Neerlandia. Jaargang 72

[p. 86]

Kroniek Noord-Zuid

Vlaams-Nederlandse toenadering op Zuidnederlandse ontmoeting te Eindhoven

In het raam van de ‘Zuidnederlandse ontmoetingen’ in Eindhoven werd begin februari een forumgesprek gehouden over ‘De Vlaamse Beweging in Nederlands en Europees perspectief’. Dit forumgesprek was tevens de slotfase van de Zuidnederlandse ontmoeting.

Drs. Hemmerechts leidde het forumgesprek.

Drs. M. Coppieters duidde in een ‘historisch perspectief’ over De Vlaamse Beweging, die nooit als anti-Belgisch mocht worden aangezien, op vier aspecten van de Vlaamse strijd: een echte taalstrijd, een sociaal-economisch vraagstuk, de Vlaamse Beweging als een heel Nederlands probleem en de Vlaamse Beweging als een vaderlandse beweging.

Een oplossing van de problemen ziet drs. Coppieters in de culturele integratie (autonomie), streeksamenwerking op economisch gebied en tenslotte integratie van de problemen in een Nederlandse visie.

Aan de discussies namen o.a. deel: de heren Westerterp (K.V.P.-volksvertegenwoordiger), Joan Willems (P.v.d.A.-kamerlid), burgemeester Meuwese van Hilvarenbeek en dr. Lode Claes (Brussel).

N.C.R.V. en B.R.T.

Gedurende de aanstaande zomermaanden gaat de N.C.R.V. samen met de B.R.T. in co-produktie een aantal wedstrijdprogramma's uitzenden, waarin Belgische en Nederlandse steden tegen elkaar zullen uitkomen. De plaats van de wedstrijden zal een groot plein zijn, waarop voor de toeschouwers tribunes worden gebouwd. De acht rechtstreekse uitzendingen, die een uur zullen duren, vallen tussen zaterdag 11 mei in België en zaterdag 17 augustus in Nederland.

Belgisch kanaal door Zeeuws-Vlaanderen

De Nederlandse regering heeft haar goedkeuring gehecht aan het graven van een kanaal van Antwerpen naar Baalhoek in Zeeuws-Vlaanderen, dat voor de ontwikkeling van Antwerpen zeer belangrijk zal worden.

[p. 87]

Waterbeheersing in de grensgemeenten

Zaterdag 10 februari kwamen 39 Belgische en Nederlandse grensgemeenten bijeen te Baarle-Nassau ter bespreking van de problemen van de waterhuishoudkunde. Voorzitter was het Belgisch kamerlid Frans Tanghe.

De burgemeester van Reusel (N.), de heer Van Beek, Nederlands kamerlid, wees er bij die besprekingen nog eens op hoe de provinciebesturen langs beide zijden van de grens meer en meer naar elkaar toegroeien. Hij kon mededelen dat het laatste woord over het Postelkanaal nog niet was gesproken. Minister Bakker zal nl. over zes maanden zijn standpunt ten opzichte van dit kanaal bekendmaken.

Over het waterbeheersingsprobleem spraken drs. Alkemade (N.) en ir. De Serrano (B.). Deze problemen liggen heel moeilijk, vooral technisch, maar ook omdat de gemeenten onderling deze zaken niet kunnen redden. Vooral in verband met de verkavelingsplannen langs de Belgische grens is intense samenwerking tussen Noord en Zuid noodzakelijk. Tussen Putte en Hamont zijn niet minder dan 60 waterlopen. Het riviertje De Mark overschrijdt niet minder dan viermaal de grens. Om hier tot goede resultaten te komen zullen alle bij deze waterlopen betrokken gemeenten druk moeten gaan uitoefenen op de hogere instanties opdat hiervoor geld, materiaal en personeel beschikbaar komt.

Dr. Dupré van de Antwerpse Economische Raad onderstreepte nog eens, dat tussen de Belgische gouverneurs en de Nederlandse commissarissen van de koningin geregeld overleg bestaat en dat in de loop van maart tussen de gedeputeerde staten (N.) en de bestendige deputaties (B.) contacten zullen worden gelegd om deze wederzijdse belangen onder de loupe te nemen. Hij sprak de verwachting uit dat deze contacten wel binnen de zes maanden tot iets concreets zouden kunnen uitgroeien.

Voorzitter Tanghe besloot met enkele suggesties als praktische konklusie voor de bijeenkomst der 39 grensgemeenten. Om tot stimulans te komen, moet er samenwerking worden geschapen tussen de burgemeesters en schepenkolleges der grensgemeenten. Deze onofficiële kontakten kunnen leiden tot een grondige behandeling der technische aspecten van de waterbeheersing, waarmede de lagere besturen kunnen bereiken dat zij stimulerend werken op de hogere instanties en dat zij door hun technische studies alle aspekten van het probleem onmiddellijk zullen kunnen voorleggen.

Zesde Vlaamse boekenbeurs in Centraal Station te Brussel

Woensdag 21 februari werd in de tentoonstellingszalen van het Centraal Station te Brussel voor de zesde maal een Boekenbeurs van Nederlandstalige uitgaven geopend. Het beste uit de fondsen van ongeveer honderd Vlaamse en Noordnederlandse uitgevers werd daar geëxposeerd. Vrijdag 1 maart werd de Beurs gesloten.

Deze Boekenbeurs kan bogen op een belangstelling, welke nà Antwerpen de belangrijkste is wat het aantal bezoekers betreft.

De beide Limburgen

In een te Neeroeteren voor de Culturele Kring gehouden uiteenzetting over ‘Problemen rond de beide Limburgen’ merkte pater Sangers o.a. op dat èn in Nederland èn in België de provincie Limburg nog min of meer als een achtergebleven gebied wordt beschouwd. Er is in België een schrijnend gebrek aan bronnen over Belgisch Limburg, het vroegere graafschap Loon (gravin Ada van Holland huwde in 1203 met graaf Lodewijk van Loon), dat met het prinsdom Luik werd verenigd.

Deze afwezigheid van goede bronnen over dit historisch zo belangrijke gebied weerhoudt er studenten van een dissertatie over het oude Loon, nu de provincie Limburg, te schrijven.

Integratie van de beide Limburgen is naar het oordeel van pater Sangers wenselijk. Beide provincies vormen één groot cultuurgebied. Zij vormen hetzelfde volksdeel, spreken dezelfde taal, het Nederfrankisch. Deze taal leeft nog voort in de dialecten. Carnaval is een typisch gebruik der beide Limburgen, de streek der Ripuarische Franken.

Beide gebieden kampen met dezelfde problemen: sluiting der mijnen, snelle aangroei der bevolking, uitbouw van het onderwijs. Aan de andere kant vormt de Maas een moeilijke grensscheiding. Verschillende politieke en juridische systemen in beide provincies doen de beide Limburgen uit elkaar groeien. Infrastructuren verduidelijken de nationale grenzen. Van wederzijdse erkenning van diploma's is nog nauwelijks een spoor.

Maar zegt pater Sangers, ondanks dat alles groeit de integratie. In Maastricht is men o.a. bezig met de oprichting van het Inter-Limburgs Instituut, dat de coördinatie zal moeten stimuleren.

[p. 88]

Had pater Sangers kennis genomen van de 29 contactmiddelen tussen de beide Limburgen, ontleend aan de Culturele Raad van Oost-Limburg dan zou hij misschien een minder donker gekleurde voordracht hebben gehouden (zie februarinummer ‘Neerlandia’). Red.

Haagse Comedie in Vlaanderen

In het kader van het Belgisch-Nederlands cultureel verdrag speelde de Haagse Comedie op 19 februari in Antwerpen ‘Yerma’ van de Spaanse schrijver Frederico Garcia Lorca, in de regie van Joris Diels. Op 20 februari speelde de Haagse Comedie ditzelfde stuk in de stadsschouwburg van Brugge.

Nederlandse dagen te Brussel

Het Vlaams Economisch Verbond organiseert tussen 15 mei en 9 juni in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel: ‘Nederlandse Dagen’. Onder de culturele en artistieke manifestaties vallen tentoonstellingen van het Nederlands literair werk in vertaling van de 19e en 20e eeuw, van het Vlaams Expressionisme, voordrachten van vooraanstaande professoren en letterkundigen uit binnen- en buitenland, colloquia, radio- en t.v.-uitzendingen, toneeluitvoeringen, enz..

De gehele opzet wordt gesteund van overheidswege, zowel van Belgische als van Nederlandse zijde.

Bloemlezingen van dichters in Noord en Zuid

Uitgeverij Heideland te Hasselt (B.) bracht in de reeks ‘Poëtisch Erfdeel der Nederlanden’ weer vier deeltjes, nrs. 57 t/m 60, met poëzie van August van Cauwelaert en Richmond Minne (Zuid) en J.W. Schulte Nordholt en Garmt Stuiveling (Noord).

De Schelde-deltaplannen

‘De Tijd’ van 27 februari schenkt ruime aandacht aan de ontmoetingen van de afdeling Noord-Brabant-Zeeland van het Algemeen Nederlands Verbond, het vorig jaar te Gent, lerseke en Bergen op Zoom, waar de vraagstukken van de Scheldedelta werden besproken. Deze ontmoetingen stonden onder leiding van dr. Alb. van de Poel uit Breda.

Het ging o.a. over het Roimerswaalplan, dat ook van bijzonder belang zou worden voor Gent, dat van de verwezenlijking van het Reimerswaalplan een duwvaartverbinding voor zijn Rijnvaart mag verwachten. Ook het Baalhoekplan, waarmede onlangs de Nederlandse regering zich heeft akkoord verklaard (onder bepaalde voorwaarden), vond bij die ontmoetingen algemene belangstelling.

Tot slot worde nog gewezen op een plan van de burgemeester van Klinge, de heer Vercauteren, die voorstander is van een tunnel onder de Wester-Schelde door, ter hoogte van de Ned.-Belg. grens, waardoor een kortere verbinding wordt verkregen tussen Zeeuws-Vlaanderen en Noord-Brabant. Door een dergelijke verbinding zou ook het Baalhoekplan veel meer gaan betekenen voor West-Noord-Brabant.

Reina Prinsen Geerligs-prijs

De Stichting Reina Prinsen Geerligs Fonds heeft wederom haar jaarlijkse jeugd-prijsvraag uitgeschreven voor auteurs die op 24 november 1968 de leeftijd van 20 jaar hebben bereikt en niet ouder zijn dan 25 jaar.

De prijs bedraagt tweehonderd gulden. De inzendingen (proza, gedichten of toneelstukken) moeten vóór 1 juli 1968 in duplo gezonden worden naar het secretariaat van de Stichting, Koninginneweg 121 Amsterdam, telefoon 725817.

De jury bestaat uit: Willem Brandt; Margaretha Fergusson; Ellen Warmond; Fernand Auwera; Ivo Michiels.

Zuidvlaamse Kultuurdag

Programma van de XIIIe Zuidvlaamse Kultuurdag op zondag 21 april 1968 in de Stadsschouwburg aan het Van Coothplein in Breda.

11.00 uur	Zaal open.
11.30 uur	Opening door de voorzitter dr. P.C. Paardekooper.
11.45 uur	Korte inleiding over Zuid-Vlaanderen door de heren Jozef Deleu en Frits Niessen.
12.15 uur	Middagpauze. - In de schouwburg, is koffie verkrijgbaar. In enkele gelegenheden in de omgeving kan men goedkoop warm eten.

[p. 89]

2.00 uur	Mevrouw Nicole Verbeke uit Mergem (Frankrijk) spreekt over ‘Een Française leert Nederlands’.
2.30 uur	Optreden van de chansonnier Miel Cools.
3.00 uur	Inleiding van de heer Erik van de Walle uit Izegem.
3.45	uur Tweede optreden van de chansonnier Miel Cools.
4.15 uur	Diskussie over de spreekbeurt van de heer Van de Walle.
4.45 uur	Slotwoord van de voorzitter.

De toegang tot de Kultuurdag is gratis. Alle inlichtingen bij de voorzitter van het Komitee XIIIe Zuidvlaamse Kultuurdag, Anna van Engelandstraat 27, Eindhoven, telefoon 040-24442.

Komitee voor Frans-Vlaanderen

Zaterdag 20 januari hield het Komitee voor Frans-Vlaanderen onder voorzitterschap van André Demedts te Waregem een werkvergadering. Na een toelichting over de jongste aktiviteiten van de sekties onderwijs, pers, literatuur, radio en t.v., toneel, heemkunde, toerisme, jeugd, ekonomie en uitwisselingswerk, werd gemeld dat eerlang een sektie familiekunde en een sektie overheidspersoneel zal worden opgericht. Ook werd vernomen dat het driemaandelijkse tijdschrift Ons Erfdeel (Murissonstraat 142, Rekkem, 150 Fr., 208 blz. per nr.) reeds op 7.000 ex. getrokken wordt.

Bijzonder onderstreept werden de inspanningen om Nederlandse leergangen te organiseren in Rijsels Vlaanderen en in de agrarische Nederlandssprekende Westhoek in Frans-Vlaanderen.

Het Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen o.l.v. Flor Barbry uit Westouter trad in Frans-Vlaanderen reeds 7 maal op gedurende dit toneelseizoen. Nog 13 opvoeringen staan op het programma. Op de affiche ‘De Regenmaker’ van Nash. Milac Vlamertinge speelde reeds 2 maal en voorziet nog 6 opvoeringen van ‘Geld is Troef’ van D. Debruyne. Voor Outer en Heerd uit Alveringen speelde reeds 2 maal de eenakter ‘Bietje’ van M. Sabbe. Gepoogd zal worden een toneelgroep, samengesteld uit Fransvlamingen zelf, op te richten. Het komitee zal zorgen voor een bekwame regisseur.

Op de kultuurdag te Waregem, 3e zondag van augustus, zal in elke sektie het woord gevoerd worden door een Fransvlaming. Medegedeeld werd dat weldra een lijvige V.T.B. - V.A.B. - reisgids over Frans-Vlaanderen zal verschijnen. De auteur is drs. J. Van Overstraeten. Ook Ons Erfdeel zal regelmatig teksten over trips in Frans-Vlaanderen opnemen.

Een grote inspanning zal geleverd worden om intergemeentelijke verbroederingen tussen Frans-Vlaanderen enerzijds en Belgisch-Vlaanderen anderzijds in de hand te werken. De nog op te richten sektie Overheidspersoneel zal zich met die taak belasten.

Vanaf 21 januari vangt te Belle (Bailleul) een Volksdans cursus aan. Daarvoor zorgt ‘Die Rooselaer’ uit Oostrozebeke. In dit verband werd gewezen op de noodzaak van zomeraktiviteiten. Misschien kunnen daar ook Vlaamse beat-groepen optreden. De volksdansers zullen telkenmale zorgen voor het aanleren van enkele Vlaamse liederen.

Verenigingen als Davidsfonds en V.T.B.-afdelingen zullen verzocht worden het op zich te nemen een toneel- of volksdansgroep in Frans-Vlaanderen te introduceren, zoals de V.T.B.-afdeling van Zonnebeke dat heeft gedaan. Dit voogdijschap zou moeten bestaan langs de hele taalgrens. Het Vlaamse Heemfeest van ‘Bachten de Kupe’ zal gehouden worden op 19 mei te Houtkerke. Bachten de Kupe zal ook een Jaarboekje uitgeven gewijd aan Frans-Vlaanderen.

Ook werd gewezen op de noodzaak van kontakten tussen de grote steden als Gent-Duinkerken-Rotterdam. Dr. De Vin (Ned.) is het daarmee eens en vermeldt het initiatief van het stadje Etten-Leur bij Breda dat in een bepaalde wijk al de straten genoemd heeft naar Fransvlaamse gemeenten.

Twee koren zijn bereid in Frans-Vlaanderen op te treden: het Veurns a capellakoor en het Knapenkoor uit Waregem.

De de Raetstichting biedt zijn hulp aan voor een sektie ‘Volksontwikkeling’ op de Kultuurdag in augustus e.k.. Zij zal voorlopig gevoegd worden bij de sektie ‘Onderwijs en toneel’.

Er zal gezorgd worden voor de oprichting van een sektie ‘Familiekunde’ en in het Veurnse zal men pogen een bijeenkomst te beleggen van burgemeesters van weerszijden van de grens.

De hervorming van de Kultuurdag te Ekelsbeke en het organiseren van een studiedag te Steenvoorde zal verder worden overwogen en met de Fransvlamingen worden besproken.

A. Lammertyn.