Neerlandia. Jaargang 72

[p. 296]

Culturele betrekkingen met het buitenland

Ons buitenlands cultuurbeleid

In het februarinummer van ‘Neerlandia’ publiceerden wij een beschouwing over ons buitenlandse cultuurbeleid, ontleend aan een reeks artikelen van de hand van Manuel van Loggem in het ‘Algemeen Dagblad’.

Neerlandia had al herhaaldelijk gewezen op een blijkbaar tekort aan belangstelling bij de daarbij betrokken ministeries, die in hun begrotingen met mondjesmaat gelden toebedeelden, ter financiering van hun culturele activiteiten.

In een praeadvies door mr. Wijsenbeek, de directeur van het Gemeentemuseum in Den Haag, voor de culturele dag-V.V.D. opgesteld, merkt hij o.a. op, dat onze activiteiten in het buitenland op cultureel gebied kwalitatief en kwantitatief onvoldoende én ongericht zijn. Een cultuur van een volk van ongeveer 20 miljoen mensen is, aldus mr. Wijsenbeek, geen quantité négligeable.

Ruw geschat trekt Nederland voor zijn culturele activiteiten in het buitenland ongeveer 2 miljoen per jaar uit! West-Duitsland: DM 800 miljoen, Groot-Brittannië: £ 40 à 50 miljoen, Frankrijk bestemt de halve begroting van de Quai d'Orsay voor cultureel werk.

Evenals Manuel van Loggem wijst mr. Wijsenbeek op de British Council, een onafhankelijk moederinstituut in eigen land, met een of meer dochterinstituten in daarvoor in aanmerking komende andere landen. In die richting moet het bij ons ook gaan.

Zuidnederlandse cultuurverspreiding in de Bondsrepubliek

Een medewerker van ‘De Standaard’ vindt, dat in de Bondsrepubliek heel wat meer kan en moet gebeuren - dan tot nu het geval is geweest - ten voordele van de Zuidnederlandse cultuurverspreiding. Deze medewerker stelt daarbij vast, dat de ambassade van Nederland in Bonn op het gebied van de cultuurverspreiding zeer actief is, waarvoor hij voorbeelden aanhaalt, maar dat de Zuidnederlandse cultuur min of meer is buiten gesloten.

In het kader van het onderricht in de Nederlandse taal worden onmogelijk verouderde leerboekjes gebruikt, die zelfs het Brusselse ministerie van Buitenlandse Zaken al twee jaar geleden als ongeschikt heeft afgekeurd. Om redenen van financiële aard ontbreken in de bibliotheken werken van zuidnederlandse schrijvers.

Gepleit wordt voor het stichten van een fonds, waaruit die thans mankerende zuidnederlandse werken zouden kunnen worden aangeschaft, ten behoeve van hen, die in de Bondsrepubliek daaraan behoef-

[p. 297]

te hebben bij het kennisnemen van onze cultuur.

Op een voorstel van de opvoedingsdienst van de Belgische strijdkrachten: (het Nederlandse O. en O.) in Duitsland om bij feestelijke gelegenheden aan Duitse vrienden en bekenden een vertaling van een Nederlands werk ten geschenke te geven, werd helaas niet ingegaan.

De Vlaamse lector voor Nederlands aan de universiteit Marburg-Lahn en Giesen, de heer F. Beermans uit Cölbe wijst er ‘De Standaard’ op, dat in de Nederlandse bibliotheken van de Germanistische Instituten te Marburg en Giesen de zuidnederlandse werken - schenkingen van de Belgische ambassade in de jongste twee jaren - overwegen.

Begin-1968 kreeg de heer Beermans nog op verzoek negen exemplaren van de tweetalige (Nederlands-Duitse) bundel ‘Poëzie’ van Van Ostaijen.

Het cultureel akkoord Indonesië-Nederland

In een vraaggesprek met de Indonesische ambassadeur in Den Haag, generaalmajoor Taswin, sprak, aldus ‘Het Vaderland’ van 16 augustus, deze diplomaat zijn voldoening uit over het pas door minister Luns, tijdens diens verblijf in Djakarta, ondertekende culturele akkoord. Hij voorziet een permanente uitwisseling van mensen en gegevens op cultureel gebied en vooral ook op onderwijsgebied. De veranderingen in Nederland in de onderwijssector (invoering van de Mammoetwet) hebben de volle belangstelling van de Indonesische ambassadeur. Indonesië wil meer vakscholen, omdat de ‘middengroep’, vergeleken bij de academisch gevormden, nog veel te dun is. Generaal-majoor Taswin heeft inmiddels al contacten opgenomen met de universiteiten en met vele stichtingen op wetenschappelijk en cultureel gebied met de bedoeling nauwere samenwerking te bevorderen. De ambassadeur heeft de aandacht van het Tropeninstituut in Amsterdam gevestigd op de deplorabele toestand van de Boroboedoer. Voor de restauratie, die c.a. tien miljoen zal kosten, zal prof. Voute van advies dienen.

Suid-Afrikaanse Akademie vir wetenskap en kuns

Aan de oud-ambassadeur van Nederland bij de republiek Zuid-Afrika dr. Jan van den Berg, eredoctor van de universiteit van Stellenbosch, is op 8 mei tijdens zijn bezoek aan Zuid-Afrika, het erelidmaatschap van de S.A. Akademie vir wetenskap en kuns toegekend. De heer G.P. Jooste, academielid, oud-secretaris van buitenlandse zaken, die hem toesprak, zei o.m.: ‘Hy het ons sake objektief en sonder vooroordeel benader en - binne die perke van sy amp - bygedra tot die skepping van 'n suiwerder beeld van wat werklik in Suid-Afrika plaasvind. Hy het alles in sy vermoë gedoen om die vriendskappelike verhoudinge tussen Suid-Afrika en Nederland te bevorder.’

Dr. Van den Berg antwoordde, dat hij en zijn vrouw zich altijd stevig verbonden voelen met land en volk van Zuid-Afrika. Als oprechte vriend van Zuid-Afrika en een voorstander van de doelstellingen der Akademie achtte hij het een bijzondere eer en een groot voorrecht dat hij in haar gelederen werd opgenomen.

Ook de onlangs ingehuldigde staatspresident J.J. Fouché werd tot erelid benoemd.

Dr. Jan Bouws ontvangt de Stalsprijs

In tegenwoordigheid van zijn vrouw en hun beide zoons heeft dr. Jan Bouws, die muziekgeschiedenis doceert aan de universiteit van Stellenbosch, op 4 mei de zg. Stalsprijs voor Cultuurgeschiedenis 1967 in ontvangst genomen.

‘Het is een merkwaardig feit’, aldus de heer R.E. Ottermann van het Stellenbosse Konservatorium voor muziek, bij deze gelegenheid, ‘dat tot de verschijning van Jan Bouws' boek “Musiek in Suid-Afrika” in 1946 zo weinig over dit onderwerp bekend was en algemeen werd aangenomen dat de vroegere kolonisten aan de Kaap en zelfs nog de Kapenaars van de negentiende eeuw wat muziek betreft ver achter het Europa van hun tijd hebben gestaan. Vandaag is voor degenen die belangstellen een heel ander beeld beschikbaar. Wij weten dat muziek en muziekbeoefening ten allen tijde een belangrijke rol in onze cultuurgeschiedenis hebben gespeeld. En deze wetenschap zijn wij tot zeer grote hoogte aan dr. Bouws verschuldigd. Hij heeft niet alleen de feiten opgediept maar hij heeft deze in perspectief geplaatst. Een cultuurgeschiedenis van Zuid-Afrika is vandaag ondenkbaar zonder de invloed van het werk van dr. Jan Bouws.’

De 74-jarige prof. F.E.J. Malherbe heeft de prijs aan hem overhandigd.

Dr. Jan Bouws - Nederlander sinds een jaar of acht in Stellenbosch -, gewaagde in zijn dankwoord van zijn lange verbintenis met prof. Malherbe, die het mogelijk maakte, dat van zijn vroegste publikaties in ‘Ons eie boek’ konden verschijnen.