Neerlandia. Jaargang 72

[p. 319]

Spiegel Vlaamse beweging

Leuven-Frans wordt overgeheveld!

Wat een jaar geleden niet veel meer was dan een wensdroom van de openbare opinie in Vlaanderen, is dezer dagen werkelijkheid aan het worden: de Franstalige universiteit vertrekt uit de Vlaamse stad Leuven. Vrijdag 20 september overhandigde de akademische overheid van Leuven-Frans aan de regering een expansieplan waarin de verhuis aanvaard wordt, zij het met veel tegenzin en mits onder bepaalde voorwaarden.

De geest waarin de Franstaligen Leuven verlaten blijkt uit een verklaring van de heer Nothomb, persattaché bij Leuven-Frans, bij de bekendmaking van het overhevelingsplan: ‘Deze verklaring is opgesteld door de hele universiteit, vertegenwoordigd door de afgevaardigden van de studenten, onderzoekers en professoren. Zij werd goedgekeurd door de bisschoppen en hun lekenraadgevers.

Wij leggen deze verklaring niet af met vreugde in het hart, omdat zij haar oorsprong vindt in beweegredenen die niet van wetenschappelijke aard zijn. Het is zeer hard zich tot dit soort van aanvaardingen te moeten lenen, die berust op een met moeite herkregen redelijke en moedige eenparigheid, ingegeven door de zorg voor de openbare vrede. Zij maakt de persoonlijke en communautaire horizon van de leden der universiteit vrij, in die zin, dat zij, ondanks de gebrachte offers, duidelijke en positieve doelstellingen mogelijk maakt. Het gaat hier om een waar overleg, zoals dat op het stuk van wetenschap en beheer aan de universiteit wordt gepleegd. Dit plan vindt zijn plaats in het kader van een in België en in Europa noodzakelijke universitaire vernieuwing en uitbreiding.

Dit alles is natuurlijk aan voorwaarden gebonden. Wij spelen eerlijk het spel, waarvan wij de regels gewild noch gesteld hebben, maar wij hebben ze aanvaard als burgers die wensen mede te werken aan de openbare vrede in dit land. Het is nu aan de andere partners om het spel te spelen, zoals bepaald is in de regeringsovereenkomst.’

Het expansieplan bevat de volgende voorwaarden:

-	De ‘onteigening’ van de Franse afdeling moet haar de middelen laten voor haar volledige wederoprichting en zulks op zeer korte tijd.
-	De vestiging van de nieuwe universiteit in een campus te Ottignies veronderstelt de totstandkoming van een stedelijk milieu en geschikte verkeersmiddelen.
-	De volledige bestudering van de overhevelingsplannen zal tenminste anderhalf jaar duren; vervolgens zou de vestiging van de nieuwe universiteit dienen gespreid te worden over acht jaar.

[p. 320]

‘Het Laatste Nieuws’ (21-9-'68) vat het overhevelingsplan als volgt samen:

‘In oktober 1972 zou men beginnen met de overheveling van de tweede en de derde cyclus van de wetenschappen en de derde cyclus van de economische, sociale en politieke wetenschappen. Men zou in dat jaar ook beginnen met de bouw van de centrale bibliotheek. Het einde van deze werken is voorzien tegen oktober 1974. Op dat ogenblik zouden 4.530 studenten overgeheveld zijn, d.i. 28 t.h. van de Franstalige universitaire bevolking; in oktober 1975 zou de inplanting geschieden van de eerste cyclus van de faculteit der Wetenschappen, de toegepaste wetenschappen en de landbouwwetenschappen.

Op die datum zouden er 6.235 studenten te Ottignies gevestigd zijn.

De centrale bibliotheek zou geopend worden in oktober 1976. Tevens zou de derde cyclus van de faculteit der Rechten, de psychologie en de opvoedkunde ingeplant worden. Hiermee zou de helft van de universitaire bevolking zich te Ottignies bevinden.

In oktober 1977 zouden de volledige faculteiten Wijsbegeerte en Letteren, de kerkwetenschappen en het hoger instituut voor wijsbegeerte overgeplant worden. In 1977 zouden hiermee 13.130 studenten overgeplaatst zijn, d.i. ongeveer 70 t.h.. De overige dertig procent betreffen de geneeskunde, die naar St.-Lambrechts-Woluwe overgeheveld wordt.’

In hoever komt dit plan tegemoet aan de verlangens van de Vlamingen? Te noteren valt vooreerst dat men in Vlaanderen altijd gevraagd heeft dat de hele universiteit zou overgeheveld worden en wel naar het hart van Wallonië: het idee van een gehele of gedeeltelijke overheveling naar Brussel werd steeds met kracht bestreden. Overheveling naar het hart van Wallonië was trouwens een programmapunt in het kiesplatform van de C.V.P. en de B.S.P. in Vlaanderen. Velen vrezen namelijk dat een vestiging te Ottignies, op nauwelijks enkele kilometers van Leuven en van de taalgrens, de verfransingsdruk op Vlaams-Brabant niet wezenlijk zal doen verminderen. Daarenboven valt het te voorzien dat de aanwezigheid van de hele fakulteit geneeskunde (dus niet alleen de doktoraten, zoals de wet van 1965 voorzag) de Franse hegemonie in het Brusselse nog zal versterken. Het argument dat er tegenover de Vrije Universiteit (die ook dringend aan volledige verdubbeling toe is) in de hoofdstad ook een ‘katholieke aanwezigheid’ noodzakelijk is, zoals bij herhaling van confessionele zijde gesteld werd, overtuigt in het postconciliair tijdperk niet bijster veel katholieke Vlamingen, die het wel door hebben dat hier eens te meer een ‘godsdienstig’ motief wordt gebruikt om een hoop konservatieve en frankofone belangen te dienen. Het blijft daarbij zeer de vraag of Leuven-Frans in het grensgewest Ottignies werkelijk een Waalse instelling kan worden waaraan in de eerste plaats Wallonië wat heeft. Wij hebben eerder de indruk dat het ook te Ottignies een vooral Brusselse aangelegenheid zal blijven.

Anderzijds moet men de vraag stellen of de Vlamingen wel logisch blijven met zichzelf als zij inspraak verlangen bij de vestiging van een Franstalige universiteit. In federalistisch perspektief zeker niet, maar zolang ook de vestiging te Ottignies een gevaar zou kunnen blijken voor het Nederlands karakter van Vlaams-Brabant hebben zij er, in de unitaire staat, ongetwijfeld weinig aanleiding toe om met gekruiste armen de verdere evolutie af te wachten.

Exit Omer van Audenhove

Voor de trouwe lezers van deze kroniek is de heer Van Audenhove, de afgetreden voorzitter van de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang, geen onbekende. Nauwelijks zes maanden geleden was deze man een van de machtigste figuren in de Belgische politiek. Hij was er onder de vlag van een behoudsgezind en sterk unitaristisch politiek program in 1965 in geslaagd het zetelaantal van de oude liberale partij te verdubbelen en bereidde met zijn partij een hervorming van de Belgische instellingen voor, waarbij de taalwetten versoepeld zouden worden en het eenheidskarakter van de Belgische staat nog versterkt. In de beroerde januaridagen van de strijd om Leuven speelde hij demagogisch de kaart van de ‘Belgen’ die zich met alle middelen tegen de ‘verdelende’ en ‘extremistische’ drijverijen zouden verzetten.

Toen de verkiezingen overduidelijk een sterk verlangen naar grondige federaliserende hervormingen aan het licht brachten, kwam het in de P.V.V. (door haar Vlaamse tegenstrevers als Pest voor Vlaanderen bestempeld!) tot een kleine paleisrevolutie. De Vlaamse liberalen riepen inderhaast een afzonderlijk kongres bijeen. Te Brussel vormden zij -naar het voorbeeld van de Vlaamse socialisten - een eigen afdeling. En terwijl de Brusselse

[p. 321]

Over nationalisme gesproken!
Wel jammer voor Frankrijk dat het bij het huidige Frans-Vlaanderen gebleven is.

machthebbers luidop droomden van een driepartijenregering, moest kabinetsformateur Vanden Boeynants tot de vaststelilng komen dat de P.V.V. niet eens meer in aanmerking kwam als regeringspartij.

Tijdens een vergadering waarop o.m. werd medegedeeld dat de P.V.V. niet akkoord gaat met het door de C.V.P.-B.S.P.-regering voorgesteld kultuurfederalisme - en dus haar medewerking niet kan verlenen aan de daartoe vereiste grondwetsherziening - vernam men dat de heer Van Audenhove - naar het heet op doktersbevel - zijn politieke bedrijvigheid voorlopig zal stilleggen. De P.V.V. zal tijdelijk geleid worden door een driemanschap: de Brusselaar Hougardy, de Luikenaar Jeunehomme en de Gentenaar De Clercq: deze troika is wel een symbool voor de verdeeldheid waardoor de tot voor kort triomfalistisch unitaire partij verscheurd wordt.

Meteen rijst de vraag wat er in deze situatie van de grondwetsherziening terechtkomt. Op de parlementariërs van de P.V.V. kan de regering voor het bekomen van de vereiste twee-derdemeerderheid niet rekenen, maar anderzijds weigeren de voormalige eersteminister Vanden Boeynants en heel wat andere politici uit de regeringspartijen een hervorming door te voeren met de medewerking van de mandatarissen uit de zgn. taalpartijen.

Ongetwijfeld zal het in de komende maanden wel spoedig tot nieuwe spanningen in de regering en in de regeringspartijen komen. Een voorsmaakje hiervan kregen we reeds in de felle polemieken die in de kranten gevoerd worden over de timing, die voor het behandelen van de verschillende hervormingsprojekten in acht genomen moet worden. De Waalse minister Delmotte eiste prioriteit voor de ekonomische decentralisatie, die vooral door de Walen verlangd wordt, waarop minister voor Vlaamse streekontwikkeling Vlerick er in een interview op wees dat Vlaanderen ook op het ekonomisch vlak nog heel wat achterstand in te lopen heeft. Dat ook de Vlaamse socialisten sinds Klemskerke op die ekonomische decentralisatie aandringen, is een argument dat door niet-nationalistische Vlaamse dagbladen blijkbaar als minder gelukkig wordt beschouwd.

J.d.D.