Neerlandia. Jaargang 72

[p. 293]

Kroniek Noord-Zuid

21e Frans-Vlaamse dag in Waregem

In ‘De Standaard’ van 28 augustus gaf de heer Jozef Deleu een verslag van deze voor Frans-Vlaanderen zo bijzondere dag. Over de aktiviteiten van de op eerdere bijeenkomsten vastgestelde sekties werd in de voormiddag van deze Kultuurdag verslag uitgebracht.

De jeugdsectie drong aan op verdere uitwerking van en aktiever medewerking van Vlaamse zijde aan de briefwisseling tussen jongeren; de sektie pers, literatuur en communicatiemiddelen wees op de groeiende belangstelling voor de uitzendingen over Frans-Vlaanderen van B.R.T.-Vlaanderen.

Drs. Lintel (Den Haag) deelde mee, dat thans 125 leerlingen Nederlandse lessen in Frans-Vlaanderen volgen. Zij zijn de toekomstige jonge ambassadeurs voor het Nederlands in eigen land. Volgens hem hebben de toneeluitvoeringen ook bewezen dat zij de studie van de Nederlandse taal bevorderen.

Karel de Lille bepleitte de oprichting van een werkgemeenschap voor Frans-Vlaanderen voor de publikatie van bronnen en het geven van lessen.

Op de middagzitting bracht voorzitter André Demedts hulde aan drie grote vrienden van Frans-Vlaanderen die aan dit land zijn ontvallen: Camille Huysmans, J.M. Gantois en André van Duinkerken.

Na een muzikaal intermezzo van Willem Vermandere, onderhield de voorzitter Demedts zich met vijf jonge Frans-Vlamingen. Uit dat gesprek bleek dat deze jonge mensen, kost wat het kost, het Nederlands willen leren beheersen.

Vervolgens werden vijf literaire prijzen uitgereikt.

Deleu doet een beroep op de regeringen van België en Nederland om het werk van Demedts en Verbeke vooral, die tot nu toe moeten zien rond te komen met 120.000 fr., financieel krachtig te steunen.

Uit een verslag opgenomen in de ‘Gazette van Antwerpen’ van 26 augustus nemen we over, dat in Waregem deze maal duidelijker dan ooit tot uiting kwam het streven het Nederlands in Frans-Vlaanderen als cultuurtaal te behouden en dit mogelijk te maken door officiële initiatieven.

Enigszins verbitterd merkte het Antwerpse blad op, dat de officiële personen in elk geval bij deze Kultuurdag ten enenmale schitterden door afwezigheid.

Voor de officiële overheden van Brussel is de tijd van ‘welwillende belangstelling’ voorbij. Er móet wat gedaan worden. En er kán wat gedaan worden voor het behoud van de Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen.

[p. 294]

Vijfde Europiade voor Europese volkscultuur

Op 29 september werd te Antwerpen in het Sportpaleis de 5e Europiade voor Europese volkscultuur georganiseerd.

Vlaamse instanties verleenden steun. De 3e Europiade werd destijds, in 1966, eveneens in Antwerpen gehouden.

Professor Heymans overleden

De Nobelprijswinnaar voor fysiologie, professor Corneille (Corneel) Heymans, is donderdag 18 juli jl. in Knokke op 76-jarige leeftijd overleden.

Professor C. Heymans was van het 34ste Nederlandse Congres in Gent (20-22 mei 1960) gehouden, erevoorzitter.

In het aprilnummer van ‘Neerlandia’ van dat jaar gaf dr. L. Elaut (blz. 43) een van bewondering tintelende levensschets van deze geleerde, zoon van professor J. Frans Heymans, die onder de studenten ook al een legendarische naam droeg.

Wij mogen verwijzen naar dit lovende artikel, waarin niet alleen de man van wetenschap,, maar ook de mens wordt getekend, zoals dr. Elaut hem van nabij heeft gekend.

Vlaamse hulde aan Breero

De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde huldigde tijdens de traditionele buiten-bijeenkomst op het kasteel ‘Beauvoorde’ te Wulveringen de beroemde Nederlandse dichter Breero, n.a.v. de 350ste verjaardag van zijn overlijden. Onder de aanwezigen waren o.a. Gerard Walschap, Raymond Brulez, Karel Jonckheere, André Demedts en een afvaardiging van het Comité Flamand de France.

Professor van Elslande van de Gentse universiteit, die een levensschets gaf van Breero, merkte aan het eind van zijn huldigingsrede op, dat Nederland diens nagedachtenis steeds bijzonder heeft geeerd en zijn toneelstukken ook geregeld opvoerde. België bleef ten achter. Hij wilde daarom zijn rede graag zien als een afdoen van een ereschuld van Vlaamse zijde.

Kortrijkse toneelgezelschap speelt in Frankrijk

Men herinnert zich het grote sukses dat Teater Antigone Kortrijk in het afgelopen toneelseizoen zowel in het Kortrijkse als op vele andere plaatsen in het Vlaamse land behaald heeft met de schitterende opvoering van Dossier Bakelandt, naar de gelijknamige roman van de Kortrijkenaar Fred Germonprez. De regie berustte bij Bert De Wildeman.

Alhoewel dit stuk in normaal Nederlands wordt gespeeld, werd Teater Antigone uitgenodigd om ‘Dossier Bakelandt’ op zondag 1 september om 17 uur te gaan opvoeren in het Frans-Vlaamse stadje Steenvoorde, deel uitmakend van de Westhoek waar nog door zowat een 150.000 Franse staatsburgers een Nederlands dialekt, sterk gelijkend op lepers en Veurns, wordt gesproken. Deze opvoering gebeurt in het raam van de ‘Eerste Nederlandse Taal- en Letterkundige Dag te Steenvoorde’, waarop ook de Frans-Vlaamse dichter Emmanuel Looten (60 jaar) over eigen werk, volk en land spreekt, de Menense essayist Willy Spillebeen, tevens dichter en romancier, het werk van E. Looten toelicht en de Roeselaarse deklamatrice Machteld Eeckhoudt eruit voorleest.

Zoals men weet hebben diverse Westvlaamse toneelgroepen - vooral die uit Westouter o.l.v. Flor Barbry waarin o.m. Berten Bafcop van Kemmel optreedt - baanbrekend werk verricht door in de jongste twaalf jaar meer dan 200 opvoeringen in het Vlaamse dialekt van de Franse Westhoek te verzorgen. Maar men moet tot het Vlaamse Volkstoneel terug gaan om in Frankrijk toneel in gewoon Nederlands terug te vinden.

De Frans-Vlaamse burgemeester van Steenvoorde, de heer J.P. Bataille, stelt de feestzaal van zijn stadhuis ter beschikking niet alleen voor de toneelopvoering maar ook voor de andere genoemde aktiviteiten, die om 14 uur beginnen van deze eerste Nederlandse Dag in Frankrijk, die een verlengstuk is van de Vlaamse Kultuurdag die zondag 21 juli j.l. voor de 7de maal gehouden werd te Ekelsbeke.

André Lammertyn.

Prinses Paola en baron Van den Bosch studeerden Nederlands in Nederland

Prinses Paola, echtgenote van prins Albert (prinsen van Luik) heeft haar intrek genomen in een villa nabij het internaat Regina Coeli te Vught (Noord-Brabant), om daar aan het talenpracticum de lessen in de Nederlandse taal te volgen.

Prinses Paola is niet de eerste Belgische, die in Vught de Nederlandse cursus volgt. Ook de Belgische ambassadeur, baron Van den Bosch te Londen heeft, ter voorbereiding voor het voor diplomaten verplicht examen, enkele maanden die cursus gevolgd.

Wij hopen, dat zij het geleerde in praktijk brengen.

[p. 295]

Minister Van Mechelens programma

In een onderhoud dat ‘De Gazet van Antwerpen’ had met de nieuwe Belgische minister van Nederlandse Cultuur, professor F. van Mechelen, stelde de bewindsman op de voorgrond, dat hij de grote krachtlijnen van zijn voorganger Van Elslande zou blijven volgen.

Over een van zijn stokpaardjes uit de dagen vóór zijn ministerschap - de culturele centra - merkte hij op dat het initiatief daartoe moet uitgaan van de gemeente, eventueel van de provincie. Een privé-organisme kan dus geen gebruik maken van de 60 t.h.-subsidiëring. De culturele raden moeten de neerslag zijn van de bestaande actieve culturele verenigingen.

Minister Van Mechelen is een hartstochtelijk voorstander van de voorgenomen eenheid van spelling in Noord en Zuid.

Zodra de commissie voor de spelling van de bastaardwoorden hem haar oplossing in de vorm van een afgewerkte eenheidsspelling zal voorleggen, zal hij die ene spelling, voorzoverre hem dat mogelijk is, realiseren.

Het akkoord aangegaan tussen zijn voorganger en de Nederlandse minister van Onderwijs en Wetenschappen, Veringa, zal hij tenvolle eerbiedigen.

Samen met Nederland zou hij voorts willen streven naar eenheid in de terminologie, in de eerste plaats de ambtelijke terminologie. Bij de éénmaking van diploma's uit Noord en Zuid stuit men herhaaldelijk op termen, die in beide gebieden anders luiden. De minister meent dat men zelfs zóver moet gaan, dat de benamingen der ministeries in Noord en Zuid gelijkluidend zullen zijn.

Minister Van Mechelen denkt aan de krachtige bevordering van cultureel-maatschappelijk werk, waarbij iedereen wordt betrokken en de vrijetijdsbestediing - een der grootste problemen van de naaste toekomst - tot een oplossing wordt gebracht.

Drie punten zijn er die sterk zijn aandacht opeisen:

de kunsten,

de vorming der volwassenen met zowel het culturele als het ontspannende,

de jeugd, met opleiding en sport.

Professor Van Mechelen denkt voorts aan culturele federatie, wat geheel wat anders is dan culturele autonomie.

Bij autonomie is er alleen uitvoering, bij cultuurfederalisme is er ook nog de beslissing. Wanneer de Vlaamse deelstaat (toekomstbeeld) beslist, is dat nog heel wat anders dan wat een Vlaamse minister uitvoert.

Eerste bibliografie van Noord- en Zuidnederlandse critiek

De uitgeverij Malmberg te 's-Hertogenbosch heeft het eerste deel van ‘Malmbergs Bibliografie der Literaire Kritiek van Noord- en Zuid-Nederland op de markt gebracht.

Dit deel loopt van 1880 tot augustus 1967 en bevat de nodige gegevens over kritieken, essays, opstellen en boekbesprekingen van Noord- en Zuidnederlandse schrijvers.

Gerard Knuvelder schreef een inleiding. De samensteller is K. van de Laarschot. De bedoeling is om een onmisbaar naslagwerk, waaraan grote behoefte bestond, te publiceren.

Belgische films in Nederland

In het weekeinde van 10 en 11 augustus werden een achttiental korte films van jonge Belgische filmers in Amsterdam, De Steeg en Den Haag vertoond. Het merendeel van deze films werd bekroond of onderscheiden op het filmfestival van La Louvière-1968 en op het filmfestival: Oberhausen-1968.

Ernest Claes overleden

Maandag, 2 september, is de populairste Vlaamse schrijver-verteller Ernest Claes op bijna 83-jarige leeftijd overleden.

Niemand onzer lezers behoeven wij nog eens uiteen te zetten wie Ernest Claes was en wat hij betekende en betekent voor de Nederlandstaligen, die zoveel kostelijke uren hebben doorgebracht al lezende in een van zijn verhalende werken.

Bij de begrafenis van deze grote Vlaamse schrijver heeft de buitengewone belangstelling wel overduidelijk aangetoond, hoe hoog hij en zijn werk staan gewaardeerd.

De abdijkerk van Avervoorde kon de stroom zelfs niet opvangen. Lieden uit de streek, waar de ‘Vader van de Witte’ speelde, droegen hem ten grave. En bij het verlaten van de kerk speelde de fanfare ‘De Sint Jansvrienden’, wier naam in een van zijn werken is vereeuwigd.

De vertegenwoordiger van de Belgische minister van Nederlandse cultuur, mr. J. Fleerackers, zei o.a. in zijn grafrede: ‘Groter dan standbeelden en mooier dan blinkende medailles is de hulde, die hier door eenvoudigen uit Brabant aan Ernst Claes wordt gebracht.

De as van Ernest Claes rust op het kerkhof van de paters van Averbode, zijn geboorteplaats.