Grenzen zonder slagboom
Er bestaat een taai vooroordeel, als zouden diegenen die opkomen voor het eigene en oorspronkelijke in het volkskarakter (en in de kultuur die daarvan de vrucht en het herkenningsteken is) onverbeterlijke navelkijkers zijn, die zich afsluiten van de grote stromingen die de naburige volkeren en de wijde wereld bewegen.
De jubileumbijeenkomst van het ANV moge daarvan een nieuwe logenstraffing zijn.
Op deze bijeenkomst werden geen oudvaderlandse kreten gehoord en de geschiedenis van het verbond werd sober en passend herdacht, zonder nutteloze vertedering over de anekdotische zijde van het verleden.
In plaats daarvan werden drie sprekers uitgenodigd uit de grote nabuurlanden: Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanië. In voortreffelijk Nederlands belichtten zij de verhouding van hun eigen kultuurgebied tot de Nederlanden.
De Duitse spreekster hield het bij de verspreiding van de Nederlandse taal en literatuur in haar land. De Franse professor wees bovendien op de belangstelling van zijn landgenoten voor de Nederlandse kunst, en op het toenemend politiek en ekonomisch gewicht van de Nederlanden.
De Britse lector (een oudgediende van de Nederlandse marine!) onderstreepte hoe de Noordzee even vaak een brug als een strijdperk tussen Engeland en de Nederlanden is geweest. Indringend schetste hij de eeuwenlange dubbele strijd om vrijheid en heerschappij over het water die in onze tijd bekroond wordt met een ware explosie van techniek en welvaart over het ganse deltagebied. Maar juist nu mag het volkskarakter dat de drijvende kracht was van deze ontwikkeling niet in de welvaartsstorm ten onder gaan, willen de lage landen in de toekomst de bron van hun scheppende kracht niet zien opdrogen. Algemeen voorzitter van den Berge maakte duidelijk dat het ANV wil leven met de problemen van vandaag, en doelbewust gericht staat op de toekomst. Is dit niet de meest passende hulde aan de pioniers en aan de velen die vijfenzeventig jaar lang de doelstellingen van het verbond hebben gediend?
In het licht van deze bijeenkomst blijken deze doelstellingen verrassend nieuw: slagbomen opruimen aan verstarde grenzen, bruggen bouwen tussen Noord en Zuid, vensters openen op de wijde wereld. Een bij uitstek dynamische en kreatieve taak, die zonder twijfel talrijke jongeren zal aanspreken.
R.V.