Neerlandia. Jaargang 69

[p. 96]

Nederlands studiecentrum in Latijns-Amerika
J.J.A. Baartman-Runckel

Historische groei van het ‘Centro de Ensenanza Internacional de Buenos Aires

Er bestaat in Argentinië belangstelling voor Nederland en de Nederlandse taal.

Deze eenvoudige waarheid is echter niet het uitgangspunt geweest van de oprichting van het Centro de Ensenanza Internacional de Buenos Aires. Haast zouden we zeggen: integendeel. Want deze waarheid moest nog ontdekt worden.

In juli 1962 arriveerden wij in Argentinië en eind 1962 vestigden wij ons in Martinez, een groot, welvarend forensendorp bij Buenos Aires. Er wonen goedgesitueerde Argentijnen en buitenlanders van allerlei nationaliteiten. Onze leerlingen wonen ook in omliggende dorpen en verscheidenen komen uit de hoofdstad hierheen voor hun lessen.

Onze ervaringen van 20 jaar Spaanse taal en cultuur doceren in Nederland en ‘public relations’ (bestaat daar een Nederlands woord voor?) in de andere moderne talen, deden ons besluiten dit werk hier voort te zetten. Wij maakten propaganda voor Duitse, Engelse en Franse cursussen plus Spaans voor buitenlanders. Zou het uilen naar Athene dragen zijn? De ervaring moest het leren.

Als echte Nederlanders dachten wij er geen ogenblik aan onze moedertaal in ons programma op te nemen. De ervaring had echter een verrassing voor ons in petto: uit het onderstaande overzicht blijkt, hoe het Nederlands zich niet alleen onder de basistalen een steeds belangrijker plaats heeft veroverd, maar hoe het ook onder de gedoceerde talen op het ogenblik aan de spits staat.

Op het ogenblik dat wij dit schrijven, is de 79e leerling genoteerd.

Een deel van de leerlingen heeft echter les in meer talen, waardoor het aantal inschrijvingen op cursussen 147 bedraagt.

Overzicht van de inschrijvingen gerangschikt naar gedoceerde taal en basistaal

1963 (1/1-31/12)

Basistaal	D.	E.	F.	N.	S.	Tot.
Gedoceerde taal
Duits	-	-	-	1	2	3
Engels	-	-	-	1	6	7
Frans	-	-	-	3	1	4
Nederlands	-	1	-	-	13	14
Spaans	1	5	-	5	-	11
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Totaal	1	6	-	10	22	39

1964 (1/1-31/12)

Basistaal	D.	E.	F.	N.	S.	Tot.
Gedoceerde taal
Duits	-	-	-	6	3	9
Engels	-	-	-	6	3	9
Frans	-	-	-	6	1	7
Nederlands	-	1	-	-	25	26
Spaans	-	2	-	5	-	7
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Totaal	-	3	-	23	32	58

1965 (1/1-31/3)

Basistaal	D.	E.	F.	N.	S.	Tot.
Gedoceerde taal
Duits	-	-	-	4	2	6
Engels	-	-	-	5	2	7
Frans	-	-	-	3	1	4
Nederlands	-	1	-	-	28	29
Spaans	-	-	-	4	-	4
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Totaal	-	1	-	16	33	50

Samengevat tonen deze tabellen dat het aantal inschrijvingen voor cursussen uit of in het Nederlands in 1963 61% bedroeg, in 1964 86% en in de eerste 3 maanden van 1965 90%.

Zoals bekend, zijn de seizoenen hier tegengesteld aan die van Nederland: januari en februari zijn vakantiemaanden. Gedurende het hele jaar staat de inschrijving open. Gezien de ervaring uit de vorige jaren, waarin zich in de loop van het jaar nog veel leerlingen meldden, mag verwacht worden dat het totaal aantal inschrijvingen in 1965 dat van 1964 zal overtreffen.

Indeling der leerlingen

Globaal gesproken, kunnen wij onze leerlingen indelen in vier groepen:

[p. 97]

I. Leidende figuren uit het Argentijnse zakenleven. De firma's van buitenlandse oorsprong gaan steeds meer Argentijns hoger personeel aannemen. Wanneer het een van oorsprong Nederlands bedrijf is, brengt het voor de betrokken Argentijnen intensief contact mee met Nederland, Nederlanders, Nederlandse cultuur en Nederlandse handboeken en documenten. Deze mensen achten de studie van het Nederlands belangrijk voor hun werkkring.^*)

II. Hun echtgenoten hebben de kennis van onze taal nodig bij hun representatieve plichten, hier of in Nederland. Merkwaardig is het hierbij te constateren, dat de Argentijnen aan dit punt meer waarde hechten dan hun Nederlandse werkgevers!

Bovendien heeft het toenemende contact tussen Argentijnen en Nederlanders ‘gemengde’ huwelijken ten gevolge. De Argentijnse dames zien de studie van de taal en cultuur van hun echtgenoten als een belangrijke factor voor de huwelijksharmonie.

III. Ook onder de zuiver-wetenschappelijke onderzoekers bestaat belangstelling voor onze taal. Zij willen Nederlandse literatuur raadplegen en Nederlandse congressen bijwonen.

IV. Middelbare scholieren: kinderen van Nederlandse ouders, die al jarenlang geen Nederlands onderwijs meer hebben genoten. Over het algemeen zijn de ouders ‘uitgezonden krachten’, die al veel over de wereld gezworven hebben, maar hun kinderen nu of later naar Nederland willen zenden om daar nog enige jaren middelbaar onderwijs te laten volgen ter voorbereiding van een Nederlandse universitaire opleiding.

Wij onderscheiden:

a) het overbruggingsonderwijs

Hierbij worden de kinderen onderwezen in alle vakken, die zij ook in Nederland op H.B.S. of Gymnasium zouden krijgen. De ‘overbrugging’ houdt in, dat in ieder vak de Nederlandse termen moeten worden geleerd, dat sommige vakken aanvullend onderwijs behoeven, en dat de Nederlandse taal, aardrijkskunde en geschiedenis er als nieuwe vakken bijkomen. De meeste leerlingen spreken onvoldoende Nederlands en hebben het zelden of nooit geschreven.

Het overbruggingsonderwijs houdt een volledige dagtaak voor de leerling in, die dus geen Argentijnse school meer bezoekt.

Iedere overbruggingscursist wordt vóór toelating door ons psycho-technisch getest.

De klas van deze leerlingen volgt de lessen gedeeltelijk tezamen met de leerlingen uit groep b. Voor zover nodig, ontvangen nieuwe leerlingen in het begin privé-bijlessen totdat zij het gemiddelde peil van de klas hebben bereikt.

b) het aanvullend onderwijs

Dit is bestemd voor leerlingen die naast hun Argentijnse schoolonderwijs aanvullende lessen in de Nederlandse taal en/of geschiedenis en aardrijkskunde krijgen. Het zijn kinderen van Nederlandse ouders, die hun achtergronden zo gaaf mogelijk op hun nageslacht willen overbrengen.

Om een indruk te geven van de aantallenverhouding van de genoemde vier groepen volgt het onderstaande overzicht.

*) De laatste tijd hebben ook enkele personen cursussen Nederlands gevolgd in verband met hun Belgische contacten.

Overzicht van de leerlingen gerangschikt naar de groepen I t/m IV

(1/1 1963 t/m 31/3 1965)

		Mannen	Vrouwen	Kinderen	Totaal
1.	Cursussen met Nederlands als gedoceerde taal
	Groep I	9	1	-	10
	Groep II	-	12	-	12
	Groep III	2	2	-	4
	Groep IVa	-	-	8	8
	Groep IVb	-	-	14	14
		_____	_____	_____	_____
		11	15	22	48
2.	Cursussen met Nederlands als basistaal	6	5	-	11
3.	Overige talencursussen	4	14	2	20
		_____	_____	_____	_____
	Totaal	21	34	24	79

Leermiddelen

Dat een dergelijke groei in een onvoorziene richting moeilijkheden meebracht, spreekt vanzelf.

In de eerste plaats werd al heel spoedig het probleem van de leermiddelen acuut. Een ander belangrijk punt is: documentatie op ieder gebied, m.a.w. het opbouwen van een bibliotheek.

Wij hadden een vrij groot aantal boeken uit Nederland meegenomen en daarbij onze Nederlandse en Belgische lievelingsauteurs niet vergeten. Wij beschikken over een Nederlandse bloemlezing, wat gedichten, werken over kunst en standaardwerken over psychologie en sociologie - ons speciale studieterrein. Het begin is er dus.

Maar een goed leerboek Nederlands voor Spaanssprekenden, zoals ze hier voor Frans, Duits en Engels te kust en te keur verkrijgbaar zijn, was er niet. We schreven naar Nederland en naar Spanje, zonder resultaat. De enige ons bekende grammatica, de ‘Gramática Holandesa’ van C.F.A. van Dam en H.Th. Oostendorp bleek tot overmaat van ramp uitverkocht te zijn.

Door nood gedwongen, hebben wij zelf een leerboek samengesteld: ‘Manuel de Lengua y Cultura Holandesas’, dat aanvankelijk per schrijfmachine vermenig-

[p. 98]

vuldigd werd, hetgeen het voordeel had dat het nog vóór het verschijnen aan de praktijk getoetst kon worden.

Inmiddels is het leerboek, dat gebaseerd is op de nieuwste psychologische inzichten omtrent talenstudie - audiovisuele methode ook geschikt voor zelf-onderricht - door ons Centro uitgegeven en wordt ook in Buenos Aires door de boekhandel verkocht.

(Inmiddels vernemen wij dat in Nederland nu ook enkele Nederlandse leerboekjes voor Spaanse arbeiders in de handel zijn).

De boeken voor onze middelbare scholieren worden in overleg met de te bezoeken school in Nederland besteld. Aangezien er meestal verscheidene maanden liggen tussen de aanvang van het onderwijs en de aankomst van de boeken, is de uitbreiding van onze bibliotheek ook op dit terrein zeer noodzakelijk.

Examen/diploma Nederlandse Taal en Cultuur

De mogelijkheid die hier door allerlei buitenlandse instellingen geboden wordt om examens af te leggen in de Franse, Duitse, Engelse, Italiaanse taal, enz. had tot gevolg dat onze leerlingen aandrongen op een Nederlands examen. Bij informatie in Den Haag bleek een dergelijk examen voor buitenlanders niet bekend te zijn. Wij hebben daarom zelf een examencommissie uitgenodigd onder voorzitterschap van de Ambassaderaad voor Persen Culturele Zaken van de Nederlandse Ambassade. Het eerste examen is op 28 november 1964 gehouden. De diploma's zijn een week later in de Nederlandse Ambas sade uitgereikt.

Nabeschouwing

De tendens van onze talencursussen in Nederlandse richting was voor ons verrassend, maar niet onaangenaam. Ons ‘Nederlands minderwaardigheidsgevoel’ verdwijnt als sneeuw voor de zon en wij proberen naar beste vermogen aan de blijkbaar bestaande behoefte te voldoen.

Onze toekomstplannen zijn de volgende:

a.	Verspreiding van onze audio-visuele cursus Nederlandse taal en cultuur over de gehele Spaanssprekende wereld (in voorbereiding).
b.	Cursussen Nederlandse Letterkunde (de eerste inschrijvingen zijn reeds binnen).
c.	uitbreiding van onze bibliotheek op zo ruim mogelijke basis.
d.	zoveel mogelijk contacten leggen met andere personen of instellingen die op hetzelfde terrein werkzaam zijn om te komen tot samenwerking en/of uitwisseling.
e.	organiseren van lezingen, filmavonden, debatavonden over allerlei aspecten van Nederland en België: in het Spaans en het Nederlands, en naar behoefte in andere talen. Hetzelfde voor radio en TV. (gebeurt hier reeds over Griekenland, Israël en Ierland, enz., betaald door bedrijven uit die landen).
f.	organiseren van een tentoonstelling van het Nederlandse Boek.
g.	ijveren voor een Nederlands Lectoraat of Hoogleraarschap aan een of meer Argentijnse Universiteiten, voor zover dat in de Argentijnse constellatie past.

Men ziet: in Argentinië bestaat belangstelling voor onze taal en cultuur. De omvang ervan moet nog nader onderzocht worden. De Nederlandse Ambassade en de Nederlands-Argentijnse Kamer van Koophandel staan steeds gereed met hulp, de Nederlanders hier tonen veel belangstelling. Uit Nederland werd ons de eerste hand toegestoken door het A.N.V.

Wij zijn vol goede moed! Je maintiendrai.