Neerlandia. Jaargang 73

[p. 258]

Culturele betrekkingen met andere landen

Belgische cultuurdiplomaten

Na 22 februari 1946, toen een cultureel akkoord tussen België en Frankrijk tot stand kwam, zijn er nog 31 andere soortgelijke contracten ondertekend.

Geen dier akkoorden lijkt precies op elkaar. En in sommige gevallen komt er van ‘uitwisseling’ - aldus de ‘Gazet van Antwerpen’ - zelfs helemaal niets terecht.

Bovendien is men er volkomen naast als men veronderstelt, dat er voor uitvoering van dergelijke akkoorden bij de buitenlandse Belgische vertegenwoordiging een diplomaat, een cultureel attaché, beschikbaar is. Een wettelijk vastgestelde en erkende functie van cultureel attaché kent België zelfs niet. Alleen de grote diplomatieke posten beschikken over een zodanige functionaris. De Belgische functionaris staat dan nog voor het probleem dat hij op cultureel vlak telkens voor twéé cultuurgemeenschappen propaganda moet maken zonder te discrimineren.

En daarbij is er weer de moeilijkheid, dat een Franstalige cultureel attaché vrijwel nooit een woord afweet van de Nederlandse cultuur, terwijl de Nederlandstalige behoorlijk te paard zit.

Als voorbeeld Den Haag en Keulen, waar de Belgische Nederlandstalige cultureel attaché's bijzonder hard werken voor beide culturen en op goede resultaten mogen bogen.

Eerlijkheidshalve dient ook gememoreerd, dat in een Zuidamerikaanse staat een Vlaamse ambassadeur met niet minder dan 27 filmvoorstellingen uitstekende cultuurpropaganda heeft gemaakt in 1968. Maar dat is het nu juist, dat het hier te veel aankomt op het persoonlijk initiatief van de diplomaat, die cultuurbeleid moet voeren naast zijn eigenlijke functie van ambassadeur.

En tenslotte eist ‘de Gazet’ dat er eindelijk eens een cultureel beleid wordt uitgestippeld, want ook daaraan mankeert het nog altijd op het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken en dan wel met terzijde schuiven van het tot nu toe door dat ministerie aangenomen aftandse unitaire standpunt.

België in Amerika

De ‘Gazet van Antwerpen’ van 28 augustus jl. publiceert een vraaggesprek tussen Gaston Claes met de tijdelijk in België vertoevende Belgische ambassaderaad Wilfried van Hemelrijck, waaraan wij het volgende ontlenen.

Wilfried van Hemelrijck, 43 jaar oud, afkomstig uit Mechelen, doctor in de rechten, is een van de ‘Fayat-Boys’, die aan het taalevenwicht in de Belgische diplo-

[p. 259]

matie wat hebben gedaan. Hij is sinds oktober 1966 verantwoordelijk voor de pers en cultuur als woordvoerder van de ambassade.

Het ‘cultuurproject’ van de Belgische ambassade in Washington is, zo merkte hij op, een initiatief van ambassadeur baron Scheyven, die daarmee in feite de activiteit van de vroegere ‘Belgian Information Service’, die hoofdzakelijk op New-York was ingesteld, heeft vervangen.

Deze dienst werd - zoals algemeen bekend mag worden verondersteld - geleid door Jan Albert Goris (Marnix Gijsen), die min of meer onafhankelijk van de Belgische ambassade werkte.

Het project van baron Scheyven is ongeveer aldus: In de States heeft België zeven consuls-generaal, die tevens werken als ‘cultuurattaché’. Elke consul-generaal heeft in zijn ressort enkele ere-consuls; ook deze (een 25-tal) worden bij de propaganda voor beide Belgische cultuurgemeenschappen ingeschakeld. leder consulaatschap kan onafhankelijk eigen initiatieven ontwikkelen. Als coördinator treedt de ambassade op.

Dit systeem werkt uitmuntend bij het laten uitkomen van kunstenaars uit Europa (pianisten, schilders, beeldhouwers) voor het maken van een tournee of het inrichten van tentoonstellingen.

Cursussen Nederlands

Dank zij het initiatief van baron Scheyven zijn drie jaar geleden cursussen Nederlands aan de ambassade van België ingericht. Een Belgische en een Nederlandse lerares zorgen er voor drie groepen van leerlingen, de beginners, zij die reeds enige kennis van het Nederlands hebben en de gevorderden.

Op het ogenblik zijn niet minder dan 70 t.h. van de inschrijvingen volwassenen en onder hen weer 40 t.h. Amerikanen.

De letteren

De taak van de ambassade is: enerzijds de beide culturen (Franstalige en Nederlandstalige) bij de Amerikanen introduceren, anderzijds de culturele banden met de ingeweken landgenoten onderhouden.

Op een in mei jl. in Washington gehouden bijeenkomst van Belgische consuls is, onder voorzitterschap van minister Fayat, een vruchtbare bespreking gehouden over de cultuurplanning.

In het vraaggesprek werd er op gewezen, dat een Amerikaanse professor bezig is aan de vertaling van werken van Paul van Ostaijen en wel zeer merkwaardig staat daar tegenover de opmerking van Van Hemelrijck, dat België met Amerika geen cultureel akkoord heeft afgesloten, hoewel de kansen voor het grijpen liggen voor de letteren uit het Vlaamse land.

België wil een tentoonstelling organiseren ‘Hedendaagse Belgische Schilderkunst’, voorts een tournee door de Amerikaanse steden voor twee bekende planisten nl. Glorieux en Huybregts. Dan een rondreis van oude Belgische muziekinstrumenten. Er zijn op het ogenblik twee rondreizende tentoonstellingen, een van kunstfotografie en een van kindertekeningen.

De heer Van Hemelrijck, die 12 september weer naar de States terugkeerde (hij was met vakantie in België), denkt ook aan een Belgische balletgroep en Engels sprekende marionetten, waarvoor in Amerika grote belangstelling is.

Amerika wil graag cultuuruitingen van hoogstaand gehalte leren kennen. Maar daarvoor moet niet alleen de ambassade in Washington aan de touwtjes trekken, maar in de eigen kunstwereld moet men daarvan overtuigd worden en er wat aan doen, daar het niet voldoende is eigen cultuur binnen de eigen grenzen te houden.

Italiaanse onderscheidingen

Door een abuis lieten wij na gewag te maken van de onderscheidingen, verleend door de Italiaanse regering aan prof. N.R.A. Vroom, directeur van de Amsterdamse Academie voor Beeldende Kunst, mr. drs. L.J.F. Wijsenbeek, directeur van de Dienst voor Schone Kunsten in Den Haag, en prof. F. van Thienen, oud-docent van de Amsterdamse Academie.

De Italiaanse ambassadeur overhandigde het drietal de versierselen van het commandeurschap in de Orde van Verdienste van de Italiaanse Republiek, als erkenning van de vele verdiensten van betrokkenen voor de verspreiding van de Italiaanse cultuur en voor de Italiaans-Nederlandse betrekkingen.

Culturele betrekkingen Belgie-Canada

De staatssecretaris van Canada, de heer Gérard Pelletier, bracht tussen 3 en 7 september een bezoek aan België op verzoek van de ministers van de Franse en Nederlandse cultuur.

Bij het onderhoud met de ministers Parisis en Van Mechelen werden de culturele infra-structuur in beide landen en de mogelijkheden van uitbreiding der culturele betrekkingen besproken.