Neerlandia. Jaargang 71

[p. 202]

Publikaties

Boekbesprekingen/aankondigingen

Prof. dr. R. Derine: Strijd om Leuven - Feiten en eisen. Utrecht, Ambo-boeken, 1967.

Na de verschijning van ‘Leuven - Louvain’ en ‘De ziekte aan de Dijle’, beide uitgegeven bij Van In te Lier, geeft nu prof. R. Derine, in zijn ‘Strijd om Leuven - Feiten en eisen’, zijn visie op het brandende vraagstuk van de Leuvense universiteit.

Prof. Derine, voorzitter van Vlaamse professoren, afdeling Leuven, die men ook zag meemarcheren in de 5-november-optocht in Antwerpen, stelt o.a. in zijn jongste geschrift dat de hele Vlaamse problematiek thans afhankelijk is van de oplossing van de zaak-Leuven.

Dit werk van prof. Derine is meer in het bijzonder bedoeld voor de Nederlandse lezer en is in Nederland (Utrecht) uitgegeven.

In de eerste helft van zijn boek somt prof. Derine de motieven op voor overheveling. Het zijn er drie: een Vlaams belang (het uitmonden van een eeuw oude taalstrijd in het probleem Brussel en in het verfransingsgevaar te Leuven); een Waals belang (in Wallonië zou de katolieke universiteit demokratiserend kunnen werken; op de as Leuven-Brussel trekt zij alleen bourgeois-cliënten) en als derde punt: de omvang van de universitaire expansie in Leuven, waar in 1980 het dubbel aantal studenten van nu wordt verwacht.

Over de lokalisatie van de nieuwe Waalse campus zegt prof. Derine nog, dat de Walen vrij moeten kunnen beslissen over de vestigingsplaats in Wallonië, op voorwaarde echter dat het verfransingsgevaar voor Vlaams-Brabant wegvalt.

Het zijn geen nieuwe markante punten, die de schrijver naar vorenbrengt, maar in zijn geschrift vindt men een heldere en overtuigende samenvatting van reeds bekende feiten (althans te ‘over’ bekend in Vlaanderen).

Mary Pos, Wie was dr. Verwoerd? N.V. Uitgeverij ‘De Banier’, Utrecht, 1967, 212 blz.. Prijs f 4,90.

Een van de grote bezwaren in onze tijd is het denken in schablones en stereotypen. Het wordt bevorderd door het vele dat van heel de wereld op ons aankomt in mededeling van gebeurtenissen en feiten, zonder dat situaties en achtergronden daarvan bekend zijn. Sommige Nederlanders, met name de jongelieden die tegenwoordig voor televisie en radio zg. kritische, maar doorgaans kwaadsappige commentaren geven, bemoeien zich graag met alles wat in de grote wereld buiten Nederland gebeurt. Zonder kennis van zaken spuien zij hun (voor)-oordelen en door hun grote gehoor of bekijks, bevorderen zij het ongenuanceerd denken in schablones, de vorming en handhaving van stereotype opvattingen: iets dat zij onjuist achten, blijft verkeerd en wordt als zodanig voorgedragen. Kritiek op hun onrijpe zienswijze verdragen zij niet en zij maken die bespottelijk op een onfatsoenlijke manier.

Met name ten opzichte van Zuid-Afrika en zijn leiders heerst zo'n mentaliteit. Het is begrijpelijk, dat de schrijfster van dit boek over Verwoerd daarover zo verbolgen is geraakt, dat zij hier op 212 bladzijden materiaal heeft verzameld om het beeld van deze Zuidafrikaanse politicus te zuiveren van alle leugenachtige trekken die bedoelde jongelieden er jarenlang aan hebben gegeven tot op het lasterlijke af.

Het boek is wat los van samenhang, het geeft geen levens- en persoonsbeschrijving - behalve enigszins in het verslag van een bezoek dat de schrijfster deze eerste minister bracht -, en geeft voornamelijk de opvattingen weer die ‘de gemiddelde Nederlander’, de Nederlandse en buitenlandse persorganen, de Nederlandse en Vlaamse immigranten in Zuid-Afrika, de voornaamste critici in de Engelstalige pers van dat land en ook de Bantoes, Kleurlingen en Indiërs in Zuid-Afrika over hem hadden. In 16 bijlagen op 37 bladzijden worden nog meer uitingen, perscommentaren en feiten opgesomd met kritiek en toelichting van de schrijfster.

Wanneer dit boek de uitwerking zal hebben dat het stereotype-denken over Zuid-Afrika wordt doorbroken, zal het werk van de schrijfster niet vergeefs zijn geweest. Zij geeft veel feiten die menig criticus niet kent, en zou moeten weten. Een grappenmaker zei, dat de ondertitel zou moeten luiden ‘En wie is Mary Pos?’. Dit, omdat hij vindt, dat men ook de schrijfster uit dit boek goed leert kennen.

Jozef Deleu, Moderne Zuidafrikaanse lyriek; bloemlezing samengesteld en ingeleid door Jozef Deleu.
De bladen voor de Poëzie, Kapucijnervest 4, Lier. Jaargangen XIII, nr. 9-10, 1966.

Al geruime tijd ligt dit boekje gereed voor bespreking. Maar als geschriften van meer actuele aard zozeer de aandacht opeisen blijft de poëzie weleens wachten. Toch wil ik graag deze bundel alsnog ter lezing aanbevelen. En dat niet alleen uit literaire overwegingen. De kunst van een land openbaart ook iets van zijn ziel en is een der beste media voor kennis en begrip van wat er in de geesten leeft. En die kennis is iets wat ten opzichte van Zuid-Afrika wel hard nodig is.

Jozef Deleu, de energieke redacteur van ‘Ons Erfdeel’, schetst in een tiental bladzijden groei en ontwikkeling van de Zuidafrikaanse dichtkunst. Naar zijn oordeel heeft ‘de Afrikaanse poëzie, stevig geworteld in de eigen gemeenschap, een uitzonderlijk niveau bereikt’.

Dan volgen 65 bladzijden verzen van 19 dichters, die tezamen een goed beeld geven van de Zuidafrikaanse dichtkunst der laatste dertig jaar.

Wie daarvan in kort bestek een goede indruk wil krijgen of wel opnieuw deze poëzie tot zich wil laten doordringen, heeft in dit boekje een uitstekende gids die met verantwoorde keus in deze beknopte bloemlezing toch de typerende trekken van de Zuidafrikaanse dichtkunst doet uitkomen.

Voor Nederlandse en Vlaamse lezers zal niet elk vers direct verstaanbaar zijn; de 2 pagina's grote woordenlijst Afrikaans-Nederlands verduidelijkt geen woorden als ou-flenterkatiera, bassak, skorriekoning, die menig Nederlander niet zal begrijpen. Kan je bv. in het woord mouterbaik, ‘motorbike’, motorfiets, herkennen? Overigens zijn die enkele nietvertaalde woorden geen belemmering voor het genieten van de hier verzamelde poëzie van onze taalverwanten in het verre zuiden.

P.K.

Marcel de Backer, Kwartet in 4 dimensies. Uitgeverij Humanitas, Gent, herfst 1966.

Hoewel Neerlandia geen verzenbundels bespreekt, zou ik het toch jammer vinden, als deze gedichten van een jonge Vlaming, ons al enige tijd geleden toegezonden, het slechts met een aankondiging moesten doen. Want er klinkt een sympathiek geluid uit dit ‘kwartet’ op en het is van zulk een jeugdige hoop vervuld dat ik graag de aandacht op deze dichter wil vestigen. Vooral ook, omdat dit poëzie is die gemakkelijk aanspreekt en dus ook door een grotere kring kan worden genoten, hetgeen helaas bij veel van de huidige poëzie onmogelijk is. De bundel is in vier dimensies verdeeld: dimensie voor het kind-mens; voor de mens-mens, de dichter-mens en de broeder-mens. Die van het eerste kwart zijn vervuld van een eenvoudige en kinderlijke vrolijkheid, ze doen mij denken aan de eerste verzen van Jan H. de Groot. De tweede die vooral de liefde van mens tot mens bezingt is wat zwaarder van toon. De derde geeft ‘liederen vol vrees

[p. 203]

een beetje in mineur’, en de bundel eindigt met ‘liederen vol hoop altijd in majeur’.

De vlotheid van Marcel de Backer verleidt hem soms tot te gemakkelijk rijmen, en er zijn enkele gedichten die ik niet zo kan waarderen. Maar in de meeste geeft hij toch genoeg dat mij heeft getroffen, ook door de poëtische kwaliteiten. In de doorgaans pessimistische dichtkunst van deze tijd is deze bundel een - misschien hier en daar wat oppervlakkige, maar toch - prettige verkwikking, waarvan ik hoop dat velen, ook zij die nooit verzen lezen, zullen genieten.

P.K.

Wij ontvingen:

Zeventien jaar is zo jong en andere verhalen. 1e druk, 1967.

Een verhalenbundel, bevattende 16 humoristische verhalen van Nederlandse en Vlaamse schrijvers. Uitgeverij Wereld-Bibliotheek, Amsterdam-Antwerpen.

Paperback, 117 blz.. Prijs f 6,50.

Drs. M. Coppieters. Universitaire Ekspansie voor of tegen Vlaanderen? Kerk en staat in het geding. Een brochure van 52 blz., geschreven en uitgegeven door drs. Maurits Coppieters, A. van Geertstraat 12, Sint-Amandsberg (Gent), België.

Mevrouw G. van Straelen- van Rintel. Goed spreken op de lagere school en leerlingenboekjes deel 1, 2 en 3. Uitgeverij De Sikkel n.v., Lamorinièrestraat 116, Antwerpen-1, 1967. Prijs ing. resp. 48, 36, 42 en 48 fr..

C. Vrancken. Spraakkunstige documentatie voor de leerkracht. Uitgeverij De Sikkel n.v., Lamorinièrestraat 116, Antwerpen-1, 1967, 80 blz.. Prijs ing. 48 fr..

Leo Wuyts/J. van Eylen. Klassepraktijk met poppenspel. Uitgeverij De Sikkel n.v., Lamorinièrestraat 116, Antwerpen-1, 1967, 95 blz.. Prijs ing. 48 fr..

W. Penninckx. A.B.N. in de schoolboeken. Een rapport over het taalgebruik in de schoolboeken voor het L.O.. Uitgeverij De Sikkel n.v., Lamorinièrestraat 116, Antwerpen-1, 1967, 48 blz.. Prijs ing. 42 fr..