Neerlandia. Jaargang 72

[p. 276]

Dertigjarig jubileum van de Friese Akademie

De Friese Akademie (Fryske Akademy), die op 7 september jl. het dertigjarig bestaan herdacht met een bijeenkomst in de nieuwe provinciale bibliotheek te Leeuwarden, is geen onbekende voor de lezers van Neerlandia.

In het juninummer van de jaargang 1962 werd een bijdrage gepubliceerd van dr. W. Kok, directeur van de Stichting ‘De Fryske Akademy’ te Leeuwarden (blz. 102 evv.).

Dr. Kok schreef over ‘De Friese Beweging’, waarbij hij vanzelfsprekend niet aan de Fryske Akademy voorbijging. In jaargang-1963 werd (blz. 145) aandacht geschonken aan het zilveren jubileum van de Fryske Akademy, die in 1961 als waardering voor het door deze instelling ingestelde onderzoek der ‘Friese wouden’ een Visser-Neerlandiaprijs werd toegekend (Neerlandia, decembernr.-1961, blz. 163).

Tot de in september 1938 opgerichte Akademy behoorden ondermeer de voormannen dr. P. Sypma, lector in het Fries aan de rijksuniversiteit in Groningen, dr. G. Wumkes (bekend om zijn Friese bijbelvertaling) en prof. dr. Titus Brandsma, lid van de prov. onderwijsraad, opgericht in 1928 en zeer geporteerd voor de oprichting van een Fryske Akademy. De Akademy zette zich onmiddellijk aan de samenstelling van het ‘Groot-Fries woordenboek’, een woordenboek voor het Nieuw Fries, d.i. de taal van de negentiende en twintigste eeuw.

Sedert de oorlogsjaren werden ook prijsvragen uitgeschreven. In 1942 werd aan dr. C. Kramer de ‘Wassenberghprijs’ toegekend voor zijn studie over de Friese dichter Gijsbrecht Japicx (in het septembernummer van Neerlandia-1966 namen wij in de rubriek Kroniek een verslag op van het vierde Friese Filologencongres, georganiseerd door de Fryske Akademy, ter gelegenheid waarvan de Gijsbert Japicxtentoonstelling werd georganiseerd).

[p. 277]

Het tweedelige werk over Binnen- en slaperdijken in Friesland van de hand van ir. K.A. Rienks en ir. G.L. Walther werd ook bekroond met een prijs van de Fryske Akademy. Niet minder dan 20 publikaties deed de Akademy zelf verschijnen tussen de jaren 1938 en 1945.

Onder leiding van dr. K. de Vries, wetenschappelijk directeur der Fryske Akademy, worden leergangen gegeven voor taal en geschiedenis. Sinds 1967 ontvangen alle leden en donateurs het mededelingenblad ‘Uit de smidse fan de Fryske Akademy’.

Sinds 1963 zijn de voornaamste activiteiten:

De voortzetting van de arbeid aan het Groot-Friese woordenboek;

de voorzetting van het uitgeven van wetenschappelijke en populair-wetenschappelijke geschriften over Friesland;

het onderzoek van Frieslands zuid-westhoek, dat sinds 1964 aan de gang is, onder leiding van dr. G. Bakker, gesteund door de Z.W.O.;

het aantrekken met een provinciale subsidie van een bestuursdeskundige in de persoon van drs. Faber (1966).

De Akademy, die het financieel niet gemakkelijk heeft, verwacht, dat het rijk weer zal besluiten dit instituut met een subsidie te steunen.

Op de bijeenkomst van zaterdag 7 september in Leeuwarden werd het in het Nederlands geschreven handboek ‘Geschiedenis van Friesland’ aangeboden, samengesteld door ds. J.J. Kalma, drs. J.J. Spahr van der Hoek en mr. dr. K. de Vries; een bijzonder belangwekkende uitgave. De tekst is in 6 rubrieken verdeeld met 21 hoofdstukken. Registers van personen en plaatsnamen en een kaart maken het werk compleet.

De ‘Ried fan de Fryske Biweging’ heeft in een brief aan de staatssecretaris van Onderwijs en Wetenschappen en aan de vaste commissie van O. en W. in de Tweede Kamer een brief verzonden, waarin zij wijzigingen bepleit in de Lager Onderwijswet 1920 en in de wet op het Voortgezet Onderwijs, waardoor het ‘wettelijk keurslijf, waarin het onderwijs in de Friese taal is ingesnoerd, verruimd zal worden’. Zij meent dat het juiste moment is aangebroken om de hele wetgeving betreffende het onderwijs in de Friese taal te herzien, nu de beslissing over de vaststelling van de toekomstige Friese spelling in de eerstkomende tijd zal vallen. Aldus de Leeuwarder Courant.

Van onze kant gaarne een hartelijk proficiat voor de jubilerende Akademy.