Neerlandia. Jaargang 71

[p. 182]

Spiegel Vlaamse beweging
Antwerpen: 5 november

foto ‘De Standaard’

‘Tienduizenden betogen voor de dekolonisatie van Vlaanderen’, blokletterde ‘Vooruit’ daags na de betoging. Het feit alleen dat de Gentse socialistische krant in deze termen - tot voor kort alleen gebruikelijk in Volksuniepublikaties - het onverhoopt groot succes van de betoging uitdrukte, illustreert op treffende wijze de stroomversnelling in de openbare opinie in Vlaanderen. Inderdaad, qua opkomst¹⁾ en diversiteit van de deelnemers was deze manifestatie uniek in de honderdjarige geschiedenis van de Vlaamse Beweging.

Vooraan in de optocht stapte een groep van ‘genodigden’, afgevaardigden van alle mogelijke politieke en filosofische strekkingen: katolieken van het Davidsfonds, vertegenwoordigers van de standenorganisatie van de C.V.P.; leiders van het Liberaal Vlaams Verbond, het Willemsfonds, oud-studenten van de Vrije Universiteit te Brussel, het vrijzinnig studentengenootschap ‘'t Zal Wel Gaan’ en het Liberaal Vlaams Studentenverbond; socialisten van het Vermeylenfonds, vertegenwoordigers van ‘Links’; leden van de Volksunie... ‘Men zag mooi opgedirkte dames opstappen naast langharige jonge mannen, kleine kindjes huppelden mee met papa en mama. Er waren jeugdigen en bejaarden, feestelijk uitgedosten in trekkersplunje marcherenden; er waren vertegenwoordigers van alles wat de bevolking van het Vlaamse Land uitmaakt.’ (Het Laatste Nieuws, liberaal). En er waren een grote groep parlementairen van de C.V.P., de B.S.P. en de Volksunie. Van de P.V.V.-frakties waren geen leden aanwezig: het Liberaal Vlaams Verbond had ze de raad gegeven ‘in het Parlement te ijveren voor de doelstellingen van de betoging, niet op straat’. Gedreven door dezelfde motieven was ook een belangrijk deel van de Vlaamse C.V.P., onder wie Jan Verroken, thuis gebleven.

Herinneren wij nog eens aan deze doelstellingen:

-	De Franstalige afdeling van de universiteit te Leuven moet naar Wallonië overgeheveld worden.
-	De taalregeling, die ten opzichte van het hoger onderwijs dient getroffen te worden, moet de volledige verdubbeling en de tweeledigheid van de vrije universiteit van Brussel als gevolg hebben.
-	De onschendbaarheid van de taalgebieden is de hoeksteen van elke taalvrede in dit land. Daarom moet definitief afgezien worden van alle pogingen tot verfransing van Vlaams-Brabant en tot uitbreiding van de tweetalige agglomeratie Brussel, buiten de 19 gemeenten, die er thans deel van uitmaken.
-	Opdat Brussel zijn nationale funktie behoorlijk zou vervullen, dient het een nationaal statuut te krijgen.

‘Waardig, geestdriftig, triomfantelijk was deze optocht door de Sinjorenstad. Contramanifestaties, tegenakties, scheldwoorden en verwijten ontbraken totaal. Iedereen was het eens met deze betoging, met haar motieven, en die eensgezindheid van tienduizenden Vlamingen, ontroerend, sterk, verrassend en mooi, gaf aan het geheel meer het karakter van een grootse, degelijk georganiseerde machtsdemonstratie dan van een strijdmars.’ (De Standaard, r.k.).

Toch is het opgevallen dat een groot aantal manifestanten veel verder wilden gaan dan de (zeer gematigde) doelstellingen van de organisatoren. Onverholen kwamen duizenden uit voor hun opinie dat alleen ‘federalisme’ een oplossing kan zijn. Even duidelijk is gebleken dat de verontwaardiging over de bisschoppelijke verklaring van mei 1966 nopens de toekomst van de Leuvense universiteit nog steeds niet is geluwd, wat o.m. bleek uit de voor de gelegenheid aangepaste versie van het bekende volkslied: ‘Broeder Suenens, broeder Suenens, slaapt gij nog... Gooi de Walen buiten!’ Humor ontbrak evenmin in de door honderden jongelui in koor gezegde ‘regeringsmededeling’: ‘Bovendien zijn wij de mening toegedaan, dat Leuven Vlaams moet zijn’, en ook niet in niet-officiële slogans als ‘Grand-Bruxelles, ha, ha, ha’! Veel applaus was er ook voor een paar jongelui, in knalrode pakjes en met een hanemasker voor het gezicht, met een bordje ‘Bons baisers du coq wallon’...

Na 5 november vraagt men zich af welke gevolgen deze grootse manifestatie zal hebben. Het is alvast duidelijk dat het feit zelf van de betoging het zelfbewustzijn

1) Voor een duidelijk inzicht in de betekenis van deze massale deelneming is de vergelijking met het door de wereldpers als sensationeel voorgestelde aantal Vietnambetogers interessant. Washington zag 100.000 demonstranten. Te Antwerpen waren er niet veel minder!

[p. 183]

foto ‘De Standaard’

van het hele Vlaamse volk zal bevorderd hebben. Politici of partijen, die deze evolutie willen negeren of bestrijden, plegen politieke zelfmoord. De wetenschap dat de gewone Vlaamse man met de flaminganten heeft opgestapt voor de doeleinden van deze betoging moet wel zwaar doorwegen op de besprekingen, die thans aan de gang zijn over de strukturen van morgen. ‘Wanneer straks de beslissende woorden moeten worden gesproken over de toekomst van dit land, zal de herinnering aan de betoging van 5 november nog levendig zijn. Die herinnering zal ook nog niet verdwenen zijn, wanneer in de lente van 1968 of vroeger, het kiezerskorps opnieuw naar de stembus zal worden ontboden.’ (De Standaard’). Ook hebben wij het gevoel dat het doorbreken van de verzuiling, dat te Antwerpen zo indrukwekkend tot uiting kwam, wel eens tot merkwaardige politieke verschuivingen in Vlaanderen en in België zou kunnen leiden. Zou ook dat gevoel aan de basis gelegen hebben van de aarzelende houding van de C.V.P.-parlementairen?

J.d.D.