Neerlandia. Jaargang 74

[p. 178]

Kort genoteerd...

Nederlands toneelverbond 100 JAAR.

Tengevolge van het eeuwfeest van het Nederlands Toneelverbond ging op 21 november in de Amsterdamse schouwburg de première van het toneelstuk van Hugo Claus, die uit België naar Amsterdam is verhuisd, getiteld: ‘Het leven van Leopold II’, dat hij in opdracht van het jubilerende Verbond heeft geschreven.

In samenwerking met de Haagse Comedie werd aan 22 jonge Nederlandse schrijvers opdracht gegeven voor het schrijven van een ‘mini-play’, met een speeltijd van 4 tot 12 minuten. Uit de inzendingen werd een anderhalf uur durend programma samengesteld, bestemd voor de op 11 december geplande uitvoering.

Voorts werd uitgegeven ‘Facetten van vijftig jaar Nederlands Toneel (1920-1970)’. Twintig Nederlandse journalisten en toneelcritici behandelden daarin een periode van 50 jaren toneel. Veel documentair fotomateriaal illustreert deze bijzondere uitgave.

Tenslotte vertoonde het Toneelverbond een reizend toneelmuseum, dat een kaleidoscopisch beeld geeft van het Nederlands toneelstuk door de eeuwen heen. In de stand ziet men foto's, maquetten en ander materiaal uit het bezit van het toneelmuseum.

Componist Kees van Baaren overleden.

In de nacht van 1 op 2 september is de Nederlandse componist van internationale betekenis, Kees van Baaren, die naast zijn leraar Willem Pijper kan worden geplaatst, op 63-jarige leeftijd overleden.

Nauwelijks een jaar vóór zijn heengaan werd aan zijn hele oeuvre de Sweelinckprijs, de voornaamste Nederlandse muziekprijs toegekend Sedert 1958 was hij directeur van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, na elders reeds in dezelfde functies te zijn werkzaam geweest.

Lange jaren had de overledene zitting in de adviescommissie voor Muziek m.b.t. de toekenning van Visser-Neerlandiaprijzen door het Algemeen Nederlands Verbond. De Overheid eerde hem door hem een ‘eregeld’ toe te kennen.

Nederlandse volkshogescholen.

Blijkens ‘De Volkshogeschool’, uitgave van de Vereniging voor Volkshogeschoolwerk, jaargang 25, met een overzicht van het cursuswerk 1969, zijn er 14 centra met in totaal 25.365 cursisten geregistreerd, te verdelen over 15.666 tussen 18 en 35 jaar, 3.479 daaronder en de rest er boven.

Naar het geslacht waren er 13.753 mannelijke en 11.612 vrouwelijke cursisten.

Willem Elsschot in Nederlandse t.v.

‘De Standaard’ van 18 november wijdt een uitvoerig artikel aan de bewerking van Elsschots ‘Lijmen - Het Been’ voor de T.V., uiterst knap werk van Walter van der Kamp. Vijf afleveringen, elk van ongeveer vijftig minuten, bij elkaar dus meer dan vier uur, zullen van begin december af door de Nederlandse T.V. worden vertoond (AVRO-televisie).

De heer Huib de Jonghe, die voor ‘De Standaard’ in Bussum is gaan kijken is louter enthousiast teruggereisd.

Vlaanderen waar uiteraard veel belangstelling voor deze productie bestaat, zal nog wat geduld moeten hebben.

Kwestie van financiën, en de Nederlandse producties zijn voor Vlaanderen nog altijd zeer duur.

Zilveren jubileum Nederlandse omroeporkesten.

Op 11 november jl. was het 25 jaar geleden, dat de bestuurders van de omroeporganisaties AVRO, KRO, NCRV en VARA besloten tot het vormen van een muziekapparaat in Nederland, dat later onafscheidelijk zou worden verbonden aan de NRU, thans NOS en sindsdien grote naam kreeg ook in het buitenland.

Thans wordt beschikt over: het Radio Philharmonisch Orkest, het Omroeporkest, het Radio Kamerorkest, het Promenadeorkest en het Metropole Orkest.

Door het geven van een serie orkesten in diverse plaatsen in het land wordt het jubileum gevierd. Voor andere manifestaties ontbreken de fondsen.

In totaal tellen de 5 orkesten 315 musici. Vijf en zeventig vokalisten geven nog jaarlijks ongeveer 600 tot 700 concerten voor de radio en televisie en in concertzalen.

Onderscheiding

Aan drs. Jef Notemans, oud-docent aan de Universiteit van Indonesië, en oud-voorzitter van het A.N.V. der beide Limburgen werd op 4 december te den Haag door ambassadeur van Cauwenberg een koninklijke belgische onderscheiding toegekend op grond van het feit dat hij ‘een halve eeuw geijverd heeft voor een betere verstandhouding tussen Zuid en Noord.’

NOS-radio komt met nieuwe taalrubriek.

De NOS-radio begon met een nieuwe taalrubriek, die elke dinsdag wordt uitgezonden, steeds van 15.00 tot 15.10 uur via Hilversum 2. De titel luidt: ‘Van ta-ta tot totale taal.’

Sinds 1966 heeft de NOS, en voorheen de NRU, een radiorubriek over de Nederlandse taal gehad. In 1966/'67 was dat ‘Klare taal’, een programma van Drs. Van Dijk en vanaf oktober 1967 ‘Spelen met taal’, waarin, volgens de ondertitel, Bert Japin van de hak op de tak door de Nederlandse taaltuin sprong. Eigenlijk leek dat springen van Bert Japin veel meer op huppelen, zó lichtvoetig was dit programma. Op humoristische wijze wist hij allerlei taalproblemen te benaderen, zodat je dikwijls het gevoel kreeg dat ze nauwelijks bestonden.

Helaas overleed hij in de zomer van 1969, de taal-relativist, de speler-met-taal Bert Japin.

Vooral de redacties op een ánder, pas uitgezonden taalprogramma in zes afleveringen, deden de NOS besluiten zo snel mogelijk opnieuw met een vaste rubriek te beginnen.

Het zoëven bedoelde programma, ‘Taalbeheersing: basis of barrière?’, ging uit van de gedachte dat de mate van taalbeheersing voor een belangrijk deel bepaalt, welke plaats iemand in de maatschappij kan bereiken.

Op dit thema wordt dikwijls gevarieerd in ‘Van ta-ta tot totale taal’, de nieuwe rubriek die vanaf 6 oktober iedere dinsdagmiddag wordt uitgezonden. Maar natuurlijk niet alleen dáárom. Om een indruk te geven van de inhoud, zomaar eens een greep uit de talloze onderwerpen die in de komende maanden zullen worden behandeld: ‘Kindertaalbeïnvloeding, thuis en op school’, ‘Kinderliteratuur’, ‘Taal in het huisgezin’, ‘Taal in krant en reclame’, ‘Taal en logica’, ‘Taal en politiek’, kortom alles wat ligt tussen het prille begin van de kindertaal (ta-ta) en de meest ingewikkelde vormen van de volwassen taal: de totale taal.

Drs. Bolle, Neerlandicus en journalist uit Groningen zal het nieuwe programma verzorgen. De luisteraars kunnen inspraak krijgen in zijn programma, wanneer zij hun taalproblemen sturen naar de NOS-radio, ‘Van ta-ta tot totale taal’, Postbus 10, Hilversum.