De Brusselse pers
In tegenstelling tot Nederland is de Belgische dagbladpers in sterke mate in de hoofdstad gekoncentreerd. Niettegenstaande het feit dat Brussel een overwegend franstalige stad is, hebben de twee grootste Vlaamse en tevens Belgische dagbladgroepen nl. de NV De Standaard en de Uitgeverij J. Hoste NV (Het Laatste Nieuws) er hun zetel. Beide groepen hebben een oplage van resp. 336.000 en 300.000 exemplaren. Ongeveer 22,17 t.h. van de totale oplage van de Standaardgroep wordt afgezet in de provincie Brabant. Voor ‘Het Laatste Nieuws’ is dit 34 t.h. Voor de Brusselse agglomeratie alleen liggen deze procenten een heel stuk lager. Een recent onderzoek heeft uitgewezen dat de Brusselaars vier tot vijfmaal meer franstalige dagbladen kopen dan Nederlandse. Tussen die kopers van franstalige kranten bevinden zich ook een groot aantal Nederlandstaligen. Bij de kopers van Vlaamse kranten moet men echter niet veel franstalige Brusselaars zoeken om de eenvoudige reden dat zij geen Nederlands verstaan of willen verstaan.
Kent de Vlaamse pers in de Belgische hoofdstad eerder een beperkte verspreiding, haar invloed mag niet onderschat worden. De katoliek georiënteerde De Standaardgroep komt te Brussel met twee kopbladen op de markt, ‘De Standaard’ en ‘Het Nieuwsblad’, die een uitgesproken Vlaams standpunt verdedigen. Een gulden middenweg, qua politiek kommentaar, bewandelt de liberaal onafhankelijke krant ‘Het Laatste Nieuws’. Omdat haar lezerspubliek uit politiek oogpunt zeer uiteenlopend is, wil ‘Het Laatste Nieuws’ op de eerste plaats een informatieblad zijn.
Er verschijnt tenslotte nog een derde Vlaamse krant in de Belgische hoofdstad. Het is de tot de groep ‘Het Volk’ behorende ‘De Nieuwe Gids’. Deze krant wordt echter te Gent gedrukt. ‘De Nieuwe Gids’ - en derhalve ook ‘Het Volk’ - bezit te Brussel een uitgebreide redaktie. De Antwerpse kranten laten eveneens Brussel niet los. ‘Gazet van Antwerpen’, heeft de laatste jaren haar Brusselse redaktie gevoelig versterkt. Ook ‘Volksgazet’ heeft er een kantoor, terwijl ‘De Nieuwe Gazet’ via ‘Het Laatste Nieuws’ vertegenwoordigd is.
De belangrijkste Brusselse krant is ongetwijfeld ‘Le Soir’, uitgegeven door de S.A. Rossel et Cie. Van de 278.000 exemplaren tellende oplage wordt bijna 58 t.h. verkocht in de Brusselse agglomeratie.
‘Le Soir’ noemt zich een onafhankelijke krant. Dit wordt echter twijfelachtig als men weet dat deze krant een flinke bijdrage heeft geleverd tot het sukses van de extremistische partij FDF (Front Démocratique Francophone). Het hoeft dan ook geen betoog dat ‘Le Soir’ sterk anti-Vlaams is.
Minder invloedrijk dan ‘Le Soir’ is de onafhankelijke liberale krant ‘La Dernière Heure’, uitgegeven door de S.A. d'Editions et de Publicité. Zij bereikt een oplage van 160.000 exemplaren. Ongeveer 41,50 t.h. van haar lezerspubliek woont in de provincie Brabant. Als spreekbuis van de liberale PLP (Parti de la Liberté et du Progrès) - de franstalige PVV (Partij voor Vrijheid en Vooruitgang) - is deze krant iets minder anti-Vlaams. - Eveneens belangrijk in Brussel en omgeving is de onafhankelijk katolieke ‘La Libre Belgique’, op de markt gebracht door de Société d'Editions des Journaux du Patriote. De 170.000 exemplaren tellende oplage wordt over het ganse land verkocht. Ook in Vlaanderen. Niettegenstaande sterk anti-Vlaamse vooroordelen, vermijdt zij toch meestal olie op het Vlaams-Waalse vuur te gieten. Een merkwaardige randbemerking: begin maart dit jaar verwierf ‘La Libre Belgique’ een minderheidsbelang in ‘La Dernière Heure’. Deze operatie, die heel wat deining verwekte, eindigde met de lakonieke mededeling dat beide redakties in de toekomst hun onafhankelijkheid zullen bewaren.
Tot de kleinere goden behoort het socialistisch dagblad ‘Le Peuple’. Met 63.000 exemplaren, waarvan 14,9 t.h. in Brabant verdeeld worden, is de invloed van ‘Le Peuple’ eerder beperkt. De Brusselse franstalige socialisten zorgen wel voor een opvallende anti-Vlaamse houding. Het belang van de kristen-demokratische krant ‘La Cité’ is de laatste jaren sterk afgenomen. Zij brengt momenteel nog amper 36.500 exemplaren op de markt. Bijna 25 t.h. van dit aantal wordt in Brabant verspreid. Een biezonderheid is wel dat ‘La Cité’ financieel boven water gehouden wordt door de kristelijke syndikaten. Onrechtstreeks dus ook met Vlaamse centen. Dit belet het dagblad niet om zich vrij anti-Vlaams op te stellen. Veel gewicht werpt ‘La Cité’ echter niet in de schaal. Terloops vermelden wij ook nog het a-politieke dagblad ‘La Laterne’, deel uitmakend van de groep ‘La Meuse - La Laterne’. Van de 183.000 exemplaren tellende oplage gaat 14,5 t.h. naar Brabant.
Niet weg te denken uit het Brusselse stadsbeeld is het in de late namiddag verschijnende financieel ekonomisch dagblad ‘L'Echo de la Bourse’ dat een oplage bereikt van 30.000 exemplaren. De politieke kommentaren van deze krant zijn meestal gematigd.
Een niet te onderschatten invloed in politieke kringen heeft het onafhankelijke weekblad ‘Pourquoi Pas?’. Iets meer dan de helft van haar 105.000 exemplaren grote oplage wordt afgezet in de Brusselse agglomeratie. ‘Pourquoi Pas’ onderscheidt zich door zijn anti-Vlaams zijn.
Een aparte plaats tussen de opiniemakers in de Belgische hoofdstad neemt het iedere woensdag verschijnende ‘Pan’ in. Dit satirisch weekblad steekt de draak met het Belgisch patriottisme. Men zou ‘Pan’ als het ware anti ‘anti-Vlaams’ kunnen noemen omdat het een tegengif vormt tegen de systematische anti-Vlaamse gerichtheid der Brusselse Franstaligen. Als slotbemerking willen wij er aan toevoegen dat de Belgische pers niet over een ‘quality paper’ beschikt op het niveau van een ‘Neue Zürcher Zeitung’, ‘Nieuwe Rotterdamse Courant’ en ‘Le Monde’. Wel heeft de Belgische pers in tegenstelling tot vele andere landen niet aan invloed op de openbare opinie verloren. Dit is voor een belangrijk gedeelte toe te schrijven aan de gemeenschapsproblemen. Bijna iedere krant heeft stelling genomen ten voordele van een of ander landsgedeelte en verdedigt die stelling doorgaans op een vrij sterk geëngageerde wijze. Van een krant als ‘Le Soir’ en een tijdschrift als ‘Pourquoi Pas’ kan men evenwel zonder meer beweren dat zij eerder tegen dan wel vóór een bepaald landsgedeelte stelling genomen hebben. De Vlaamse pers heeft zich hierbij niet onbetuigd gelaten.
HERMAN WELTER
Auteursrechtelijk beschermd