Neerlandia. Jaargang 74

[p. 88]

Algemeen Nederlands Verbond
Jaarverslag over 1969

Het hoofdbestuur hield de voorjaarsvergadering op 3 mei in Breda. De najaarsvergadering werd verschoven naar 10 januari 1970. De algemene Verbondsvergadering werd op 21 juni te Antwerpen gehouden in restaurant ‘Nautilus’. Het dagelijks bestuur kwam maandelijks bijeen.

De samenstelling van het dagelijks bestuur was als volgt:

dr. W.H. van den Berge, voorzitter; J.P.M. Meuwese, plv. voorzitter; dr. jur. G.R. Piryns, plv. voorzitter; H.A.J.M. Vrijhoef, secretaris; mr. J. Fleerackers, tweede secretaris; mr. A.W. van Nes, penningmeester; drs. H.J. Brinkman, bestuurslid; G. Groothoff, directeur. In februari werd de heer J. van Hoorn benoemd als administrateur. In het hoofdbestuur nam senator Leo Vanacker de plaats in van de heer André Demedts. Mr. Eskes nam afscheid als lid van het hoofdbestuur. Als zijn opvolger in het bestuur van de Nederlandse Bond in Duitsland werd de heer J.P.M. Meuwese voorgedragen. Mr. Fleerackers en mr. van Nes werden herkozen. Bij tal van evenementen op cultureel terrein, op congressen en jaarvergaderingen en jubileumbijeenkomsten alsmede op recepties van ambassades waren leden van het dagelijks bestuur vertegenwoordigd namens het ANV. Een hoogtepunt was de viering van het 48 ste congres van de Nederlandse Bond in Duitsland op 28 oktober in Arnhem waar de voorzitter een rede hield op de feestelijke avondbijeenkomst en de directeur het woord voerde op het werkcongres. De heren Cageling en Korthuys vertegenwoordigden het ANV in Kaapstad bij de herdenking 10 jaar ‘Stigting Simon van der Stel’.

Het verenigingsjaar stond in het teken van de uitgave der nieuwe brochure ‘Naar de maan gaan van de Nederlandse cultuur kost niets! Hebben we dat er voor over?’ De afdelingen werkten, binnen het raam der propagandavoering met de brochure, terwijl tevens zorg werd gedragen voor een centrale verspreiding door het Verbondskantoor. Een groot succes was de actie taalgebruik in overheidsstukken, die in het najaar, na de voorbereiding door een commissie, bestaande uit de heren dr. Van den Berge, drs. H.J. Brinkman, F. Koote, mr. Ph. Houben en mr. A.W. van Nes, met mede-

Naar de maan gaan van de Nederlandse Cultuur kost niets!
Hebben we dat er voor over?
Algemeen Nederlands Verbond

werking van de directeur startte, in de vorm van een brief van de voorzitter aan de minister-president, de leden van de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal en de voorzitter der fracties in de Tweede Kamer in Nederland. Tegelijkertijd werd daarvoor de pers, de radio en de televisie in Nederland en Vlaanderen ingeschakeld. Het resultaat was positief: de voorzitter werd door de minister-president ontvangen, de staatssecretaris van binnenlandse zaken gaf schriftelijk zijn instemming en beloofde medewerking, pers en andere communicatie-

[p. 89]

middelen gaven ruime aandacht aan de actie, instellingen van de overheid, bedrijven en instituten en vele particulieren schonken aan de actie aandacht. In de Tweede Kamer werden vragen gesteld.

De voorzitter nam het initiatief en legde contact met de voorzitters van de Stichting Culturele Integratie van Noord en Zuid waarbij besloten werd een periodiek samenkomen te organiseren en daaraan uitvoering te geven. Naast de vele contacten die door de voorzitter werden gelegd dient dat met de Junior-Kamer van Den Haag te worden genoemd.

Andere activiteiten hielden in: de verzending van Nederlandse opiniebladen naar de faculteiten van Zuidafrikaanse universiteiten waar Nederlands wordt gedoceerd, voorbereidende besprekingen over de uitgaven van brochures inzake het taalprobleem in Brussel, het geschiedenisonderwijs in Noord en Zuid, het Deltavraagstuk en de uitwisseling van onderwijskrachten en jongeren. De directeur bezocht in het verslagjaar de afdelingen, woonde tal van bestuurs- en commissievergaderingen bij, waarbij de klemtoon werd gelegd op het voeren van de propaganda en het verspreiden van de brochures. Dit contact verschafte de directeur de gelegenheid zich op de hoogte te stellen en van zijn bevinden verslag te doen aan de voorzitter en het dagelijks bestuur. In het verslagjaar werd besloten tot verhoging der contributie - tot f 12,50 of 175 fr. per jaar.

Neerlandia

In 1969 werd een nieuwe opzet van ‘Neerlandia’ binnen het dagelijks bestuur besproken en in een later stadium aan het hoofdbestuur voorgelegd (jan. 1970). Kern van de nieuwe opzet was het uitgeven van een kwartaalblad en een brochurereeks. Als uitgangspunt golden de financiële exploitatie en de leesbaarheid van het blad. ‘Neerlandia’ kwam in het verslagjaar 11 maal uit o.l.v. eindredacteur dr. A.W. Willemsen. Tot de kernredactie trad de heer M. Cageling toe, tot de grote redactie dr. J.W. Couwenberg.

Visser-Neerlandiaprijzen

Op zaterdag 8 februari reikte dr. W.H. van den Berge, voor de eerste maal in zijn functie van voorzitter, de Visser-Neerlandiaprijzen 1968 in de Rolzaal in Den Haag uit. De belangstelling, ook van de zijde der autoriteiten, was groot. Er werden 20 prijzen uitgereikt voor een totaal bedrag van f 59.500 of 780.000 Bfr., waarvan er 14 werden toegekend aan personen en instellingen in Nederland en 6 in Vlaanderen. Bij deze uitreiking werd een totaal aan prijzen van de voorgaande jaren en die voor 1969 bereikt van 280, voor een bedrag van f 700.000 of 10 miljoen Bfr.

De pianist Daniël Höxter verzorgde de muzikale omlijsting. Pers, radio en fotopers gaven aan het gebeurde bekendheid.

In de voorjaars- en najaarsvergadering van de Visser-Neerlandiacommissie en in het dagelijks bestuur werden in het verslagjaar de aanvragen beoordeeld voor de prijzen voor 1969 en in een uitgestelde vergadering van 10 januari 1970 door het hoofdbestuur vastgesteld. In totaal werd een bedrag van f 14.000 voor Nederland en voor 42.000 Bfr. voor België. Voor doeleinde IIA was de verdeling resp. f 5.000 en 140.000 Bfr.; voor doeleinde IIB f 4.000 voor Nederland en 56.000 Bfr. voor België, terwijl voor f 4.000 een prijs werd gegeven voor Zuid-Afrika. Alle drie culturele prijzen. Voor doeleinde III waren de bedragen voor Nederland f 7.000 en voor België 42.000 Bfr. Voor de hoorspelprijzen werd in totaal f 6.500 uitgekeerd. Acht muziekprijzen werden toegekend aan Vlaamse componisten (112.000 Bfr.)

Voor de beoordeling van de muziekprijzen werd een regeling getroffen met de stichting Donemus in Amsterdam en overleg gepleegd met de CEBEDEM in Brussel. De heer J.P.M. Meuwese belastte zich met het voorzitterschap van de muziekcommissie. In oktober voerden de heren Koote en Groothoff besprekingen met mr. J. Limperg en mr. H.A. Keuls over een nieuwe opzet voor de toneelcommissie waarbij besloten werd dat de Stichting DONETO (Documentatie Nederlands Toneel) zou worden ingeschakeld.

De opzet der reorganisatie hield in dat met behulp van DONETO de prijswinnaars meer kans krijgen dat hun stuk wordt opgevoerd en over verloop van tijd de werkzaamheden van het Verbondskantoor worden verlicht. In het najaar van 1969 bleek, dat de Rolzaal in Den Haag niet meer beschikbaar zou zijn, maar alleen gebruikt zou worden voor officiële plechtigheden van overheidswege. Er werd besloten de uitreiking in 1970 in Vlaanderen te doen geschieden, waarbij de keuze kwam te vallen op het stadhuis van Antwerpen. (N.B. de uitreiking geschiedde op zaterdag 28 februari in het stadhuis, gevolgd door een receptie die door het stadsbestuur van Antwerpen werd aangeboden).

[p. 90]

In het verslagjaar namen mej. prof. dr. J.C. Hudig en prof. dr. W.K. van Dijk, resp. te Rotterdam en Groningen, wegens drukke werkzaamheden hun ontslag als leden van de VNC. Daarvoor in de plaats werden benoemd Uithoorn, adj. directeur Paedologisch Instituut te Amsterdam. De commissie werd later aangevuld met de heer K. Gryseels uit Alsemberg (Vlaanderen). De samenvoeging van 3 commissies tot 1 bleek in de praktijk, in organisatorisch opzicht, een winstpunt te zijn.

Boekverspreiding

In 1969 nam het dagelijks bestuur het besluit de boekverspreiding op een nieuwe leest te schoeien: de toepassing van een concentratie op geografisch terrein met als doelstelling zendingen van lectuur naar Indonesië. Het hoofdbestuur ging hiermee akkoord en de secretaris gaf een korte uiteenzetting over het nieuwe project op de Algemene Verbondsvergadering van 21 juni te Antwerpen. De omvang der lectuurzendingen, o.l.v. de heer F. Koote, nam in 1969 in vergelijking tot voorgaande jaren toe. Voor een bedrag van ruim f 12.000 werden boeken verzonden hetgeen mogelijk werd gemaakt door de subsidie van het Prins Bernhard Fonds. De afdeling boekverspreiding verschafte voor f 400 lectuur aan de Voerstreek, voor f 100, aan de Nederlandse school te Brussel, voor f 500, voor zomercursussen Nederlands in België.

De heren Koote en Vrijhoef werkten een schema uit voor het project Indonesië, waarbij de heer Koote contacten legde met lectoren in Djakarta, drs. Termorshuizen, drs. De Vries en prof. dr. Verkuil.

Met de zending van boeken naar Indonesië werd een begin gemaakt. Naar aanleiding van het laatste voerde de directeur besprekingen met het Prins Bernhard Fonds en gaf daarbij een uitleg over de nieuwe opzet der boekverspreiding. Voor de medewerking die het Prins Bernhard Fonds verleende wordt op deze plaats gaarne dank gebracht. Met de nieuwe opzet van de boekverspreiding werd ook de verhouding tot de BNC (Belgisch Nederlandse Commissie voor verspreiding van Nederlandstalige lectuur) in het buitenland geregeld. Besloten werd tot advisering van de zijde der commissie, wanneer daaraan behoefte werd gevoeld.

De reacties op de boekverspreiding uit alle delen van de wereld was groot, waaruit afgeleid mag worden dat in een behoefte wordt voorzien. Boeken werden verzonden naar: Argentinië, Australië, Brazilië, Canada Engeland, Frankrijk, Japan, Duitsland, Indonesië, Kongo, Ned. Antillen en Suriname, Nieuw Zeeland, Paraguay, U.S.A., Polen en Zuid-Afrika.

Mevrouw Dommissie-Wouters, belast met de administratie van de afdeling Boekverspreiding beëindigde op 1 november haar werkzaamheden. De administrateur, de heer J. van Hoorn, nam haar taak over.

Steun Culturele doeleinden in Noord en Zuid

Uit het Fonds Nederlandse Taal werd voor cursussen Nederlandse taal in Frans-Vlaanderen een bedrag uitgekeerd van f 2.400 tegen een som van f 2.000 in het voorgaande jaar. De kosten van het jongerencontact Noord-Zuid werden bestreden met een gift van f 500. Voor het ‘Frans-Vlaamse Jaarboekje’ van de vereniging Bachten de Kupe werd een bijdrage van f 100, verleend uit het Fonds Nederlandse Taal. De organisatoren van de Zuid-Vlaamse Kultuurdag te Breda-1969 ontvingen uit het eerder genoemde fonds f 150.

Voor het instituut ‘Het Tournooi der Lage Landen’ werd uit het Fonds Nederlandse Taal f 200 verstrekt.

Nederlands onderwijs in het buitenland

In het verslagjaar werd regelmatig financiële steun gegeven, in de vorm van leesen lesmateriaal voor het Nederlandstalig onderwijs in het buitenland, hoofdzakelijk cursussen in Zuid-Amerika.

Uit de omvangrijke correspondentie bleek dat ook de activiteiten van het ANV over 1969 op hoge prijs werden gesteld.

De redactie van het kwartaalblad ‘Ons Erfdeel’ ontving een som van f 1500. De directeur onderhield de contacten met het departement van O en W in Nederland voor de organisatie van steunabonnementen.