Neerlandia. Jaargang 71

[p. 48]

37e Nederlands Congres
Resoluties

De volgende resoluties zijn op de slotzitting van het 37e Nederlands Congres openbaar gemaakt. De algemene resolutie is een resolutie van de Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen. Ze is tot stand gekomen na ruggespraak met de besturen van de verenigingen, die vertegenwoordigd zijn in de Bestendige Commissie. De congresgangers hebben er dus geen uitspraak over gedaan. De sectieresoluties zijn tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van de secties; in de plenaire slotzitting heeft het congres als geheel er geen uitspraak over gedaan.

Algemene resolutie, namens de Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen uitgebracht op de slotzitting van het 37e Nederlands Congres.

In aansluiting op het 36e Nederlands Congres, dat in november 1963 in Antwerpen plaatsvond, heeft de Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen ook voor het 37e Nederlands Congres als thema gekozen de ‘culturele integratie van Nederland en Vlaanderen’.

Nog steeds zijn de voorwaarden voor een wezenlijk culturele integratie van de beide staatkundig gescheiden delen van het Nederlandse taalgebied zeer onvoldoende vervuld.

Reeds in 1962 heeft de Gemengde Commissie ter uitvoering van het Nederlands Belgisch Cultureel Akkoord in een nota de beide regeringen o.m. verzocht een ‘Hoge Raad voor de Nederlandse cultuur’ in te stellen, ter behartiging van de ‘culturele integratie van het Nederlandse taalgebied en de uitstraling van de Nederlandse cultuur in het buitenland’.

Op het 36e Nederlands Congres werd omstandig zowel de wenselijkheid van een ‘Belgisch-Nederlandse Raad voor de Nederlandse cultuur’ onderstreept als de mogelijkheid tot de instelling daarvan aangetoond.

Mede op grond van het besprokene tijdens het 37e Nederlands Congres, herhaalt de Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen, namens de in deze commissie vertegenwoordigende verenigingen en instellingen, met klem haar drie jaar geleden tot de regeringen gericht beroep een ‘Belgisch-Nederlandse Raad voor de Nederlandse cultuur’ in te stellen.

De culturele integratie op het particuliere vlak zal voor een groot deel dienen te berusten op de zelfwerkzaamheid van verenigingen en andere organisaties, die de doelstellingen van deze integratie onderschrijven. Om de reeds bestaande samenwerking over de grenzen te intensiveren en om de in gemeenschappelijk overleg ontworpen plannen te kunnen verwezenlijken, is de oprichting van een gemeenschappelijk, goed uitgerust ‘Bestendig secretariaat voor de culturele integratie’ noodzakelijk. Ook hierop is tijdens het 36e Nederlands Congres reeds de aandacht gevestigd.

De werkzaamheden van dit secretariaat zullen vooral liggen op het terrein van het sociaal cultureel werk in de meest brede zin. Voor dit doel werd einde 1964 door vertegenwoordigers van een groot aantal representatieve organisaties in Nederland en Vlaanderen de ‘Stichting voor de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen’ in het leven geroepen. Op dit congres is nader uitgewerkt hoe voor de inrichting van bedoeld Bestendig secretariaat binnen de kortst mogelijke termijn middelen gevonden kunnen worden. Voor de verdere uitbouw van dit secretariaat zal in de toekomst subsidiëring door de Nederlandse en Belgische overheid onontbeerlijk zijn.

Ter ondersteuning van de hierdoor bevorderde activiteiten zullen de subsidiemogelijkheden in het kader van het Belgisch-Nederlands Cultureel Akkoord en vanwege de lagere overheden in belangrijke mate moeten worden verruimd.

Vooruitlopend op de werkzaamheden van een Belgisch-Nederlandse Raad voor de Nederlandse Cultuur vraagt de Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen reeds nu bijzondere aandacht voor de volgende taken.

Nu de Nederlandse Regering, bij beschikking van de Minister van Onderwijs en Wetenschappen van 4 mei 1966, onderwijsbevoegdheid in Nederland aan bezitters van in België behaalde universitaire diploma's verleend heeft en een soortgelijk besluit van de Belgische Regering binnenkort te verwachten is, is het van groot belang, dat de regeringen de consequenties, die de invoering van deze effectus civilis zal hebben voor de structuur in het bijzonder van het hoger onderwijs en daaraan verwante beroepsopleidingen in Nederland en Vlaanderen, reeds nu aan een grondig onderzoek onderwerpen. De vraag is immers, of bij een vrije tewerkstelling van leraren uit het ene land in het andere het niet geboden is, dat de onderling sterk van elkaar afwijkende stelsels in de twee delen van het Nederlands taalgebied beter op elkaar aansluiten. Gezamenlijke programmering inzake de uitbreiding van het hoger onderwijs, met name in de gebieden aan weerszijden van de grens, is uitermate wenselijk.

Voor het lager en middelbaar onderwijs zal de uitwisseling van leerkrachten intensief moeten worden gestimuleerd.

Een grote betekenis moet worden gehecht aan het gezamenlijk optreden van de Nederlandse en Belgische regeringen ter behartiging van de culturele belangen van het Nederlandse taalgebied in het buitenland. Ondermeer geldt dit voor het onderwijs van het Nederlands in diverse typen van scholen in de eerste plaats in de aan ons taalgebied grenzende landen.

Nederland en België moeten voor een belangrijk deel zorgen voor de benodigde leerkrachten en leermiddelen, zolang in het buitenland daar nog niet in voldoende mate in voorzien kan worden.

Het is verheugend te constateren, dat er aan buitenlandse universiteiten een groeiende belangstelling bestaat voor de studie

Bij de openingsrede van prof. M.I.A. Diepenhorst.

[p. 49]

van het Nederlands. De Nederlandse en Belgische regeringen dienen de docenten in de neerlandistiek in het buitenland een veel grotere materiële, vooral vaktechnische steun te verlenen dan thans het geval is. Voor de culturele activiteiten in het buitenland is een nauwe samenwerking van de Nederlandse en Belgische diplomatieke vertegenwoordigingen uitermate gewenst.

Met het oog op al deze vraagstukken dient het vruchtbare initiatief tot periodiek overleg van de ministers van beide landen, belast met de zorg voor onderwijs en cultuur, weer met kracht te worden voortgezet.

De Bestendige Commissie voor de Nederlandse Congressen

lgemeen Nederlands Verbond	Dr. A.W. Willemsen
Aug. Vermeylenfonds	Drs. R. de Buck
Belgische Radio en Televisie	Dr. P. Vandenbussche
Bond Nederlandse Volksuniversiteiten	N. Wijnen
Comité Amateurtoneel België-Nederland	Mr. H.J. Waage
Davidsfonds	C. de Ridder
Economische Raad voor Vlaanderen	G. van Gheluwe
Federatie van Katholieke centra voor Volksontwikkelingswerk	Drs. G.J.M. Sonnemans
Vereniging van Volkshogescholen op Kath. Grondslag	F. Erens
Kath. Vlaamse Hogeschooluitbreiding	J.H.L. Janssens
Kultuurraad voor Vlaanderen	Mr. P. Knapen
Nationaal Overleg voor Gewestelijke Cultuur	Dr. W. Verkade
Nederlands Cultureel Contact	Mevrouw H.W. Boersma-Smit
Nederlandse Jeugdgemeenschap	J. Kierkels
Nederlandse Radio Unie	Mr. A.B. Roosjen
Stichting Lodewijk de Raet	P. de Cock
Verbond van Vlaamse Academici	Dr. J. Denis
Vereniging tot Stichting van Volkshogescholen	G.H.L. Schouten
Vereniging v. beschaafde omgangstaal	Mej. Y. Stoops
Vlaamse Automobilistenbond	Drs. J. van Overstraeten
Vlaamse Toeristenbond
Willemsfonds	Prof. dr. A. Verhulst

Toespraak van de heer Julien Kuypers.

Resoluties uitgebracht door de secties

Sectie 1
Culturele samenwerking tussen de Nederlandse en Vlaamse provincies

De sectie ging uit van de resoluties van het 36e Nederlands Congres te Antwerpen, gehouden in 1963 en stelde vast dat een aantal van de toen uitgebrachte resoluties niet aan uitvoering zijn toegekomen. Een belangrijk lichtpunt is wel de over korte tijd te verwachten oprichting van het Bestendig bureau van de Stichting Culturele Integratie dat gemeenschappelijke planning en samenwerking bijzonder kan bevorderen.

De sectie meent dat overleg en contact tussen Nederland en Vlaanderen moet gestimuleerd worden.

a.	Op het vlak van de overheid, door het beleggen van een contactvergadering tussen de commissarissen van de Koningin en de gouverneurs met de gedeputeerden voor culturele zaken uit de grensprovincies van Vlaanderen en Nederland, later op dit vlak uit te breiden tot geheel Nederland.
b.	Op het vlak van de Culturele Raden van Nederland en de Culturele Diensten van de Vlaamse provincies, waarvoor het Nationaal Overleg voor Gewestelijke Cultuur en de Kultuurraad voor Vlaanderen als coördinatie-organen zullen optreden.
c.	Op gemeentelijk vlak, waarbij de provinciale overheid kan betrokken worden.

De sectie verheugt zich over de uitwisseling van culturele manifestaties tussen provincies en over initiatieven op gemeentelijk en particulier vlak en verwijst naar de tentoonstellingen en sprekers die provincies uitwisselden en Vlaamse weken te Eindhoven en Kampen.

Van de uitwisseling moet men overgaan tot het samen doen (zie b.v. het voor kort gestichte Groot-Limburgs toneel) wat een nieuwe fase in het integratie-proces moet inluiden.

De pers moet meer aangewend worden voor het verstrekken van informatie aan elkaar over elkaar en voor het wederzijds dienstbetoon. De achtergrond informatie voor het schrijven van artikelen over het andere land kan bijgebracht worden door journalistenseminaries die binnen het kader van de zopas opgerichte journalistenschool zouden kunnen georganiseerd worden en waarop journalisten uit beide landen zouden samengebracht worden.

Binnen het kader van het cultureel akkoord kan de uitwisseling van personen uit de wereld van pers en communicatiemiddelen gestimuleerd worden.

Daar de politiek een belangrijke bijdrage dient te leveren bij het tot stand komen van de culturele integratie, dringt de sectie er op aan dat in de politieke partijen in beide landen zou gestreefd worden naar een gunstig klimaat en goodwill.

Sectie 2
Volksontwikkeling

De sectie ‘Volksontwikkeling’ is van mening, dat het in het belang zou zijn van de culturele integratie van Noord- en Zuid-Nederland, wanneer de leidende functionarissen van de organisaties in Noord- en Zuid-Nederland, welke zich bewegen in hoofdzaak of op belangrijke wijze op het gebied van de volksontwikkeling, regelmatig samenkomen met het doel:

1e	dat een nauwere samenwerking tot stand komt tussen de verschillende werksoorten, welke bestaan op het gebied van de volksontwikkeling, resp. de verschillende organisaties die een hoofd- dan wel belangrijke deeltaak op dit terrein hebben.

[p. 50]

2e	Dat een nadere bezinning plaats vindt met betrekking tot de methodiek-vernieuwing t.a.v. de volksontwikkeling.
3e	Dat wordt bevorderd een uitbreiding en verdere activering van de grenscontacten, zowel geografisch als naar aard. Hiervoor dient bij de respectievelijke overheden van beide landen de grootst mogelijke steun bepleit te worden.

Sectie 3
Jongerencontacten

De vergadering besluit, het congres te adviseren het volgende besluit te nemen:

Congresbesluit

Het congres besluit om in het kader van de culturele integratie binnen het Nederlandse taalgebied in Europa te komen tot de instelling van een permanent overleglichaam van/voor jongeren, paritair samen te stellen uit o.m. vertegenwoordigers van de officiële jongerenorganisaties der beide landen.

Daartoe wordt een werkcommissie ingesteld, welke, in nauwe samenwerking met de Noord-Zuid Contactcommissie Volksontwikkelingswerk, een plan zal opstellen en uitvoeren.

Binnen 2 maanden zal een eerste samenkomst plaats vinden.

Sectie 4
Amateurtoneel

De sectie Amateurtoneel van het 37e Nederlands Congres, in vergadering bijeen op 18 februari 1967 te Rotterdam;

In overweging nemend, dat de doelstellingen van dit congres dezelfde zijn als die van het 36e congres, t.w. de versterking van de innerlijke kracht van de Nederlandse beschaving, de culturele integratie van het Nederlandse taalgebied en de verspreiding van de Nederlandse cultuur in het buitenland.

Voorts overwegend, dat ter verwerkelijking van de doelstellingen Nederland en Vlaanderen ten zeerste zouden zijn gebaat met doeltreffende werkzaamheden op het gebied van het volksopvoedings- of ontwikkelingswerk;

Vaststellend, dat hoewel reeds een tiental jaren tussen Nederland en Vlaanderen door het Comité Amateurtoneel België-Nederland uitwisselingen van amteurtoneelgroepen worden georganiseerd, in het algemeen door de regeringen van België en Nederland te weinig aandacht aan dit uitwisselingsprogramma wordt besteed, hetgeen mede moge blijken uit het feit, dat de in 1963 te Antwerpen ingediende aanbevelingen nog steeds op realisering wachten t.w. bundeling van de Nederlandstalige bibliotheken voor het Amateurtoneel, vestiging te Antwerpen van een opleiding voor regionale of provinciale toneeladviseurs, de instelling van een algemeen-Nederlandse toneelwedstrijd, het gezamelijk uitgeven van een jaarboek voor het amateurtoneel etc.;

Verzoekt de regeringen van België en Nederland thans metterdaad aandacht en prioriteit te willen schenken aan de in 1963 ingediende aanbevelingen;

Bovendien beveelt zij de regeringen van België en Nederland aan:

1.	de werkzaamheden van het Comité Amateurtoneel België-Nederland in de toekomst te doen plaats vinden onder verantwoordelijkheid van de afdeling Volksontwikkeling voor Volwassenen en niet meer onder die van de afdeling Buitenlandse Culturele Betrekkingen;
2.	aan het Comité België-Nederland op basis van een ingediende jaarbegroting de middelen voor de uitvoering van de verschillende taken ter beschikking te stellen en de huidige subsidieregeling drastisch te herzien in overleg met dit Comité;
3.	financiële steun te verlenen ter bevordering van de Nederlandstalige toneelschrijfkunst in de meest ruime zin en het verstrekken van opdrachten aan toneelschrijvers ten behoeve van het amateurtoneel in het bijzonder;
4.	na te gaan op welke wijze in het schema van de uitwisselingen een plaats kan worden ingeruimd voor uitwisselingen op het gebied van het jongeren- en het studententoneel;
5.	het in 1956 vastgestelde subsidie ad f 1000, -, resp. B.fr. 15.000 per uitwisselingsvoorstelling aan te passen aan de sedertdien gewijzigde omstandigheden;
6.	het Comité Amateurtoneel België-Nederland te beschouwen als een subcommissie van de Gemengde technische commissie ter uitvoering van het Nederlands-Belgisch Cultureel Akkoord.

Sectie 5
Contacten met de Nederlandstaligen over de wereld

Sectie 5 van het 37e Nederlands Congres,

van oordeel dat een volksgemeenschap culturele verplichtingen heeft ten opzichte van haar geëmigreerde of tijdelijk in het buitenland wonende leden zo lang deze een psychologische of culturele binding met haar hebben,

overtuigd van de betekenis die het levend houden van de taal en cultuur uit het vaderland onder deze leden ook voor de landen van vestiging heeft,

spreekt als haar mening uit, dat de verantwoordelijke instanties - ministeries, culturele verenigingen, Nederlandse en Belgische ondernemingen met filialen in het buitenland - meer de culturele belangen van deze leden die zich met de Nederlandse cultuur verbonden voelen zouden moeten behartigen.

Zij beveelt daarom met grote aandrang aan, dat de in te stellen Belgisch-Nederlandse Raad voor de Nederlandse Cultuur als een zijner voornaamste taken zal moeten zien het onderhouden, c.q. bevorderen van de culturele contacten met de leden, die uit de Nederlandse cultuur- en volksgemeenschap voorgoed of tijdelijk zijn vertrokken.

Dit kan geschieden door:

a.	het bevorderen, steunen, eventueel mogelijk maken van Nederlandstalig mondeling, schriftelijk of mondeling-schriftelijk onderwijs of aanvullende cursussen Nederlands en geschiedenis, zowel voor de kinderen als de ouderen;
b.	verstrekkingen van leermiddelen, boeken, periodieken en audio-visuele hulpmiddelen aan groepen en personen voor onderwijs, informatie of documentatie;
c.	steun aan de plaatselijke en in Nederland of België verschijnende bladen, die gericht zijn op hen die in het buitenland zich met de Nederlandse cultuur verbonden voelen. Deze steun zal zowel geldelijk moeten zijn als door toezending van artikelen, foto's en nieuws uit Nederland en België;
d.	het structueren en institutionaliseren van persoonlijke contacten, mede via en vanwege de Nederlandse en Belgische diplomatieke en consulaire posten, het bevorderen van bestaande contacten tussen organisaties in het moederland en de emigranten;
e.	het bezoek van kunstenaars - musici, toneelspelers, cabaretkunstenaars -; het tijdelijk verblijf van studenten e.a.; het animeren van briefwisseling tussen emigrantenkinderen en schoolkinderen in het Moederland; het mogelijk maken van vakantiebezoek van emigrantenkinderen aan het vaderland.

De sectie vestigt terloops de aandacht op de sociale en economische belangen die met deze culturele contacten samengaan en op de mogelijkheden die zij bieden voor de uitwisseling van cultuurgoederen en voor de verbetering van kennis, begrip en goede verstandhouding onder de volkeren.