Neerlandia. Jaargang 70

Zuid-Afrika in rouw

De lafhartige moord op Zuid-Afrika's eerste minister dr. H.F. Verwoerd, dinsdagmiddag 6 september in de vergaderzaal van de Volksraad te Kaapstad, heeft ons met verbijstering en walging vervuld. Welke motieven de onrustige zwerver, zoon van een in Egypte geboren Griek en een Portugees-Afrikaanse moeder, tot zijn gruwelijke daad hebben gedreven, is niet bekend. Was en is hij geestelijk gestoord? Had hij, ironie van zijn daad, een grief tegen zijn slachtoffer omdat dit meer voor de Bantoes zou doen dan voor de ‘arme blanken’, waartoe hij dan zou behoren? Maar dit rijmt zich niet met de mededeling dat hij over veel geld zou beschikken, hetgeen een groep achter hem zou doen vermoeden, wie het om terreur, sabotage en aanslagen op de veiligheid van de staat zou zijn te doen.

Hoe het zij, Zuid-Afrika is beroofd van een zijner grote politieke leiders, die als eerlijk man stond voor zijn overtuiging, gebaseerd op jarenlange studie en ervaring, dat afzonderlijke ethnische groepering voor totaal verschillende volken de beste waarborg biedt voor behoorlijke samenleving.

Hoe men ook over hem moge denken, dat het hem te doen was om te geraken tot een staat of statenbond, waarin ieder in eigen kring tot zijn recht kan komen, zal elk moeten erkennen, die de moeite neemt tot werkelijk onderzoek. Zijn beeld komt duidelijk naar voren in de bloemlezing uit zijn redevoeringen gedurende de jaren 1948-1962, verzorgd door prof. A.N. Pelzer, hoogleraar geschiedenis aan de universiteit van Pretoria, onder de titel ‘Verwoerd aan die woord’, uitgegeven bij de Afrikaanse Pers-Boekhandel 1963. Men verneemt hier niet van overheersing of onderdrukking, wel van overwinning en dan niet ‘over een ander, maar over ons zelf, onze zelfzucht, onze eigenwaan en eigen begeerten’. Men hoort er ook maatregelen verdedigen, die van Europees-christelijk standpunt verwerpelijk worden geacht. De geschiedenis zal oordelen.

Ons medeleven gaat uit naar zijn gezin, naar de bewoners van Zuid-Afrika, van welk volk of ras ook, die zijn heengaan als een groot verlies gevoelen. Ons bestuur heeft de ambassadeur van Zuid-Afrika in Nederland zijn gevoelens van grote deelneming aangeboden.

Moorden lossen geen problemen op, roepen vaak grotere op, leiden tot haat en verscherping van betrekkingen. Moge Zuid-Afrika daarvoor bewaard blijven.

P. Korthuys