Neerlandia. Jaargang 69

[p. 150]

Jongerenkontakten Nederland-Vlaanderen
W. Sengers

Tijdens de maanden juli en augustus van dit jaar heeft het Jongerenkontakt Noord-Zuid, onder voorzitterschap van dr. J. Lehembre voor de elfde maal jongerenkontaktweken Nederland-Vlaanderen georganiseerd.

Uit Noord en Zuid kwamen ruim 160 jongeren, tussen 18 en 25 jaar, naar ‘Vinea Domini’ in Friesland, het Europahuis te Borgharen, de ‘Crabbehoff’ te Dordrecht en Kasteel ‘Bouvigne’ bij Breda. Zij zijn bij elkaar gekomen om samen te luisteren en te spreken, te dansen en te spelen, elkaar te leren kennen en begrijpen.

Voor de elfde maal wil zeggen, dat dit initiatief van dr. J. Lehembre gelukkig en uitermate levensvatbaar is gebleken. Hoe levenskrachtig blijkt wel uit het feit, dat gedurende de laatste jaren het aantal weken van 1 op 4 is gekomen.

Wanneer we deze jongerenkontaktweken aan een nauwkeurige beschouwing onderwerpen, dan kunnen we rustig stellen, dat, telkens wanneer er een kontaktweek plaatsvindt, er een stukje pure integratie tussen Noord en Zuid tot stand komt.

Met elkaar leven

Het besef van de noodzaak van kulturele integratie van Vlaanderen en Nederland in verband met het eenwordend Europa is bij velen nog slechts miniem aanwezig. Het is soms een ontstellende ervaring te horen, hoe weinig Nederlanders van Vlamingen en Vlamingen van Nederlanders weten.

Om al de misvattingen en vooroordelen uit de weg te ruimen is er onzes inziens slechts één werkelijke oplossing: Breng Nederlanders uit Noord en Zuid bij elkaar en laat ze zo elkaar leren kennen!

Het doel van de jongerenkontaktweken is dan ook een mogelijkheid te scheppen, waar jonge mensen uit de beide delen samen kunnen leven. Met elkaar leven betekent samen discussiëren, samen kreatief bezig zijn, samen nadenken over wat ons bindt en wat ons doet verschillen. Met elkaar leven wil echter ook zeggen samen een exkursie of boottocht maken, samen volleyballen, zingen, dansen of spelen.

Een werkelijke ontmoeting met de ander is een totaalmenselijke aktiviteit. Juist het gemeenschappelijk bezigzijn, - of het nu is het bespreken van een film of het spelen van een partijtje handbal -, het biedt de gelegenheid de ander in verscheidene situaties te leren kennen; het biedt tevens de gelegenheid met de ander op een gemakkelijke wijze in gesprek te raken. Vaak groeit in deze ongedwongen omgang van jonge Nederlanders en Vlamingen begrip en respekt voor elkaar.

Organisatie

Het spreekt vanzelf, dat het organiseren van een dergelijke week een speciale aanpak impliceert. Het is op zich al niet eenvoudig om bij jonge mensen belangstelling op te wekken voor een zaak als de kulturele integratie. Slechts weinigen zouden voor een week van alleen maar lezingen en gesprekken een week van hun vakantie willen opofferen. Een kleine waarborg voor een interessant programma voor jongeren ligt al enigszins in het feit, dat het organiserend komitee zelf uit jongeren bestaat.

Behalve tema en programma is ook de sfeer en de wijze van werken van groot belang voor het welslagen van de week.

Alvorens verder in te gaan op het programma en de sfeer is het nuttig nog enkele organisatorische aspekten te vermelden.

Zonder de financiële steun ingevolge het Belgisch-Nederlands Kultureel Akkoord zou dit partikuliere initiatief hoogst waarschijnlijk ten dode zijn opgeschreven.

Om ruim 160 jongeren uit Nederland en Vlaanderen op jongerenkontaktweken te verzamelen moet er de nodige aandacht besteed worden aan de werving van deelnemers. De beste reklame is nog altijd het enthousiaste verhaal van deelnemers, die hun vrienden en vriendinnen aansporen er volgend jaar ook eens heen te gaan. Vervolgens beschikt het Jongerenkontakt Noord-Zuid over een uitgebreide korrespondentie-dienst, waarbij ruim 600 jongeren zijn aangesloten. Zij en ook al de oud-deelnemers, benevens scholen en jongerenorganisaties ontvangen jaarlijks berichten over de kontaktweken. Bovendien

Contact

[p. 151]

verschijnen in tal van algemeen-Nederlandse bladen en tijdschriften publikaties over deze weken.

Tema en uitwerking in het programma

Het kiezen van een tema is een zaak van menig uur vergaderen. Absoluut noodzakelijk is het een onderwerp centraal te stellen, dat zich in de belangstellingssfeer van jonge mensen bevindt. Zij moeten in een lezing of een gesprek iets vinden, dat hen raakt of dat voor hen probleem is.

Programma-technisch ziet het patroon van een jongerenkontaktweek er als volgt uit. Een centraaltema! Hieruit worden een viertal aspekten gedistilleerd, die elk in een aparte lezing of diskussie nader belicht worden. Een vijfde inleiding brengt meestal een ander onderwerp ter sprake, terwijl beslist op elke week - veelal halverwege - expliciet de aandacht wordt gevestigd op de kulturele integratie door middel van een lezing of een forumgesprek. Natuurlijk voorziet het programma ook in gelegenheid tot sport, dans en wandeling.

Het is misschien interessant aan de hand van de dit jaar gehouden weken bovenstaande gegevens nader uit te werken.

Op velerlei wijze wordt de mens van vandaag gekonfronteerd met kunst of met dat wat er voor door moet gaan. Geen stad of er staan beelden in parken en plantsoenen. Zelfs door middel van de televisie komt kunst in de huiskamer! Niet voor niets was het tema van dit jaar: ‘Ontmoeting met Kunst en Kunstenaar’.

Aanvankelijk soms wat aarzelend kwam op elke kontaktweek een gesprek op gang. Wat is kunst? Moet ik dàt mooi vinden? Wat bedoelt de schrijver met dit boek? Vragen, die geen pasklare antwoorden vonden. Vragen, die wel een felle, diepgaande diskussie deden losbarsten. Niet slechts spreken over kunst, maar ook zelf kreatief bezig zijn!

Het programma van elk der weken gaf aan, dat er ook zelf gewerkt kon worden. Boetseren, beeldhouwen, schilderen, maskers en kollages maken; allemaal pogingen om de kreativiteit in onszelf te ontdekken. Onder de deskundige leiding van dhr. Paul Bartels experimenteerden we met mimische en muzische bewegingsexpressie.

Hoogtepunten van de weken waren ongetwijfeld de gesprekken, die we met de kunstenaars zelf hadden. De onvergetelijke, verrassende avond met Simon Vinkenoog. De eerlijke ontmoeting met de jonge, moderne Friese kunstenaar, lid van de Bende van de Blauwe Hand!

Te Borgharen bezochten we in groepjes de kunstenaars in hun atelier. De beeldhouwer Kees Vet en de schilder en danser Paul Bartels gaven in Dordrecht hun visie op de kunst van deze tijd. Juist in deze meer persoonlijke ontmoeting met de kunstenaar ontwikkelde zich een openhartig vaak zeer menselijk gesprek, waarbij het enigszins duidelijk werd, welk zoeken en tasten de kunstenaar van vandaag inspireert tot het scheppen van zijn werk.

Zoals gezegd stond er op het programma ook een lezing of inleiding, die niet rechtstreeks aansloot bij het tema van de week. Zo sprak ds. J. Schneider over ‘Christelijke Traditie’. Tijdens andere weken werd gesproken over ‘Wonen in deze tijd’ en ‘Industriële vormgeving’.

Vanzelfsprekend vormde de kulturele integratie een essentieel programma-onderdeel. Te Borgharen en Breda konden we ons verzekeren van een spreker als dr. H. Waltmans. Tijdens de andere weken ontwikkelde zich een interessant forumgesprek onder de leiding van E.H.M. Smet en dr. J. Lehembre. Zeer gewaardeerd werd de geste van het Algemeen Nederlands Verbond, dat aan alle deelnemers het uitstekende boekje ‘Noord-Zuidverbinding’ van dr. M. Van Haegendoren en prof. dr. H.D. de Vries Reilingh als geschenk aanbood.

Wijze van werken bepalend voor het welslagen

Leiding geven aan jonge mensen is op de eerste plaats vertrouwen hebben in hun zelfverantwoordelijkheid.

De werkwijze van Jongerenkontakt Noord-Zuid is erop gericht tijdens de kontaktweek een situatie te scheppen, waarin ieder zichzelf kan zijn en van waaruit ieder gemakkelijk kontakt met anderen kan hebben. Juist in een week als de onze, waarop jongeren als vreemden voor elkaar zijn aangekomen, moet er een sfeer geschapen worden, die ieder zich thuis doet voelen. Er worden wat dit aangaat dan ook eisen gesteld betreffende de akkommodatie. Is er een gezellig zitje? Kan er wat gedanst worden? Kan er gesport worden en is er na een felle diskussie een verfrissend drankje om zich te laven?

We houden bewust rekening met al deze faktoren. Het gaat per slot van rekening om jonge mensen. Jonge mensen, die ook niet graag lopen in een strak gareel, maar die zich liever een ruimte en een vrijheid scheppen. De prettige, hartelijke sfeer van de kontaktweken, mogelijk door een soepel leiden is een voedingsbodem voor vele vriendschappelijke kontakten, die Vlamingen en Nederlanders tot elkaar brengen.

Basis voor verder kontakt

Na een week intens leven tijdens de kontaktweek is vaak een grote belangstelling voor elkaars situaties en moeilijkheden ontstaan. Er is een nieuw terrein ontdekt, dat vraagt om verdere verkenning. De Lektuur-Dokumentatiedienst van het JNZ. krijgt tal van aanvragen om bladen en tijdschriften betreffende kulturele integratie. In het mededelingenblad van het JNZ. ‘De Noord-Zuidpost’ wordt de aandacht gevestigd op kultuurdagen en kongressen. Tevens worden hierin de plannen en aktiviteiten van het JNZ. bekend gemaakt.

Een tweede, zeker niet minder belangrijk gevolg van de kontaktweken is het ontstaan van de vaak hechte vriendschappen. Steeds veelvuldiger wordt de grens bij Roosendaal en Maastricht overschreden om de persoonlijke ontmoeting met een Vlaamse vriend of een Nederlandse vriendin verder voort te zetten. Reünies en weekends over en weer worden talrijker. In niet geringe mate is op deze wijze bij vele jongeren een stuk integratie op gang gebracht.