Neerlandia. Jaargang 74

[p. 91]

Kort genoteerd...
Binnen en buiten de grenzen

Ruime waardering voor Vlaamse kunst te Parijs.

Van 20 februari tot en met 20 april 1970 is in de Orangerie te Parijs onder de benaming ‘Van Ensor tot Permeke’ een tentoonstelling gehouden van werken van Vlaamse schilders. Deze tentoonstelling die een enorm sukses mocht kennen is in de internationale pers geciteerd als een bewijs van het feit dat internationale stromingen het ontwikkelen van een eigen karakter niet in de weg staan. Het sukses van de tentoonstelling heeft de organisatoren er trouwens toe aangezet ernstig in overweging te nemen of diezelfde tentoonstelling ook niet te Londen en te New York zou kunnen worden gehouden.

In tegenstelling tot de nagenoeg unanieme lof die door de internationale en met name de Franse pers over de tentoonstelling werd geuit, staat de ietwat petieterige kritiek van de Brusselse krant ‘La Libre Belgique’ die vindt dat men hier over Belgische, i.p.v. over ‘Vlaamse’ kunst had moeten spreken. Daarentegen vonden wij zeer lovende beschouwingen in Le Monde, l'Humanité, Le Nouvel Observateur, Le Figaro, Combat, Les Arts, La quinzaine littéraire, La Croix, l'Amateur de l'Art enz. Hoe de tentoonstelling te Parijs werd onthaald, vernemen we van G. Besson in l'Humanité: ‘Eindelijk een tentoonstelling zoals Parijs er sinds lang geen meer heeft gekend. Zij is een weldaad, een buitenkans voor de meeste Fransen, een openbaring van de onbetwistbare kwaliteit van de Vlaamse schilderkunst sedert 1880. De vlaamse expressionisten van Sint-Martens-Latem beoefenden een kunst die het juiste midden houdt tussen mens en natuur, een kunst die diep geworteld is in de vaderlandse bodem.

Het gebeurt niet elke dag dat door een Franse Minister voor Kulturele Zaken en door Minister Schumann voor Buitenlandse Zaken aandacht wordt gevraagd voor de Vlaamse kunst.

Dit gebeurde onlangs toen wij de uitnodiging kregen voor de expositie ‘Vlaamse Kunst van Ensor tot Permeke’. Graag geven wij hier de tekst van deze uitnodiging weer:

Monsieur Edmond Michelet
Ministre d'Etat chargé des Affaires Culturelles
Monsieur Maurice Schumann Ministre des Affaires Etrangères
vous prient de leur faire l'honneur d'assister à l'inauguration de l'exposition
L'ART FLAMAND D'ENSOR A PERMEKE
qui aura lieu en présence de
Son Excellence M. Robert Rothschild Ambassadeur de Belgique en France
le vendredi 20 février 1970 de 16 à 20 heures au Musée de l'Orangerie

J.d.G.

[p. 92]

Jos Van den Abeele

Nog te Parijs exposeerde Jos Van den Abeele enkele van zijn werken in Le Ranelagh. De tentoonstelling die van 25 mei tot 5 juni werd gehouden, werd ingeleid door de Zuid-Vlaamse dichter Emmanuel Looten, wat op zichzelf al een sympathiek stukje Noord-Zuid integratie betekent, Jos Van den Abeele, geboren op 28 april 1912 te Zingem woont thans te Oudenaarde. Sedert 1936 exposeerde hij te Gent, Antwerpen, Brussel, Rijsel, Parijs, Frankfurt, Keulen, Madrid, Amsterdam en ook in de Verenigde Staten van Amerika.

Twee nieuwe Nederlandse universiteiten

Woensdag 20 mei heeft de Belgische senaat het wetsontwerp goedgekeurd houdende toekenning van rechtspersoonlijkheid aan de nederlandse afdelingen van de universiteiten Brussel en Leuven die voortaan Vrije Universiteit Brussel (V.U.B.) en Katholieke Universiteit Leuven (K.U.L.) zullen heten.

Deze erkenning sluit aan bij de strijd voor de vernederlandsing van het hoger onderwijs in nederlandssprekend België, waarvoor in de dertiger jaren een eerste sukses werd geboekt met de vernederlandsing van de rijksuniversiteit te Gent. Verdere centra voor hoger nederlandstalig onderwijs zijn ondertussen nu ook te Antwerpen en te Hasselt ontstaan. Het feit dat de nederlandstalige afdelingen van de universiteiten Leuven en Brussel, welke afdelingen voorheen nogal stiefmoederlijk werden behandeld in het kader van in hoofdzaak door franstaligen beheerde universiteiten, thans als zelfstandige instellingen hun eigen politiek zullen kunnen bepalen, mag wel als een mijlpaal worden aangestipt in de geschiedenis van een volwaardig nederlandstalig onderwijs in België.

Reimond Kimpe overleden

Te Goes in Zeeland, overleed op 11 mei 1970 de Vlaamse aktivist, auteur en kunstschilder Reimond Kimpe. Hij was een begaafd en veelzijdig kunstenaar en een goed vriend van Felix Timmermans wiens werk hij herhaaldelijk beïnvloed heeft. Tijdens Wereldoorlog I leidde hij in Lier de beweging ‘Jong Vlaanderen’ waarbij hij vooral de nadruk op de Groot-Nederlandse integratie legde. Reimond Kimpe, die in 1885 te Gent werd geboren studeerde voor burgerlijk ingenieur en doceerde een tijdlang aan de Hogeschool te Gent. Na de oorlog is hij uitgeweken naar Middelburg, waar hij in 1923 begon te schilderen. Sindsdien heeft hij van zijn kunst geleefd. In 1940 brandde zijn atelier uit. Meer dan 200 werken gingen daarbij verloren. De kunstenaar Kimpe zag geen tegenstelling tussen het figuratieve en het non-figuratieve, in welke beide kunstvormen hij zich uitermate verdienstelijk heeft gemaakt.

In memoriam pater Stracke

Een grote Nederlander

Dr. D.A. Stracke s.j., geboren in 1875, overleden in 1970, was een Brabantse Nederlander uit Antwerpen, zoon van een noordnederlandse vader en een zuidnederlandse moeder. Deze felle ‘Vlaamse strijder’ was tevens dwarsdoor Nederlands.

Hij heeft enkele jaren in Nederland gewoond, was er thuis, had er vrienden, bleef er graag en veel komen, en in de laatste weken van zijn lange leven ondernam hij zelfs nóg eens het traditionele reisje Antwerpen-Rotterdam-Nijmegen.

In verzet tegen een bepaalde ‘Vlaamse’ slordigheid en stijlloosheid, was hij van een

[p. 93]

‘volbloedse Nederlandse degelijkheid’, om het met zijn eigen woorden te zeggen. Hij heeft grote diensten bewezen aan de Nederlandse kultuur en de Nederlandse wetenschap, onder andere door zijn Ruusbroeck-Genootschap en zijn tijdschrift ‘Ons geestelijk erf’, voor de studie der geschiedenis van de Nederlandse vroomheid in ‘al de landen boven de Zomme tot aan de Eems, dat grote Nederland’.

Als geleerde èn als mens was hij (volgens N. Debusschere) ‘een baanbreker naar meer grootheid’. Hij heeft ons zonder ophouden voorgehouden (volgens J.M. Gantois) dat wij ‘groter zijn, als volk, dan wij menen. Méér is in ons’. Maar hij heeft ook ondervonden wat hijzelf in 1942 over Jacob van Maerlant zei: ‘Altijd is het lastig, ja wel eens heldhaftig, voor hem die wat meer weet dan de massa, die wat anders wil dan de kudde, eigen oordeel uit te spreken, en verantwoordelijk te staan voor eigen overtuiging.’

Een grootnederlander

Pater Stracke was doordrongen van heelnederlands eenheidsbesef. De grootnederlandse eenheid, werd door hem steeds beklemtoond. Door geen enkele van de grenzen, die de Nederlanden in stukken snijden, heeft hij zich ooit laten insluiten (naar Gantois), en het is één van zijn grootste verdiensten, dat hij belangstelling gevraagd en afgedwongen heeft voor de Nederlandse gebieden bezuiden de Belgisch-Franse grens. Hij was aldus, steeds volgens Gantois, ‘de man van de Zomme-gedachte’. Tevens herinnerde hij er graag aan dat Holland al lang vóór de middeleeuwen geestelijk geannexeerd was door Vlaanderen (naar zijn noordnederlanse vriend dr. J.J. Jungerhans).

Het tekent de grote Nederlander en de grootnederlander Stracke dat hij in 1942, te Brugge in een ophefmakende toespraak over de volgens hem grootnederlandse Vlaming Jacob van Maerlant, niet minder dan zes maal aanving met ‘Wij, Nederlanders...’ - als een grootnederlandse belijdenis die de machtigen-van-de-dag ten zeerste moest mishagen. Grootnederlandse belijdenis die hij meende te moeten afleggen in het openbaar, óók dan en juist dan, gedreven door (naar dr. L. Moereels) ‘zijn liefde tot-in-de-vervolging voor zijn heel-Nederlandse volk’.

Arthur de Bruyne

Visser-Neerlandiaprijs uitgereikt te Pretoria

Aan het Nederlands Cultuur-Historisch Instituut van de Universiteit van Pretoria werd op 17 maart jl. de Visser-Neerlandiaprijs uitgereikt. De in Nederland en Vlaanderen toegekende Visser-Neerlandiaprijzen waren op 28 februari d.a.v. reeds uitgereikt door de voorzitter van het hoofdbestuur, Dr. W.H. van den Berge, in het stadhuis van Antwerpen. In Pretoria vond de uitreiking plaats door ons hoofdbestuurslid, de heer M.A. Cageling, aan de directeur van bovenvermeld instituut, Prof. Dr. G. van Alphen, tijdens een ontvangst welke werd gegeven door de Nederlandse Ambassadeur E.J. Baron Lewe van Aduard en barones Lewe van Aduard in de ambtswoning ‘Oranjehof’ te Waterkloof. Aanwezig waren tal van Zuid-Afrikaanse autoriteiten en hoogleraren van de universiteit van Pretoria.

G.G.

Argentinië

Door het Algemeen Nederlands Verbond werd een gift van 500 gulden geschonken voor het Nederlandstalig onderwijs in Argentinië. Voor dit bedrag zullen boeken aangekocht worden en aan de verantwoordelijken worden overgemaakt.