Neerlandia. Jaargang 73

[p. 299]

Van alles wat

Noord

De achtste medische faculteit komt in Maastricht. Zo is dan eindelijk de beslissing gevallen. Brabant en Twente hebben niets nagelaten om deze faculteit binnen hun grenzen te krijgen, maar minister Veringa en met hem het kabinet heeft bij het aanwijzen van Maastricht als plaats van vestiging als doorslaggevend argument de spreiding van het wetenschappelijk onderwijs aanvaard.

De minister wil reeds nù overgaan tot instelling van een commissie van voorbereiding, die over het juiste openingstijdstip van advies zal kunnen dienen. De commissie-Van Walsum (studiecommissie achtste medische faculteit) gaf als tijdstip van opening der faculteit het jaar 1980 of daaromtrent.

De kosten worden, gebaseerd op prijzen van 1967, geschat op f 34.5 miljoen per jaar, maar dat bedrag zou nog wel eens kunnen uitlopen, rekening houdende met de tendenz van de steeds stijgende prijzen.

Minister Veringa acht het niet ondenkbaar dat, naarmate de instellingen voor wetenschappelijk onderwijs in Brabant en Twente uitgroeien tot universiteiten ook daar een medische faculteit zal worden gevestigd. De Brusselse ‘Standaard’ sprak de verwachting uit, dat bij verdere uitbouw van de Maastrichtse faculteit tot een universitair centrum samenwerking zal worden gezocht met Belgisch Limburg. Idem ‘De Gazet’ van 22/9.

Amsterdam kreeg een nieuw Rembrandtmonument, dat werd geplaatst aan de Amstel in Buitenveldert, tussen de Riekermolen en de voormalige uitspanning 't Kalfje.

Het kunstwerk van de Amsterdamse beeldhouwer H.M. Wezelaar, stelt de grote meester voor, terwijl hij knielend bezig is een landschapsschets te maken, uitkijkend over de Amstel. Het Genootschap Amstelodanum, het Prins Bernhardfonds en Bijenkorfbeheer n.v. boden het beeld aan de stad Amsterdam aan.

Donderdag 25 september nam burgemeester dr. I. Samkalden het Rembrandtbeeld namens het gemeentebestuur officieel in ontvangst.

De suggestie om het beeld daar te plaatsen is afkomstig van de schilder J. Sjollema. Rembrandt moet nl. daar gewerkt hebben, blijkend uit zijn schetsen van het voormalig landhuis Kostverloren.

Het twee meter hoge, uit brons gegoten, beeld staat op een natuurstenen voetstuk. Daarvoor ligt een achthoekig plateau, bestraat met oude bakstenen.

De inrichting van dit pleintje en het plantsoen er omheen is uitgevoerd door de Dienst der Publieke Werken naar een ontwerp van architect A. Salvatore.

Tegen een vèrgaande fonetische spelling van het Fries wordt in diverse Friese kringen fel opgekomen.

De Fryske Akademy en de raad van de Friese Beweging zullen alle meningen, die naar voren zijn gebracht en moties die werden ingediend, bestuderen en binnenkort met één mening hierover komen.

Friese uitgevers dreigen met staken van uitgaven in het Fries per ingang van 1 januari, indien de provincie vóór die tijd zich niet uitspreekt voor slechts een kleine vereenvoudiging van de spelling.

Een rondetafelconferentie over de ‘éducation permanente’ zal op 11 en 12 november a.s. gehouden worden in hel Troelstraoord te Beekbergen.

[p. 300]

De ‘éducation permanente’ houdt zich bezig met de vorming van de mens nà de vorming tijdens de jeugdjaren.

Daartoe worden scholen, universiteiten, creativiteitscentra, jeugdwerk, vormingswerk, educatieve diensten van musea, radio en televisie, schriftelijk onderwijs, bibliotheek enz. ingeschakeld.

Wil de éducation permanente slagen dan dient er een juiste coördinatie tussen al die instanties te worden bevorderd.

De leiding van de conferentie berust bij mr. L.B. van Ommen, directeur Jeugdzaken, Volksontwikkeling en Sport van het ministerie CRM.

De Staatsprijs-1969 voor de Nederlandse Filmkunst, groot f 5,000, is toegekend aan Louis van Gasteren voor zijn TV-film: ‘Bericht uit Biafra.’.

Zijn film heeft o.a. in Canada het mensdom wakker geschud, met het gevolg, dat hele campagnes zijn gehouden voor voedsel in Biafra.

Een studiedag over de creativiteitscentra in Huize Randenbroek belegd door de sectie musische vorming van het Ned. Cultureel Centrum (Amersfoort) moet, aldus de inleider de heer J.C. Wilmans, worden opgevat als een belangrijke aanloop voor de rondetafelconferentie ‘Education permanente’ (zie hierboven).

Sprekers waren drs. J.M. Renders, die reeds jarenlang ervaring heeft met het werk van een creativiteitscentrum, als voorzitter van Stichting Kunstzinnige Vorming te Eindhoven, waarover hij interessante mededelingen deed, voorts mr. drs. J. Velzeboer als directeur van het Nederlands Centrum voor Amateurtoneel en dr. W. Voster, van de afdeling wetenschappelijk onderzoek van het ministerie van C.R.M., een specialist op het gebied van de culturele planning.

Na de discussies werd een aanbeveling aangenomen, dat het NCC een wetenschappelijk onderzoek zal instellen om de creativiteitscentra zoveel mogelijk aan de plaatselijke behoeften aan te sluiten.

De prijzen voor het kinderboek van het jaar en het jeugdboek van het jaar gingen naar Hans Andreus en Henk van Kerkwijk. De vijftiende kinderboekenweek werd dit jaar gehouden in het Kurhaus te Scheveningen. Thema: ‘Kind en theater.’ De opening op 15 oktober geschiedde met de première van de musical: ‘Op schoolreis... met een boek.’.

Zuid

Een wilde staking in de Ateliers Modernes te Nerem bij Tongeren is uitgebroken, o.a. omdat in die Waalse bedrijfsleiding er niemand is, die de taal van de arbeiders kent. De arbeiders eisten, dat er in de bedrijfsleiding tenminste één persoon zou opgenomen worden, die voldoende Nederlands kent, opdat hij het contact tussen leiding en personeel zou kunnen onderhouden. En dàt na jaren, waarin iedereen de mond vol had van vernederlandsing van het bedrijfsleven.

Een verheugend aspect, zegt ‘Wij’, het weekblad van de Volksunie, verheugend, omdat de Vlaamse arbeider het werk neerlegt om vernederlandsing te verkrijgen.

Aan het vierde Wereldfestival te Monaco ingericht door de Internationale Vereniging van het Amateurtoneel, mocht dit jaar de Keurgroep N.V.K.T., onder regie van Maurits Apers, deelnemen, een grote eer voor hen die daarvoor werden uitgekozen.

Het festival vond plaats van 29 augustus tot 9 september.

Maurits Apers is regisseur bij Broedermin, toneelafdeling van de aloude Rederijkerskamer ‘De Goudbloem’ van Antwerpen.

De Vlaamse groep bleek naar ieders oordeel tot een der allerbesten te behoren. Opgevoerd werd ‘De Spiegel der Minnen’ uit de 16e eeuw, geschreven door Colijn van Rijssele.

Bij een tocht door een journalist van ‘De Bond’ langs de zeven nieuwe Vlaamse scholen in het Brusselse bleek, dat niet één van die scholen behoorlijk functionneerde, omdat de overheid eerst op 30 augustus het personeel telegrafisch zijn aanstelling berichtte en er dus geen tijd meer was om het vele voorbereidende werk te doen en ouders van kinderen, die voor een plaatsing in aanmerking komen, van de opening ener nieuwe school tijdig te verwittigen. Is dit laksheid of opzet, zou men willen vragen! (zie ook Spiegel VI. beweging, blz. 289).

De datum voor het 33ste zangfeest is alweer vastgesteld door het Algemeen Nederlands Zangverbond. Met medewerking van de VTB-VAB zal dit evenement plaatsvinden op zondag 31 mei 1970.

Deze maal zal het Zangfeest gewijd zijn aan de tegenwoordigheid en de uitstraling

[p. 301]

van Vlaanderen en de Vlamingen in de wereld. Het thema zal dan ook luiden: ‘Vlaanderen, land zonder grenzen.’ De bedoeling is de invloed en de werking van de Vlaamse kunstenaars in het buitenland duidelijk naar voren te brengen en bekend te stellen.

De twee jaar geleden opgerichte Nederlandse afdeling van het Brussels muziekconservatorium blijkt, tegen veler pessimisme in, een groot succes te worden. Begonnen werd met 170 leerlingen. Vorig jaar reeds 195. De provincies Antwerpen en West-Vlaanderen leverden 14 t.h. en Oostvlaanderen en Limburg elk 11 t.h. van de leerlingen.

Uit het buitenland kwamen 15 leerlingen, van wie 9 uit Nederland, 2 uit Duitsland en uit V.S.A., Polen, Italië en Zuid-Afrika een leerling.

De Vlaamse Vrije Universiteit Brussel (V.U.B.) opende 1 oktober haar deuren als autonome instelling. Eerste Vlaamse rector is prof. Gerlo.

Er is alle reden om aan te nemen, dat binnen de kortst mogelijke tijd aan deze V.U.B. rechtspersoonlijkheid zal worden verleend.

Een colloquium voor planning en cultuurbeleid vond op 10 en 11 oktober plaats in het congressengebouw.

Hiertoe besloot de Studiegroep voor cultuurbevordering van de katholieke universiteit Leuven na overleg en in samenwerking met het min. van Ned. Cultuur. Onderwerpen van discussie waren: nationaal, provinciaal en gemeentelijk overheidsbeleid. Buitenlandse sprekers gaven hun mening over planning en cultuurbeleid in eigen land.

Na de inleidende redevoeringen volgden discussies in diverse sectievergaderingen.

Wintercursussen culturele vorming te Neerpelt vinden plaats in het winterseizoen 1969-1970. Bedoeling van de vijf cursussen is de Limburgse bevolking kennis te laten maken met de meest actuele ontwikkelingen in het sociaal-cultureel vormingswerk.

De cursussen omvatten: algemeen kunstzinnige vorming, dictie en voordracht, mime en grime, audiovisuele middelen en sociaal-cultureel vormingswerk.

Alle inlichtingen verstrekt ‘Dommelhof’ Hoekstraat 45, Neerpelt.

Een tweejaarlijkse prijs voor de Humor zal in 1970 na een gehouden wedstrijd worden uitgereikt. Alleen Vlamingen kunnen deelnemen met inzendingen van cartoons, humoristische tekeningen, spotprenten, zonder verklarende tekst.

Er zijn drie prijzen van 3.000, 2.000 en 1.000 BF..

Alle inlichtingen verstrekt de Vlaamse Toeristenbond, Sint Jakobsmarkt 45, Antwerpen, mits postzegel voor antwoord wordt bijgevoegd.

Brusselse Vlamingen willen voor het merendeel geen Nederlandstalige scholen voor hun kinderen. Dat is de ervaring van minister Vermeylen (minister van Nationale Opvoeding), die nog pas vijf Nederlandstalige lagere scholen liet bouwen op gunstige plaatsen in Brussel, maar er kwamen geen leerlingen. De Brusselse Vlaming meent nog altijd dat een Franse opleiding hem meer kansen biedt op de arbeidsmarkt. Bij een gehouden enquête is gebleken, dat slechts 17 t.h. van de Brusselse Vlamingen zich ook Vlaming voelt. Slechts een vierde van het aantal Vlamingen in de hoofdstad spreekt Nederlands.

Met een goede propaganda voor en met de bouw van Nederlandstalige lagere scholen zal worden voortgegaan.

Minister Vermeylen vertelde niet, dat hij 10 scholen per jaar zou bouwen. Nadat senator Jorissen hem herhaaldelijk met de neus op de bouw van Nederlandstalige lagere scholen in Brussel had gedrukt, ging de minister eind augustus hals overkop over tot benoemingen van het nodige personeel, zodat pas tot propaganda voor die scholen kon worden overgegaan toen de scholen overal al weer heropend waren.

De A.B.N.-veertiendaagse-1970 zal van 24 februari tot 14 maart worden gehouden. De opening vindt plaats in Kortrijk. De sluiting met een bal in Hasselt.

Het thema van de veertiendaagse luidt: ‘A.B.N. en vrijetijdsbesteding.’ Aldus ‘Nu Nog’ van september 1969.

Een rapport betreffende de arbeidsmarkt in het Benelux-Middengebied, samengesteld door de rijksdiensten voor de arbeidsvoorziening in Nederland en de Administratie van de Werkgelegenheid en de Rijksdienst voor Arbeiddsbemiddeling in

[p. 302]

België komt tot het besluit, dat tussen 1970 en 1980 in het Benelux-middengebied: Noord-Brabant en Limburg in Nederland en Antwerpen en Limburg en het arrondissement Leuven in België 325.000 arbeidsplaatsen geschapen moeten worden.

Volgens de hypothese van het rapport zal in het westen van het studiegebied de werkgelegenheid sneller stijgen dan de beroepsbevolking. In het oostelijk gedeelte kan men het tegenovergestelde verwachten.

Vijf en twintig jaar geleden - 4 september 1944 - ondertekenden de in Londen in ballingschap vertoevende regeringen van België, Luxemburg en Nederland (de ministers Spaak, Bech en Van Kleffens) een douaneovereenkomst.

Op 3 februari 1958 werd in Den Haag een verdrag ondertekend tot instelling van een economische unie met het doel daartoe betere voorwaarden te scheppen.

Over de activiteiten van de Benelux zegt ‘De Gazet van Antwerpen’ van 6 september o.a. het volgende:

Aan de intragrenzen van de Beneluxlanden is de controle op het personenverkeer opgeheven en verlegd naar de buitengrenzen. Het verkeer van de werknemer is volledig vrij. Sinds 1965 is de zelfstandige beroepsuitoefening in Benelux eveneens vrij, alhoewel de nog niet totale wederzijdse erkenning van diploma's hier remmend blijft werken. Er is een gemeenschappelijk handelsbeleid ten aanzien van derde landen. Het betalings- en kapitaalverkeer ondervindt weinig echte belemmeringen. De openbare aanbestedingen zijn vrij van discriminatie en dies meer.

Tijdens de jongste Beneluxtop (april 1969) te Den Haag, werden gelukkig enkele belangrijke beslissingen genomen, die de verwachtingen wettigen dat de voltooiing van de economische unie over vrij korte periode ook daadwerkelijk zal tot stand komen.

Het belangrijkste bezwaar dat men tegen de Beneluxsamenwerking, zoals ze tot nog toe werd nagestreefd, kan aanvoeren, is ongetwijfeld het feit, dat deze samenwerking te louter mercantilistisch is ingesteld. Het is een samenwerking, die de zwaarste noden van de industrieën uit de betrokken landen heeft gelenigd, maar daarbuiten de vereiste politieke ruggesteun mist. Op handelsgebied is de Benelux een belangrijke mogendheid geworden. Op politiek gebied is de Benelux niet veel meer dan de benaming voor drie kleine Westeuropese landjes voor wie de nationale soevereiniteit primeert.

Deze houding getuigt van weinig politieke moed en kortzichtigheid op de toekomst. Indien de Beneluxlanden in de bouw aan het Europa van morgen, dat de grote vier - Parijs, Londen, Bonn en Rome - zullen trachten te maken zoals zij het wensen, een stevige positie willen veroveren, dan zullen zij afstand moeten doen van hun nationaal-individualisme.

Voor vaste pariteit tussen Beneluxlanden pleitte prof. F. Collin onlangs in ‘Het Financieel Dagblad’ van Amsterdam.

Hij meent, dat het invoeren van een gemeenschappelijke munt een even efficiënt middel is om de economische samenhorigheid in de E.G. te bevorderen als het uitbouwen van een gemeenschappelijk gezag. Ter voorbereiding van die gemeenschappelijke munt in de E.G. zou de Benelux kunnen beginnen met de proef een vaste pariteit te bepalen, waartegen de wederzijdse munten door de centrale banken worden aangenomen.

Nederlandse Antillen en Suriname

Vijf derdejaars studenten aan de M.O.-opleiding Nederlandse taal en letterkunde in Suriname zijn begin september in Nederland aangekomen voor een 40-daagse studiereis en wel op initiatief van drs. S.J. Koster en met financiële steun van de Vervuurtse Foundation en de Sticusa.

Het doel van deze studiereis is de studenten te laten kennismaken met het gebied waarin de Nederlandse literatuur uit heden en verleden is ontstaan, met het object van het onderzoek, nl. de oude en moderne handschriften, en voorts met een aantal Nederlandse dichters en schrijvers. Bezoeken zullen worden gebracht aan diverse universiteitsbibliotheken en instituten, aan musea in Nederland en o.a. ook aan Brugge, Gent, Antwerpen en Brussel. Voorts een aantal werkgroepsbesprekingen met docenten van de universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit, gesprekken met vooraanstaande Nederlandse auteurs en een oriëntatie t.a.v. het tweetalig onderwijs in het Friese taalgebied.