Neerlandia. Jaargang 73

[p. 260]

Van alles wat

Noord

De ‘Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur’ werd dit jaar gehouden te Nijmegen in de ‘Westerhelling’. Deze cursus wordt jaarlijks gehouden onder auspiciën van het ministerie van O. en W., duurt drie weken en trok dit jaar 125 deelnemers: Belgen (vooral Walen): 66, Duitsers: 29, Fransen: 10, Italianen: 4, Tsjechen: 3, Russen, Portugezen, Engelsen en Amerikanen elk 2 en wat eenlingen uit Australië, Israël, Zwitserland en een statenloze.

Voorwaarde tot deelneming aan deze cursus is o.a. het redelijk tot zeer goed verstaan van de Nederlandse taal.

Het merendeel der cursisten studeert of is afgestudeerd, bekleedt een hoge functie in het bedrijfsleven of geeft les aan scholen of universiteiten.

Doel van de cursus is anderstaligen, die reeds een behoorlijke kennis van het Nederlands hebben, intensief te onderrichten in het schriftelijk en mondeling gebruik van die taal en hen in aanraking te brengen met een aantal aspecten van Nederlandse cultuur, economie en politiek.

Een der onderwerpen van discussie was: het Nederlandse politieke bestel. Kennelijk gingen de debatten vele cursisten boven begrip, vermoedelijk, omdat ze in de thuislanden geheel andere ideeën aanhangen en zeker geen enkel land de overdadige veelzijdigheid van de Nederlandse politieke partijen kent.

Uitstapjes werden o.a. gemaakt naar het Rijksmuseum in Amsterdam (speciale aandacht voor de Rembrandts) en naar het Kröller-Mullermuseum voor de Van Goghs.

Een tweejaarlijkse staatsprijs voor film is door de minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk ingesteld. De eerste prijs zal tijdens de Arnhemse filmweek van dit jaar al worden uitgereikt.

De in te zenden films moeten tussen 15 mei 1967 en 1 september 1969 zijn vervaardigd.

Over de betekenis van de streekbladen als communicatiemiddel gaf prof. dr. H.J. Prakke in het jubileumnummer van het ‘Deventer Dagblad’ zijn visie.

De regionale pers geeft iedere burger de kans in de een of andere vorm aan het gemeenschapsleven deel te hebben. Zij voedt op tot burgerzin, tot begrip voor de zinvolle functie, die de mens in de lokale of regionale samenleving vervult. Het streekeigene kan een sterke culturele binding betekenen en kan behoeden voor de nivellerende invloed, die o.a. uitgaat van bepaalde toepassingen van de jongere massa-media. De streekkrant (dagboek van

[p. 261]

de groep) heeft een opmerkelijke nog nauwelijks onderzochte invloed op de vorming van het eigen ‘image’ in de eigen kring. In de rol van informator is de regionale pers onovertroffen.

Ook de betekenis als commentator geeft de streekkrant een zeer bijzondere en uiterst belangrijke betekenis, hetgeen door dr. Prakke uitvoerig wordt toegelicht, waarna hij met kennis van zaken de zware taak van de redacteur van de regionale pers uiteenzet om te eindigen met te wijzen op de vele fusies in de wereld van de pers, de voordelen en de nadelen daarvan.

Een boeiend geschriftje.

Joost van den Vondelprijs voor prof. K. Heeroma

De Stichting F.V.S. (Freiherr von Stein) te Hamburg voor de bevordering van de culturele betrekkingen tussen het Nederduitse, Nederlandse en Vlaamse taalgebied heeft de Joost van den Vondelprijs toegekend aan prof. K. Heeroma, hoogleraar te Groningen in de Nedersaksische taal en letterkunde en directeur van het Nedersaksisch Instituut aldaar, wegens zijn werk ter bevordering van de ‘slechting’^*) der culturele grenzen tussen de betrokken gebieden.

De prijs, groot 10.000 D.M., zal in december in Münster worden uitgereikt.

Over de Universitaire Leergangen Ontwikkelingsproblematiek 1969-1970 ontvingen wij van het Secretariaat dier Leergangen de ondervolgende mededeling:

Angola, Cuba, Indonesië, Nigeria, Suriname en Viet-Nam worden dagelijks onder onze aandacht gebracht; wij ontkomen niet aan de vraagstukken van arme tegenover rijke, van zuidelijke tegenover noordelijke landen. De tegenstellingen daartussen worden steeds groter, de kansen op een oplossing kleiner.

Hoe komt dat en wat kunnen wij er aan doen? Om hierop een antwoord te vinden is studie nodig, een zich inleven in de problemen. Voor het bepalen van Uw mening en Uw houding willen de Leergangen Ontwikkelingsproblematiek materiaal leveren.

Voor deze Universitaire Leergangen Ontwikkelingsproblematiek, die sinds het academische jaar 1961/1962 telkenjare worden georganiseerd door de NUFFIC (Stichting der Nederlandse Universiteiten en Hogescholen voor Internationale Samenwerking), heeft steeds een grote belangstelling bestaan: tot nu toe hebben er ruim 5000 personen aan deelgenomen.

In het academische jaar 1969/1970 worden vier leergangen gehouden, respectievelijk in Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Nijmegen. De colleges worden gegeven op zaterdagochtenden:

in Rotterdam van 4 oktober 1969 tot en met 21 maart 1970;

in Amsterdam van 11 oktober 1969 tot en met 21 maart 1970;

in Utrecht van 10 januari 1970 tot en met 9 mei 1970;

in Nijmegen van 10 januari 1970 tot en met 9 mei 1970;

met een onderbreking in de Kerst- en Paasvakantie.

De leergangen zijn toegankelijk voor studenten van alle studierichtingen en voor andere belangstellenden, die tenminste volledig voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, of daaraan gelijkwaardig onderwijs, hebben genoten.

Het inschrijfgeld bedraagt f 10, - voor studenten en f 25, - voor niet-studenten. Nadere inlichtingen en aanmeldingskaarten zijn verkrijgbaar bij de NUFFIC, Molenstraat 27, 's-Gravenhage, tel. 070 - 630550.

*) In verband met die uitdrukking ‘slechting’ der culturele grenzen verwijzen we nog naar ‘Neerlandia’-oktober en -decembernummer-1960, blz. 113, resp. 142.

In het oktobernummer publiceerden wij een verslag over een rondetafelgesprek in de ridderzaal van het oude kasteel van Bentheim, onder leiding van dr. H.J. Prakke. Aan dat gesprek werd o.a. deelgenomen door prof. dr. K. Heeroma en het thema van het gesprek was: ‘Entgrenzung der Grenze’, slechting der grenzen.

In het decembernummer van hetzelfde jaar schreef prof. Heeroma een artikel, getiteld: ‘Aan weerskanten van de grens’. Daar spreekt hij van de noodzaak in de streken in Duitsland, waar vanouds de culturele ontmoeting met de Nederlanden belangrijk is geweest, het Nederlands als een verplicht schoolvak in te voeren bij het voortgezet onderwijs. Dat zou, zo merkt hij op, metterdaad een stukje ‘ontgrenzing der grenzen’, waarvoor hij een fervent pleiter was en is, betekenen. Red.

[p. 262]

Haagse Comedie opent theater in Oosterkerk

De officiële opening van het theater in de voormalige Oosterkerk aan de Oranjebuitensingel 20 te 's-Gravenhage is een week vervroegd. De ingebruikstelling zal nu plaatsvinden op 1 november a.s. in plaats van de aanvankelijk vastgestelde datum, 7 november.

De reden voor deze verandering is, dat de Stichting Haags Ontmoetingscentrum voor Theaterkunsten, die de exploitatie verzorgt, het publiek door middel van een feestelijke openingsweek met dit nieuwe centrum bekend wil maken.

Inmiddels zijn door de Stichting H.O.T. al diverse contacten gelegd met gezelschappen, die in principe in het theater kunnen optreden. Zo zal in de openingsweek het stuk ‘De Clown in het sousterrain’ van Henk Sparreboom in première gaan. In de tweede helft van november zal Studio onder regie van Kees van lersel ‘De Nonnen’ van Eduardo Manet opvoeren.

De medewerkers van de Haagse Comedie en van de meeste gastgezelschappen zullen buiten de opvoering om in het Ontmoetingscentrum aanwezig zijn. Dit Ontmoetingscentrum zal, zoals bekend, worden ingericht op de parterre van de voormalige Oosterkerk. Het is de bedoeling dat ieder, die geïnteresseerd is, hier van gedachten kan wisselen met acteurs, regisseurs en andere medewerkers.

Zuid

De Hippoliet van Peene-Virginie Miryprijs van de V.T.B. voor 1969 is met eenparigheid van stemmen van de jury toegekend aan de heer Miel Geysen, die tijdens het seizoen 1968-1969 aan niet minder dan 21 Nederlandstalige auteurs een gelegenheid tot opvoering of uitzending geboden heeft.

De prijs van 10.000 BF zal plechtig worden overhandigd in het Antwerps Augustijner theater bij de creatie van een Nederlandstalig werk.

Het schooljeugdtheater, dat sedert 1945 voor de jeugd optreedt, heeft zijn programma voor het nieuwe seizoen gereed. Duizenden kinderen hebben tot nu toe in niet minder dan 5.000 vertoningen kunnen genieten van de vertoningen maar ook duizenden hebben er nog nooit kennis moe gemaakt.

Vier aan sprookjes ontleende vertoningen vormen het repertorium voor het seizoen 1969-1970: ‘De hoogmoedige prinses’, ‘Tafel dek je, Ezeltje strek je, knuppel uit de zak’, ‘Het verhaal van de oude Chinees’ en ‘Hans en zijn hond’. Elke vertoning duurt ongeveer 2 uur.

Adres: Schooljeugdtheater, Groenlaan 2, St. Genesius-Rode. Directie: Jan Savenberg.

Het Nieuw Vlaamse Toneel (N.V.T.) mag optreden onder de auspiciën van het ministerie van Nationale Opvoeding en Cultuur.

Verschillende met name genoemde verenigingen en scholen van het middelbaar onderwijs kunnen aanvragen indienen voor het geven van toneelvoorstellingen.

Aanvragen te richten tot de Directeur voor Volksontwikkeling, Kortenberglaan 158, Brussel 4.

Repertorium: ‘Als kat en hond’ van Hans Keuls, ‘Lady Barker's laatste opkomst’ van Hans Keuls, ‘Inbrekers hebben de voorkeur’ van Franz Cammerlohr en ‘De fatale datum’ van Frank Aylmer.

Een tweejarige cursus voor zangopleiding organiseert het Algemeen Zangverbond onder auspiciën van het M.N.O.K. - dienst volksontwikkeling. De bedoeling van de cursus is via de praktijk van het liedzingen, het lied te ontdekken, om het tot eigen klinkend bezit te maken. De cursus richt zich tot allen die verantwoordelijk zijn voor de zangleiding in de school, in de jeugdbeweging en in de kerkgemeenschap. In een ons toegezonden vouwblad geeft het A.N.Z. de programma's voor de beide cursusjaren.

Alle verdere inlichtingen verstrekt het kantoor van het A.N.Z., Oudaan 22-24 te Antwerpen.

De Bond van Grote en van Jonge Gezinnen zal in 1970 (gouden feest) de Heymansprijs uitreiken. De prijs bedraagt 20.000 BF. Gevraagd wordt een niet gepubliceerd oorspronkelijke wetenschappelijke studie in de Nederlandse taal van minstens 100 bladzijden over een uit vijf onderwerpen te kiezen probleem (zie ‘Brusselse Post’ van 15 augustus 1969, blz. 3).

Uiterste datum van indiening bij de studiedienst van de Bond van Grote en van Jonge Gezinnen, Troonstraat 125, Brussel 5, 15 juni 1970.

[p. 263]

Nederlandse Antillen en Suriname

Op 21 augustus waren alle Antilliaanse bursalen, die met ingang van het nieuwe studiejaar met hun studie in Nederland aanvangen, aangekomen.

De laatste groep van 21 augustus bestaat uit jongelieden met 'n studietoelage van het eilandgebied Curaçao. De andere groepen kwamen op 8 en 12 augustus aan. In een der lokaliteiten van het luchthavengebouw op Schiphol werden zij officieel welkom geheten. Op 7 augustus was het een groep van ca. 90 bursalen met een studietoelage van de landsregering. Het eilandgebied Curaçao stelde in totaal 95 jongelui in de gelegenheid in Nederland te studeren en van Aruba kwamen er 34. Naast de gebruikelijke studies rechten, economie, H.T.S.e.d. is er dit jaar één bursaal, die een opleiding voor amanuensis gaat volgen.

Voor Suriname is het aantal bursalen voor 1969 111. Niet minder dan 40 bursalen, onder wie enkele meisjes, kozen de medische studie, die naar een universiteit, de Leidse, is geleid. Zij moeten hun kandidaatsexamen in Nederland afleggen om daarna hun doctoraal- en artsenexamen in Suriname af te leggen aan de medische faculteit in Paramaribo, die in september van dit jaar van start is gegaan.

Er bestaat nl. reeds een intensieve samenwerking tussen het Surinaamse ministerie van Volksgezondheid en het Academisch Ziekenhuis in Leiden, waar Surinamers, die niet in het thuisland de vereiste medische behandeling kunnen krijgen, worden opgenomen.

De andere bursalen kozen voor: T.H. te Delft, H.T.S., M.O.-opleidingen, opleiding analist, administratieve sector, laborant, dierenverzorger, maatschappelijk werk, stuurman en scheepswerktuigkundige.

In Suriname blijkt grote behoefte aan Surinamers met onderwijsbevoegdheid voor het lager technisch onderwijs, omdat er een tweede school voor dit onderricht in aanbouw is en aan de nu bestaande school reeds een lerarentekort is.

Andere landen

Het 150-jarig bestaan van het Bijbelgenootschap van Zuid-Afrika zal in 1970 worden herdacht onder het thema: ‘Het jaar van de Bijbel’.

De voorzitter van de Vereniging van Bijbelgenootschappen, de heer Donald Coggan, zal Zuid-Afrika een bezoek brengen. Hij is de Anglicaanse bisschop van York en zal de erediensten leiden en bijeenkomsten toespreken in Port Elizabeth, Grahamstad, Oost-Londen, Durban, Johannesburg en Pretoria.

Onze correspondent in Australië, dr. C. Wouters, schreef onlangs dat hij was benoemd tot voorzitter van de Nederl. Vereniging in Sydney. Wij kennen dr. Wouters al jaren als de dynamische stichter en president van de Ned. Volksdansgroep, die thans haar 19de bestaansjaar is ingegaan. Bovendien is dr. Wouters vertegenwoordiger van de Ned. Volksdansgroep in de Raad van Goede Nabuurschap (Good Neighbour Council) van Zuid-Wales. Voorts is dr. Wouters een der directeuren en vice-voorzitter van de federatie van Ned. Verenigingen in Nieuw Zuid-Wales.

Het Verbondsbestuur heeft dus niet de eerste de beste aangetrokken als medewerker voor ‘Neerlandia’.

Dr. Wouters kondigt aan, dat, zowel het zilveren feest van de Ned. Vereniging te Sydney, als de Rembrandtherdenking in dit jaar ook door Nederlanders in Australië volle aandacht zal vinden.

Ook het gouden jubileum van de K.L.M. staat op de agenda.

Dergelijke feesten zijn een ongezochte gelegenheid om de ingeslapen Nederlanders die zo gemakkelijk vervreemden van het land waar hun wieg stond, wakker te schudden.

Bij zijn overpeinzingen over deze kwalijke toestand vielen dr. Wouters de woorden in van Cicero: ‘Ubi bene, ibi patria’ (Waar 't iemand goed gaat, daar is zijn vaderland) en een woord ongeveer daaraan gelijk: ‘Patria est, ubicunque est bene’. (Het vaderland is daar, waar men het goed heeft.)

Dr. Wouters ontving een uitnodiging een plechtige uitreiking bij te wonen van prijzen aan vier candidaten, die de hoogste cijfers hebben behaald bij het jongste examen in het Nederlands. Op die, 6 juni jl. plaats gevonden, plechtigheid zou dr. Wouters een voordracht houden over de Nederlandse letterkunde, waarbij hij in 't bijzonder zou wijzen op het beoefenen van het vertalen als creatieve kunst. Ook zou hij in herinnering brengen, dat het A.N.V. steeds veel belangstelling aan de dag heeft gelegd voor het behoud van de Nederlandse taal in een emigrantenland.

Tot slot vermeldde hij nog, dat hij op de laatste herdenking van hen die vielen voor

[p. 264]

de zaak van de vrijheid, een gedicht van eigen hand ‘Hard als ijzer’ had voorgelezen en dat, blijkens berichten in dé pers, bijzondere waardering mocht ondervinden.

De voorzitter van de Ned. Vereniging in Sydney, dr. C. Wouters, aan wie in 1963 een Visser-Neerlandiaprijs werd toegekend, voor al hetgeen hij gedaan heeft en nog verricht voor het uitdragen van de Nederlandse taal en cultuur in Australië, hield op de 25 augustus jl. gehouden jaarvergadering van deze vereniging de openingsrede, waarin hij zijn groot ongenoegen over de gang van zaken in de vereniging tot uiting bracht.

Hij zei er van overtuigd te zijn, dat er voor de Westerse beschaving in een Nederlands gewaad, plaats is in Australië. De door hem geleide Nederlandse Volksdansgroep heeft gedurende 19 jaren een belangrijke bijdrage geleverd bij de pogingen de Nederlandse kleuren in het immigratieland uit te dragen. Hij bracht een hartelijk saluut aan hen die daarbij een belangrijke rol hebben gespeeld: Tony Zierikzee, Robert van Nieuwenhuizen, Theo Boelhouwer, de dansers en danseressen.

Diep teleurgesteld is dr. Wouters over het hem onthouden van àlle hulp bij het voorbereiden van een Rembrandtherdenking en de Erasmusherdenking. Zelfs de viering van het zilveren jubileum heeft aan 'n zijden draad gehangen.

Dr. Wouters begrijpt niet dat men in Sydney doet alsof de Nederlandse belangen uitsluitend of hoofdzakelijk gediend worden op het vlak van zaken en van financiën.

Dr. Wouters eindigde met op te merken dat hij zich het recht voorhield zijn eigen weg in te slaan en de door hem gewraakte defaitistische houding aan de kaak te stellen.

Zuid-Afrika in Madurodam. Van 28 augustus tot 6 oktober is er in het expositiepaviljoen van de miniatuurstad Madurodam in 's-Gravenhage een tentoonstelling gehouden over het hedendaagse Zuid-Afrika. De bedoeling was een overzichtelijk beeld te geven van deze moderne staat, zijn steden, de verschillende bevolkingsgroepen en hun ontwikkeling, de mijnbouw, industrie, scheep- en luchtvaart, flora en fauna en zijn toeristische attracties en de ontwerpers zijn daarin uitstekend geslaagd. Er werd o.a. gebruik gemaakt van fotopanelen, maquettes van bouwwerken, nagemaakte beroemde edelstenen en een model van een goudmijn. Dit alles werd opgeluisterd met prachtige Zuidafrikaanse bloemen.

Tijdens de tentoonstelling werden films vertoond, de Suid-Afrikaanse Toeriste Korporasie en de Suid-Afrikaanse Lugdiens gaven inlichtingen over het reizen naar en in Zuid-Afrika.

Heel wat Haagse A.N.V.-leden, op dit alles gewezen door hun ijverige secretaris, hebben van deze tentoonstelling kunnen genieten.

Tentoonstelling van Beneluxpostzegels. Van 8-14 september is in het Beneluxhuis te 's-Gravenhage een tentoonstelling gehouden van ‘25 jaar postzegels in Benelux’, georganiseerd door het hoofdbestuur van het Comité Benelux in Nederland in samenwerking met de internationale vereniging ‘Philatelica’.

Ter herdenking van het 25-jarig bestaan van de Douane-overeenkomst wordt in elk van de drie Beneluxlanden een postzegel uitgegeven naar een en hetzelfde ontwerp dat vervaardigd werd door Otto Treumann te Amsterdam. Hij heeft de vlaggen van de drie landen, herkenningssymbolen bij uitstek, samengevoegd tot in elkaar overlopende banen om daarmede de in de overeenkomst bereikte eenheid aan te geven.

In opstaande vitrines kan men de postzegels bewonderen die de laatste 25 jaar in België, Nederland en Luxemburg zijn verschenen.

Bij de opening pleitte de ambassadeur van België, dr. W. van Cauwenberg, voor nog meer samenwerking tussen de drie landen, ook op cultureel gebied.

Nederlands als verplicht leervak voor de rechtsgeleerde faculteiten in Indonesië acht een hoogleraar van de ‘Diponegoro-Universiteit’ in Semarang noodzakelijk, omdat het overgrote deel der studieboeken nog altijd in het Nederlands is geschreven.

Ongeveer 95 t/h van de leerlingen van de middelbare scholen, die de universiteit gaan bezoeken, kennen geen Nederlands, actief noch passief, in tegenstelling tot de oudere generatie, die nog vlot Nederlands spreken.

Bij een in Buenos Aires (Argentinië) afgenomen examen Nederlands slaagden alle zes kandidaten: een Nederlandse, twee Belgen, drie Argentijnen.

De cursus stond onder leiding van mevrouw J. Runckel-de Baartman.