Neerlandia. Jaargang 73

[p. 12]

Spiegel Vlaamse beweging

Het is traditie geworden dat Z.M. Koning Boudewijn op Kerstavond zijn ‘Belgisch volk’ toespreekt. Deze koninklijke woorden waren ook in 1968 weer samengesteld uit het vrij traditionele vocabularium met de begrippen eenheid, eendracht, verzoening, vrede, goede wil en al die andere lieve termen die het met de Kerst nu eenmaal doen. In hoever ze in de huidige situatie van 1969 nu een inhoud hebben, blijft voor de lezers van deze kroniek allicht een vraagteken. Ondertussen stellen wij niet helemaal zonder leedvermaak vast dat uitgerekend de Nederlandse pers - De Volkskrant - moest vaststellen dat de ‘Nederlandse’ tekst van de koninklijke rede een bijzonder slechte vertaling uit het Frans was, en als dusdanig een onthullend dokument over de Belgische werkelijkheid. De Vlaamse persjongens, voor wie kritiek op het hof taboe is, citeerden wat graag de tekst van hun confrater uit het noorden.

In de TNT-ontwerpen kwam er vooralsnog geen schot. In regeringsverklaringen wordt er druk over beraadslaagd of de leden van het parlement zich bij de stemming over deze ontwerpen mogen onthouden. Nu de oppositiepartijen, P.V.V. en V.U., blijkbaar niet voor medewerking aan de regeringsplannen konden gewonnen worden, kan de vereiste 2/3-meerderheid alleen verkregen worden, indien men de stemmen van de onthouders als ongeldig beschouwt. Door een dergelijk gemanipuleer met de stemmingsuitslagen - dat in de eerste plaats aantoont hoe ziek het regime wel is - hoopt men er de ontwerpen toch door te halen, of in het ergste geval de schuld voor de mislukking in de schoenen van de oppositie te kunnen schuiven.

Het is nog altijd zeer de vraag of de zgn. ‘communautaire betrekkingen’ nu na de kerstvakantie eindelijk definitief zullen aangepakt worden. Insiders beweren dat de regering-Eyskens er niet in zal slagen een meerderheid voor haar voorstellen te vinden. Men zou daarom de behandeling uitstellen tot na de cruciale datum van de gemeenteraadsverkiezingen in 1970. Zoals men weet worden deze verkiezingen vooral te Brussel een werkelijke krachtproef. Tenoren in deze strijd zijn de gewezen minister-president Vanden Boey-

[p. 13]

nants, en de leider van de 29 Franstaligen^*, Simonet, Met de regelmaat van de klok verschijnen in de Belgische pers berichten over hun jongste zetten op het politieke schaakbord. Zo slaagde Vanden Boeynants erin, ten nadele van Antwerpen, een deel van het World Trade Centre in het Brusselse te doen vestigen. Simonet werd voorzitter van de raad van beheer van de inmiddels volgens de taalgroepen gesplitste Vrije Universiteit te Brussel. Zijn hardnekkig optreden tegenover de kontesterende studenten wordt door velen geïnterpreteerd als een poging om als ordehandhaver indruk te maken op de Brusselse burgerij.

In het Vlaamse kamp noteren we met genoegen dat het weekblad ‘Links’ onder vrij grote belangstelling zijn tienjarig bestaan vierde. Het blad mag er fier op gaan dat het bij de Vlaamse socialisten meer Vlaams en meer socialistisch bewustzijn heeft gewekt. Het Vlaams-socialistische kongres, dat in 1967 te Klemskerke werd gehouden is in de eerste plaats te danken aan de onafgebroken kampagne van dit blad voor een eigen Vlaams socialistisch kongres. De succesrijke verkiezingsoperatie van de Rode Leeuwen te Brussel - bij de parlementsverkiezingen in 1968 werd in het Brusselse een afzonderlijke Vlaamse socialistische lijst ingediend, omdat de Brusselse socialisten Vlaamse socialisten op onverkiesbare plaatsen hadden gezet - kan al evenmin losgemaakt worden van de gedachten die door ‘Links’ nu reeds een decennium lang verdedigd worden. Verheugend lijkt ook dat door de medewerking van verschillende Nederlanders de integratie-idee voor de ‘Links’-redaktie geen ijdel woord is.

Ik heb de indruk dat de samenwerking van de verschillende opiniestromingen in de Vlaamse Beweging tijdens de laatste maanden van 1968 weer wat moeilijker is geworden. Op de Staten-Generaal van de Vlaamse Verenigingen bleven de socialistische en liberale politici weg. Een discussie over de verdeling van zendtijd in de T.V. heeft de kloof tussen VU en CVP nog wat verbreed. En de onverdroten agitatie van een aantal ultra-rechtse groepjes - al dan niet in de buurt van de Volksunie - roept reakties op die samenwerking voor de fundamentele objektieven van de Vlaamse Beweging eens te meer in het gedrang brengen.

1968 was het jaar van een ongehoorde stroomversnelling in de openbare opinie in Vlaanderen. Of deze rijping van de gedachten reeds in 1969 in tastbare verwezenlijkingen zal kunnen omgezet worden, hangt in ruime mate af van de eensgezindheid van het Vlaamse kamp.

J.d.D.

* Brusselse parlementsleden (Red.).