Neerlandia. Jaargang 73

[p. 14]

Kroniek Noord-Zuid

Toon Hermans in België geridderd

Toon Hermans is donderdag, 9 januari in de residentie van de Belgische ambassadeur in Den Haag geridderd. De cultureel attaché, dr. G. Vansina, overhandigde hem de versierselen, verbonden aan zijn benoeming tot ridder in de kroonorde van België. Toon Hermans is reeds ridder in de orde van Oranje-Nassau.

Drie motieven werden aangegeven voor de toekenning van de onderscheiding. Toon Hermans heeft de Nederlandse cultuur in België verrijkt. Hij deed dit door het hoogstaand artistiek karakter van zijn optreden. De laureaat heeft voorts bijgedragen tot de toenadering tussen beide landen. Dit gebeurde door zijn veelvuldig en succesvol optreden in ons buurland in niet onbelangrijke mate en op het psychologische vlak. Ook had de bekende Nederlander ongetwijfeld, volgens de Belgische ambassade een stimulerende invloed op de Vlaamse jeugd. Deze invloed werd nog vergroot door de regelmatige overname van zijn programma's door de B.R.T., de Belgische radio en televisie, aldus ‘Het Vaderland’.

De Belgische ambassadeur, dr. W. van Cauwenberg, kon niet aanwezig zijn om Toon Hermans te eren.

Nassau-Bredaprijs voor L. Toebosch

De Nassau-Bredaprijs, een tweejaarlijkse prijs ingesteld door de stad Breda is voor de eerste maal toegekend aan de heer L. Toebosch, directeur van het Brabants Conservatorium in Tilburg en lid van de muziekcommissie voor de toekenning der Visser-Neerlandiaprijzen. De heer Toebosch ontvangt deze prijs als erkenning voor zijn werk als componist van een groot aantal koor-, orgel-, orkest- en kamermuziekwerken. Als organist van internationale vermaardheid en voor zijn aandeel in het Brabantse en met name het Bredase culturele leven. De prijs zal hem op woensdag 12 februari in het stadhuis van Breda door burgemeester ir. W.J.L.J. Merkx worden overhandigd.

Ministerieel overleg over culturele samenwerking

Op 10 december jl. hebben de Nederlandse ministers van CRM en van Onderwijs, mej. M. Klompé en de heer Veringa en de Belgische ministers Van Mechelen en Vermeylen in Brussel van gedachten gewisseld over enkele problemen in verband met de Belgisch-Nederlandse samenwerking.

[p. 15]

Algemene lijnen werden opgesteld voor een programma van de manifestaties, die in het kader van het 25-jarig bestaan van het cultureel akkoord in 1971 zullen worden gehouden.

De vaste gemengde commissie zal worden belast met de studie van de ontwikkeling van ideëen en plannen voor de culturele samenwerking in de naaste toekomst.

Bijzondere aandacht kreeg het vraagstuk van de Belgisch-Nederlandse samenwerking inzake het vertalen van Noord- en Zuidnederlandse letterkundige werken in andere talen.

Voorts onderzochten zij een procedureregeling met het oog op de bespoediging van de uitvoering van de resoluties van de Conferentie der Nederlandse Letteren.

Nog kwamen aan de orde: verhouding overheid-particuliere organisaties op het gebied van de Belgisch-Nederlandse culturele samenwerking, uitwerking van de gelijkwaardigheid van de diploma's en het regelen van de onderwijsbevoegdheid te verlenen op basis van in het andere land behaalde diploma's.

Tenslotte werd besloten op 15 januari 1969 in Den Haag het Belgisch-Nederlands bestuur van de stichting ‘Instituut voor de Nederlandse Lexicologie’ te installeren. Dit instituut zal o.a. worden belast met de voortzetting van de redactie van het woordenboek der Nederlandse taal.

Colloquium van toneelschrijvers uit Noord en Zuid in Maastricht

Op dit derde colloquium van Nederlandstalige toneelschrijvers, medio december 1968 te Maastricht gehouden, werd o.a. herinnerd aan het in 1967 - na het tweede colloquium - opgericht Vlaams Dramaturgisch Centrum, initiatief van de Vereniging van Vlaamse Toneelauteurs. De bedoeling is onder meer dat de beste amateursverenigingen uit het Nationaal Vlaams Katholiek Toneelverbond, het Nationaal Toneelverbond en de Socialistische Federatie een Vlaams stuk per jaar opvoeren, in volledige samenwerking met de auteur. Door die stukken op zoveel mogelijk plaatsen op te voeren kan heel Vlaanderen daarvan kennis nemen.

In Nederland is men met iets dergelijks bezig. Daar bestaat in Amsterdam het Documentatiecentrum Nederlands Toneel (Doneto). Al drie jaar staat daarvoor geld op de begroting van de Nederlandse ministeries.

De Nederlandse schrijver Manuel van Loggem was zeer slecht te spreken over de gang van zaken in Nederland. Voor toneel trekt de overheid 16 miljoen uit, voor de Nederlandse letterkunde acht ton. Het theaterbezoek loopt enorm terug. De programma's zijn getrouwe copieën van het buitenlandse repertorium van een jaar geleden.

Eerste noodzaak is dat de overheid de Nederlandse toneelschrijvers steunt. Elk gezelschap zou een dramaturg moeten hebben en zo'n gezelschap zou verplicht moeten worden tenminste per jaar één Nederlands stuk op te voeren. Krachtig werd ook algemeen aanbevolen: een dramatisch centrum voor Noord en Zuid.

De toneelschrijver Rex Brico meent dat, wanneer in het professionele theater niet het zo gewenste innig en organisch contact tussen auteur en theater mogelijk is, de auteur zijn vormingsgrond moet zoeken bij amateurs, bv. het studententoneel.

Hoewel onder het Nederlandse publiek de waardering voor Nederlandse stukken groter blijkt dan voor buitenlandse, zijn de stukken van vaderlandse bodem toch min of meer de sluitstukken van het seizoen.

Niet meer dan twee percent van de opgevoerde stukken bij het Nederlands toneel zijn Nederlandse toneelstukken.

Prof. Garmt Stuiveling sprekende over de sociale positie van de auteur ontwikkelde twaalf stellingen, die stuk voor stuk interessant waren. De laatste was wel de voornaamste: ‘België en Nederland dienen op de kortst mogelijke tijd te komen tot het verwezenlijken van jaargelden voor een bepaald aantal auteurs, die zich uitsluitend wijden aan hun creatieve roeping’. In Nederland zou voor dit doel op de rijksbegroting vijf jaar lang een bedrag van een milijoen gulden moeten worden uitgetrokken.

Aan de acteur en regisseur Jan Staal werd de prijs voor Nederlandstalige toneelauteurs voor 1968 uitgereikt - de stichter, Edmond Hustinx, deed er nog de helft van het bedrag bij! -, er was een ontvangst door de gouverneur van Limburg, dr. Van Rooij, in het fraaie gouvernementsgebouw en tot besluit speelde het Augustijner Teater van Antwerpen Luk van Brussels ‘Moordkompositie’.

[p. 16]

Kanaal Terneuzen - Gent

Donderdag 19 december vond de feestelijke opening plaats van het nieuwe kanaal Terneuzen - Gent door koningin Juliana en de Belgische koning, die zowel in Terneuzen als later in Gent blijk gaven van hun belangstelling voor deze nieuwe waterweg, die, zowel voor Terneuzen als voor Gent, in de naaste toekomst van grote betekenis zal blijken te zijn. Dat is wel duidelijk gebleken uit de door de bewindslieden van beide landen uitgesproken redevoeringen.

Wij komen daarop hier niet terug.

Wij willen op deze plaats wèl vastleggen, hoe in de gehouden toespraken ter gelegenheid van deze officiële opening van het nieuwe kanaal, van weerskanten gewezen werd op de steeds betere verhoudingen, die tijdens de vele besprekingen over deze waterweg zijn gegroeid tussen de beide daarbij betrokken landen en hoe tussen de aan die besprekingen deelnemende bewindslieden blijvende vriendschapsbanden zijn gesloten.

Nederlandse kunstenaars in het Brusselse Caryatide

Acht Nederlandse kunstenaars hielden in het Brusselse ‘Caryatide’ een tentoonstelling van hun werken.

Dit cultureel centrum werd in 1966 voor het eerst geopend met de steun van de stad Brussel en vice-gouverneur L. Cappuyns. Door dit nieuwe culturele centrum hoopte men voor vele kunstenaars de gelegenheid te openen hun werken te exposeren.

Deze tentoonstelling werd georganiseerd door de Brabantse Kunststichting (voorzitster mevrouw Overmans) te Tilburg, in samenwerking met het bestuur van Caryatide.

Mevrouw Overmans wil uitwisseling van Belgische en Nederlandse artisten bevorderen. Zo zal Karel Minnaerts binnen afzienbare tijd zijn werken in Tilburg tentoonstellen.

Erasmusherdenking in 1969 in Noord en Zuid

In 1969 valt de 500ste geboortedag (28 oktober) van Desiderius Erasmus (Geert Geertsen), die leefde van 1469 (geboren in Rotterdam) tot 1536 (overleden in Basel).

Zowel in Nederland als in België is men druk bezig plannen te maken voor de herdenking van deze grote Nederlandse humanist.

In Rotterdam heeft de gemeenteraad niet minder dan f 550.000, - uitgetrokken voor uitvoering van die plannen.

Op 27 oktober viert Rotterdam de herdenking met een historisch congres in de St. Laurenskerk.

Dit congres dat drie dagen zal duren staat onder auspiciën van de Koninklijke Academie van Wetenschappen. Op dat tijdstip zal het eerste deel van een geheel nieuwe uitgave van Erasmus' Verzamelde Werken verschijnen.

Twee tentoonstellingen zullen worden gehouden om de persoon van Erasmus en zijn invloed op de tijd te belichten.

Een openluchttentoonstelling op het nieuwe Schouwburgplein zal met een reeks van beelden enz. de verschillende aspecten van het dagelijks leven van Erasmus belichten.

Een cultuur-historische tentoonstelling ‘Erasmus en zijn tijd’ zal in de maanden oktober en november in het museum Boymans worden ingericht.

Het door prof. Garmt Stuiveling geschreven toneelstuk ‘Erasmus’ zal door de ‘Maasspelers’ worden opgevoerd.

Op een nog nader bekend te maken tijdstip zal in 1969 de ‘Erasmusprijs’ aan een of meer geleerden van wereldfaam worden uitgereikt.

Er komt een gedenkpenning en wellicht een aan Erasmus gewijd muziekwerk voor symphonieorkest.

In België bereidt het Centre interuniversitaire d'Histoire de l'Humanisme een nationale manifestatie voor, die van 3 tot 6 juni zal duren. Voorzitter is prof. dr. A. Gerlo van de V.U. van Brussel.

Een colloquium van specialisten zal als thema behandelen ‘de betrekkingen van Erasmus met de zuidelijke Nederlanden’. Voor dit congres zijn vertegenwoordigers uit Duitsland, Engeland, Frankrijk, Hongarije, Italië, Nederland, Polen en de V.S. uitgenodigd.

Ook in België zullen verschillende tentoonstellingen worden gehouden.

[p. 17]

In Luik, waarmede Erasmus nauwe betrekkingen onderhield, zal de universiteit tijdens een Nederlandse week een tentoonstelling inrichten ter herdenking van Erasmus en zal de relaties van Erasmus met de universiteit, de stad en de theologen als thema hebben.

In Antwerpen: een andere tentoonstelling gewijd aan het post-Erasmiaanse humanisme, in Gent een tentoonstelling over ‘Erasmus en Europa’.

Het nieuwe onderwijsbestel in Nederland

Belgische en Nederlandse rectoren en directeuren van scholen voor algemeen voortgezet onderwijs zijn van 18 tot 23 november jl. in het congrescentrum ‘De Blije Werelt’ te Lunteren bijeen geweest om van gedachten te wisselen over ‘Het nieuwe onderwijsbeleid in Nederland’.

De leiding berustte bij dr. L.M. van Dis, coördinerend inspecteur van het voortgezet onderwijs en bij dr. C.M. Geerars, coördinerend inspecteur van het voortgezet onderwijs in algemene dienst.

Staatssecretaris Grosheide opende de vijfdaagse bijeenkomst. De onderwerpen, die werden aangesneden, luidden: ‘De structuur en de organisatie van het nieuwe onderwijsbestel’, ‘Ervaringen met het nieuwe onderwijs’, ‘Brugklas en studiebegeleiding’, ‘Differentiatie en doorstroming’, ‘Schoolleiding en interne schoolorganisatie’, ‘Scholengemeenschap of gemeenschap van scholen’ en ‘Ervaringen van een middelbare school, begeleid door het Paedagogisch Instituut van de rijksuniversiteit in Utrecht’.

Een bezoek werd gebracht aan het rijksatheneum te Lochem en aan de Werkplaats Kindergemeenschap te Bilthoven.

Het chanson in Noord en Zuid

De B.R.T. (Belg. Radio en Televisie) en de N.R.U. (Ned. Radio Unie) hebben een wedstrijd uitgeschreven voor het schrijven van een chansontekst. Alleen Nederlanders of Belgen kunnen mededingen.

Alle inlichtingen verstrekt de Literaire en Dramatische Dienst van de B.R.T. (radio), Flageyplein 18, Brussel 5.

Uiterste datum voor inzending 15 april 1969.

De bekroonde teksten zullen door N.R.U. en B.R.T. op muziek worden gezet en zullen daarna door de omroep in Nederland en België worden uitgezonden.

De jury is samengesteld uit voorzitter Marcel Coole en de leden Paul van Dessel, Jos de Haes, Gerhard Hulshof en Lee Neelissen.

Uitspraak van de jury vóór einde juni a.s. via radio, televisie en pers.

Werkgroep voor ‘Verspreiding Nederlandse Literatuur in het Buitenland’

Deze werkgroep is opgericht door de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen. Doel van de werkgroep is het bevorderen en coördineren van de Nederlandse letteren in alle landen waar dat mogelijk is.

In deze werkgroep hebben zitting genomen: dra. Hilda Van Asche, presidente van de werkgroep, Albe (R. Joostens) voor de Penclub - Vlaams centrum, E. van Itterbeek, V.V.L.-secretaris, die ook optreedt als secretaris van de werkgroep en G. Claes voor de leden van de V.V.L..

Als eerste taak van de werkgroep ziet zij het aanleggen van een dossier, dat alle elementen moet bevatten, waarmede rekening dient te worden gehouden om tot een efficiënte vertaling en verspreiding van de Nederlandse literatuur te komen. Is die inventaris eenmaal opgemaakt, dan kan de werkgroep met concrete voorstellen komen.

Er is reeds een voorstel geformuleerd: de Franse vertaling van Nederlandse mystieke literatuur. Over dit voorstel zullen besprekingen worden gevoerd door het Ruysbroeckgenootschap met de Belgische Nationale Commissie van de Unesco.

De Werkgroep wil onder een of andere vorm komen tot een Rondetafelconferentie van alle instanties, die betrokken zijn bij de verspreiding van de Nederlandse letterkunde in buitenlandse vertaling. Aan zo'n conferentie zouden moeten deelnemen: vertalers, uitgevers, afgevaardigden van auteurs, officiële culturele diensten e.a..

Ook in het kader van de Conferentie der Nederlandse letteren houdt men zich hier mee bezig. Het is wel zaak te waken tegen versnippering van initiatieven. (Red.)