Neerlandia. Jaargang 72

[p. 282]

De Kultuurraad voor Vlaanderen en Culturele autonomie

In ‘Kultuurleven’ van juli 1968 wordt op blz. 451 evv. het ‘Memorandum betreffende de culturele autonomie’ gepubliceerd.
Deze publikatie van de Kultuurraad voor Vlaanderen, die al herhaaldelijk de strijdbijl heeft opgenomen voor de volledige en volwaardige ontplooiing van de twee grote taal- en cultuurgemeenschappen in België, achten wij zó belangrijk, dat wij dit memorandum, voor wat de kernpunten betreft, aan onze lezers niet mogen onthouden.

Na de felle crisis, die België pas heeft doorgemaakt, dient zonder uitstel de huidige constituante de grondwettelijke grondslagen te leggen voor een nieuw staatsbeleid, betreffende:

1.	de publiekrechtelijke erkenning in de grondwet van het bestaan van de taal- en cultuurgemeenschappen in het land;
2.	de grondwettelijke vaststelling van de taalgrens en van de grenzen van het hoofdstedelijk gebied;
3.	de erkenning van de volstrekte homogeniteit van het Nederlandse en het Franse taalgebied en van hun recht op culturele autonomie;
4.	een nationaal statuut voor het hoofdstedelijk gebied-Brussel, dat de volledige gelijkberechtiging van Nederlandstaligen en Franssprekenden in dit gebied waarborgt;
5.	de herstructurering van het gebied van de huidige provincie Brabant.

Elke gemeenschap dient in functie van eigen behoeften door middel van eigen begroting, een eigen programma te kunnen opstellen en kunnen beschikken over middelen tot zelfbestuur.

De culturele autonomie zou de volgende gebieden overkappen:

-	wettelijke regeling van het taalgebruik,
-	wetenschapsbeleid,
-	onderwijs op elk niveau,
-	kunst en letteren,

[p. 283]

-	bibliotheken en musea,
-	culturele betrekkingen met het buitenland,
-	esthetische, stedebouwkundige en architectonische aspecten van de ruimtelijke ordening,
-	monumenten en landschappen,
-	lichamelijke opvoeding en sport,
-	jeugdbeleid,
-	radio en televesie,
-	volwassenvorming en vrijetijdsbesteding,
-	recreatie,
-	toerisme.

Het is noodzakelijk dat de Nederlandstalige en de Franstalige diensten in het staatsbestel een volledige zelfstandigheid verkrijgen.

Dit betekent:

a.	splitsing tot en met het secretariaat-generaal;
b.	eigen beslissingsmacht zonder dat het inwinnen van advies bij de diensten der andere taalgemeenschappen verplicht wordt gesteld;
c.	splitsing van alle commissies, comité's en raden, die op cultureel en pedagogisch vlak werkzaam zijn;
d.	stichting van een eigen bouwfonds met eigen programma voor de diensten van iedere taalgemeenschap;
e.	een eigen beheer voor iedere taalgemeenschap van alle diensten en organismen, die betrekking hebben op het wetenschapsbeleid, het wetenschappelijk onderzoek en de universitaire expansie;

De taalinspectie op het onderwijs zal een autonome dienst uitmaken en rechtstreeks afhangen van ieder secretariaat-generaal. Deze dienst zal eigen beslissingen nemen en deze doen uitvoeren.

De financiën

De financiën dienen in verhouding tot de demografisch meetbare behoeften te worden aangewend; voor de niet-meetbare behoeften kan voorshands worden volstaan met een verdeling van de gelden voor Nederlandssprekenden en Franssprekenden, bij helften.

De ministeries van Nationale Opvoeding en Cultuur worden volledig gesplitst en elk afzonderlijk deel stelt zijn eigen begroting op.

De paragraaf over de overheveling van Leuven-Frans zullen wij in verband met de huidige situatie op dat gebied voorbij gaan.

De Kultuurraad houdt zich dan bezig met het universitair onderwijs te Antwerpen, dat ten spoedigste moet uitgroeien tot een volwaardige universiteit, volwaardig op álle niveau's.

[p. 284]

De oprichting van een universitaire instelling in de provincie Limburg acht de Kultuurraad op zich zelf verantwoord, maar de normale expansie van de reeds bestaande instellingen mag niet worden geremd door de plannen voor een nieuwe universiteit in Limburg. Een stichtingswerkgroep zal belast dienen te worden met de voorbereiding van een universitaire instelling in Limburg.

De Kultuurraad voor Vlaanderen betrekt met geen woord, in haar betoog voor een Limburgse universiteit, de mogelijkheid van samengaan met de plannen in Nederland voor een universiteit in Nederlands Limburg, waarmee Belgisch-Limburg zoveel belangen deelt.

Na uitvoerig te hebben stilgestaan bij de financiering van het hoger onderwijs in België beveelt de Kultuurraad de instellingen aan van een universitaire of wetenschappelijke raad, waaraan adviserende bevoegdheid wordt gegeven.

Aan deze Raad zou de precisering van de concretisering van het universitair beleid in Vlaanderen moeten worden toevertrouwd. In deze Raad zouden zitting moeten nemen: enkele vertegenwoordigers per universitaire instelling, leden die niet behoren tot het universitaire milieu, maar die representatief zijn voor de economische, sociale en culturele sectoren van het maatschappelijk leven.

De Kultuurraad acht het vanzelfsprekend, dat de beide Belgische cultuurgemeenschappen zouden beschikken over een eigen universitaire of wetenschappelijke raad.

Het maandblad ‘Kultuurleven’ vermeldt niet aan welke instanties dit Memorandum werd toegezonden.

Wij mogen dankbaar zijn, dat Vlaanderen beschikt over deze Kultuurraad, die tintelt van grote initiatieven en die niet gaat rusten ná het publiceren van dit Memorandum, maar zal strijden en blijven strijden, totdat verwezenlijkt is wat in zijn Memorandum als noodzakelijk en onvermijdelijk wordt gesteld.

d.K.A.