Filmdagen in Munster van 29 juni tot 1 juli, een dokumentatie van Nederlandse en in dit jaar voor de eerste maal ook van Belgische hedendaagse films.

Ons Erfdeel
dertiende jaargang

De dertiende jaargang van het algemeen-nederlands kultureel tijdschrift ONS ERFDEEL bevat verschillende stukken van blijvend belang. Zo zal men zich het septembernummer met het artikel Vlaanderen-Ne-

[p. 192]

derlandse kulturele integratie - Benelux - Europa van prof. Brugmans blijven herinneren, des te meer omdat er in de Vlaamse pers en later in een repliek van Manu Ruys in nummer 2 vrij vinnige reaktie tegen kwam. Naast de vertalingen van gedichten van H.C. ten Berge, Speliers, Achterberg en Hamelink zijn voor literatuurminnaars inzonderheid de bijdrage De ontwikkeling van de moderne Nederlandse kritiek van Paul de Wispelaere en de reeks Internationale Impulsen in de Nederlandse letteren van Eugène van Itterbeek erg belangwekkend. Wie belang stelt in de recente politieke geschiedenis van België kan de artikels Herman Vos en de Vlaamse Beweging en Hendrik de Man en het nationaliteitenvraagstuk van Dr. M. Claeys - Van Haegendoren niet ongelezen laten, evenmin als de opgemerkte bespreking die Dr. A.W. Willemsen wijdde aan de studie 25 jaar Vlaamse Beweging van H. Elias.

De Kulturele Kroniek brengt zowat een syntese van wat de kultuurpagina's van de kranten uit ons taalgebied in de loop van 52 weken gevuld heeft, terwijl de rubriek Nederlandse taal- en kultuurpolitiek een spiegel is van betrachtingen en pogingen om de kultuur van het volk der Lage Landen in de wereld uit te dragen.

Bij het herlezen van deze recensie bedenk ik hoeveel ik tot mijn terechte ergernis niet heb vermeld: o.a. de zeer verzorgde layout, de ontelbare foto's en reprodukties van werk van hedendaagse kunstenaars, inzonderheid de prachtige geïllustreerde stukken over Slabbinck, Raveel, Brueghel, Frits van den Berghe?

Echt een tijdschrift om te lezen en om in te kijken!

J.d.D.

Eugeen de Bock:
Ondergang en herstel of het ontstaan van de Vlaamse beweging

Uitg. ‘De Sikkel’, Antwerpen (1970) - 15 × 21 cm - 292 blz. - 360 F

Toen ik als twintigjarige de geschiedenis van de Vlaamse beweging wilde leren kennen, was ik op ‘Schets eener Geschiedenis der Vlaamsche Beweging’ van prof. P. Fredericq aangewezen. Bij het lezen van het pas verschenen werk van Eug. de Bock, dat hijzelf noemt ‘deze uitgebreide heruitgave’ van zijn ‘Verkenningen in de eerste helft van de negentiende eeuw’ komt men zowat in de sfeer van de eerste twee delen van Fredericqs werk. Het moet echter gezegd zijn dat bij de Bock het feitenmateriaal veel uitgebreider en de klimaattekening precieser en objectiever is.

Het boek van de Bock valt in drie delen uiteen. Het eerste stuk schetst de geschiedenis van de zuidelijke Nederlanden van omstreeks 1785 tot 1850, ‘enigszins arbitraire grens die echter samenvalt met een pragmatischer aanpak van wat dan de Vlaamse Beweging genoemd wordt’. Eerst de erge veronachtzaming, dan de bescheiden poging tot enig herstel onder Willem I en de vele verspreide, soms bijna bange, schuchtere, dan weer als een steekvlam heel even opflakkerende momenten van een ontwakend bewustzijn.

‘Het belangrijkst zijn (waren) de tijdschriften.’ Met deze zin eindigt de auteur zijn eerste deel, om in het tweede stuk precies ‘De tijdschriften’ te behandelen en in een derde de ‘Schrijvers en dichters’ die in de besproken periode aan 't woord kwamen te laten defileren.

Na het twee eeuwen durende, steeds erger wordende verval van de zuidelijke Nederlanden heeft de periode die de Bock in dit boek laat herleven beslist dat Vlaanderen niet tot een stuk folklore of tot de huidige status van Zuid-Vlaanderen zou vervallen, maar zou heropleven in zo'n mate dat het geleidelijk tot evenwaardigheid met rijksnederland zou groeien. Die evolutie heeft de auteur ‘verteld’ en in zijn literaire accenten duidelijk weergegeven.

Jonge ‘Vlaamse Nederlanders’ (de uitdrukking werd vaak gebruikt in die tijd) kunnen in dit boek, zonder zich een inspanning te moeten opleggen, even terugkeren tot de bron van de Vlaamse Beweging en er - ook nuttig voor het heden! - uit leren hoe noodlottig steeds opnieuw opduikende onenigheid is voor de groei van de Zuidnederlandse gemeenschap. De lezers van ‘Neerlandia’ kunnen eruit leren welke de zin was van de eerste Vlaamse Beweging en welke vergissingen verhinderd hebben dat ‘Les Hollandais et les Belges ensemble font une des nations les plus fortes et les meilleures du monde entier’ (Spilthoorn, p. 116). Ze kunnen er meteen in ontdekken dat de Vlaamse beweging niet alleen een taal- en kultuurbeweging is (was), doch al bij mannen als Gerrits, Snellaert, Zetterman, Kats, de Potter, Conscience een sociaal-ekonomisch aspect vertoonde, dat pas door Lod. de Raet sterk belicht werd.

M.B.

GVA - Overzee
Een krant voor onze emigranten

Nationalestraat 46 - 2000 Antwerpen

Sedert 27 augustus wordt op de persen van het dagblad ‘Gazet van Antwerpen’, deze nieuwe publikatie gedrukt.

Hoe vaak is door Vlamingen in het buitenland de wens uitgesproken een aangepaste krant in de eigen taal uit het moederland te mogen ontvangen!

GVA - Overzee is een weekeditie, gedrukt op luchtpostpapier en bestemd voor de Vlamingen in het buitenland. Deze krant wil aan de tijdelijk of definitief uitgeweken landgenoten wekelijks een overzicht geven van het leven in onze Vlaamse gewesten, van de belangrijke gebeurtenissen in het vaderland.

Elke week zal een keuze worden gebracht van het Belgisch nieuws dat de voorafgaande dagen in Gazet van Antwerpen werd vermeld. Zowel het politiek en sociaal gebeuren als de belangrijke feiten op ekonomisch, financieel en kultureel gebied zullen hun plaats krijgen. Maar ook de sportaktiviteiten, de zgn. ‘faits-divers’, het lokale leven in steden en dorpen krijgen de nodige aandacht. En regelmatig zullen de lezers kunnen kennis maken met onze eigen visie op het politiek en openbaar leven in ons land.

Wij zijn ervan overtuigd dat dit initiatief met instemming en met vreugde zal worden begroet door de Vlamingen overzee op de eerste plaats in Kongo, maar tevens elders in Afrika en alle andere werelddelen.

Doorheen zijn berichtgeving wil GVA-Overzee de band verstevigen tussen alle Vlamingen over de grenzen en het moederland, en hen van méér nabij het leven laten volgen uit eigen streek, waar ze geboren werden en opgroeiden.

Zo krijgt dit initiatief dan ook een menselijk karakter. Zij die ons klein land hebben verlaten en elders in de wereld op zovele belangrijke terreinen aktief zijn, vaak ten bate van andere volkeren uit de grote mensenfamilie, zullen regelmatig kunnen volgen welke de grote en kleine lotgevallen zijn, de inspanningen en de aktiviteiten van de landgenoten in het eigen vaderland, dat een eigen plaats inneemt en een niet onbelangrijke rol vervult in het Europa van nu en in de wereld van de 20ste eeuw.’