Neerlandia. Jaargang 68

[p. 163]

Spiegel Vlaamse beweging
Twee belangrijke Congressen in september: Davidsfonds en C.V.P.

Davidsfonds - congres

Het Davidsfonds, de grootste katholieke Vlaamse kultuurvereniging, heeft op zijn Congres van 13 september klare en logische taal gesproken, vooral bij monde van dr. Van Haegendoren die sprak over ‘Het Davidsfonds in de Vlaamse Beweging nu’, en bij monde van mr. Vandekerckhove, die handelde over ‘Het Davidsfonds als modern lekenwerk’.

De resultaten van het Congres werden in twee congresverklaringen opgenomen en getuigen van een bewust Vlaamse en katholieke levenshouding en levenswil. Wij stippen hier enkele punten aan.

Om de eenheid en onschendbaarheid van Vlamingen en Walen te bevestigen en te beveiligen eist het DF de publiekrechtelijke erkenning van het statuut van Vlaming en Waal, met al de gevolgen van dien op gebied van administratie en onderwijs.

Het DF beschouwt de oprichting van raadgevende ‘kultuurraden’ als voorbijgestreefd om een volwaardige kulturele autonomie te verwezenlijken. Het DF wil een werkelijke autonome souvereine beslissingsmacht, splitsing van ministeriële funkties en begrotingen voor alle aangelegenheden, die betrekking hebben op de kultuur. Hier worden o.m. de buitenlandse kulturele betrekkingen met Nederland onderlijnd en het streven naar Nederlandse kulturele integratie.

Aan de kerkelijke overheid wordt gevraagd de kulturele ontplooiing van Vlaanderen te helpen bevorderen. In het licht hiervan, en in de geest van het concilie, moet het DF als open katholieke organisatie samenwerken met alle niet-katholieke Vlamingen.

Het DF vraagt wettelijke maatregelen voor de verdere vernederlandsing van het bedrijfsleven.

Een dynamisch beleid is nodig om de Vlaamse aanwezigheid in hogere scholen, universiteiten en wetenschappelijke instellingen te stimuleren.

Wat federalisme en unitarisme betreft kan het DF principieel geen stelling kiezen tussen beide. De congresverklaring zegt, dat het wèl het recht heeft vast te stellen dat een staat ophoudt een demokratische rechtsstaat te zijn, zodra er grondwettelijke of door een regeling van het parlementair werk, afbreuk wordt gedaan aan de politieke gelijkheid. Het DF is bovendien van oordeel dat, indien de Vlaamse meerderheid zodanig wordt afgegrendeld dat het inwilligen van de Vlaamse rechtseisen door Franssprekenden wordt vertraagd of verhinderd, het streven naar een federalistische inrichting van de staat praktisch de enige uitweg zal worden voor de Vlaamse Beweging.

Afgezien van deze stellingnemingen, bracht het DF binnen het kader van dit Congres een geestdriftige hulde aan Edward Amter, die gedurende 40 jaar zijn beste krachten aan de opbouw van het Davidsfonds besteedde en die thans met rust is gegaan als hoofdsecretaris.

Congres van de Vlaamse C.V.P.-vleugel, 27 september

In zijn welkomstwoord tot de aanwezige kaderleden op het congres van de Vlaamse vleugel van de Christelijke Volkspartij verklaarde de voorzitter, senator Vandekerckhove: ‘Wij bezitten hier adviserende bevoegdheid; wij zullen aanbevelingen formuleren voor de nationale C.V.P.-leiding.’

Met deze woorden werd de taak, maar ook de begrensdheid van het congres omlijnd. De Vlaamse C.V.P. kan wel afzonderlijk vergaderen, besprekingen voeren en adviezen opstellen, maar beschikt niet over eigen beslissingsmacht. Met deze woorden verdween ook de hoop van sommigen, die meenden dat de Vlaamse C.V.P. uit dit congres zou verschijnen als een (althans in zekere mate) onafhankelijke politieke eenheid. De C.V.P. blijft in wezen unitair, aangezien de nationale partijleiding alle beslissingsmacht behoudt. Dat betekent dan ook, dat de Waalse vleugel in de schoot van de nationale leiding medezeggenschap heeft, ook wanneer de Vlaamse C.V.P. over uitsluitend Vlaamse belangen congresseert.

Dit belet toch niet dat het congres zelfbewust de Vlaamse problemen heeft besproken en hiertegenover dan ook stellingen heeft ingenomen. De belangrijkste sprekers waren volksvertegenwoordiger Leo Tindemans over de Vlaamse doctrine in de C.V.P.; kamerlid Jan Verroken over de Vlaamse realisaties van de C.V.P. gedurende de laatste 20 jaar; en Jos de Saeger, voorzitter van de Vlaamse C.V.P.-Kamergroep, die vooral de vraagstukken rond de grondwetsherziening belichtte.

De ingenomen stellingen komen dikwijls overeen met deze, welke ook enkele dagen voordien op het Congres van het Davindsfonds werden verkondigd.

De C.V.P. wenst onvoorwaardelijke zetelaanpassing, los van de grondwetsherziening en vóór de volgende wetgevende verkiezingen. Deze zetelaanpassing moet in de toekomst automatisch gebeuren telkens wanneer dit nodig is.

De grondwetsherziening beoogt de modernisering van de Belgische staat en moet o.m. omvatten: de grondwettelijke erkenning van de twee taalgemeenschappen, een bijzonder statuut voor Brussel, ruime kulturele autonomie met eigen beslissingsmacht voor de twee gemeenschappen. De Vlaamse C.V.P. wenst een gentlemen's agreement met de Vlaamse vrijzinnigen en wat de Waalse waarborgen tegen minorisatie betreft wil zij effektief onderhandelen, nadat de zovele rechtmatige maar onvervulde wensen der Vlamingen werd ingewilligd. Dergelijke waarborgen mogen de normale en democratische ontwikkeling van Vlaanderen niet afremmen. Pas dan zal de Vlaamse C.V.P. bereid zijn de afgebroken besprekingen over de grondwetsherziening verder terug te zetten.

Wat de kulturele autonomie betreft wil de Vlaamse C.V.P. een decentralisatie van het administratief apparaat naar de provincies en de gemeenten toe, tevens een politiek van regionale economie met behulp van gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen.

Er werd ook speciale nadruk gelegd op de culturele integratie met Nederland, en hiervoor halen wij letterlijk de woorden aan van Leo Tindemans:

‘Ik zou hier ook willen wijzen op de noodzakelijkheid voor Vlaanderen de kulturele integratie met Nederland na te streven. Het is bekend dat dergelijke voorstellen soms wrevel en argwaan wekken bij onze Waalse vrienden. Zij moeten echter begrijpen dat wij, ten eerste, niet de minste lust gevoelen om een soort ‘Vlaamse’ kultuur te kultiveren; ten tweede, dat een relatief klein taalgebied, zoals dat van het Nederlands, veel meer gedwongen wordt tot integratie dan wel b.v. de Franssprekende volken, die steeds kunnen rekenen op de kultuurpolitiek van Frankrijk, waar men ook woont ter wereld.

Wij kunnen in deze tijd het Nederlands slechts doen bloeien indien wij een kulturele samenwerking, gaande tot integratie met Nederland verwezenlijken.

De Vlaamse C.V.P. vraagt dan ook met aandrang dat een supra-nationale Hoge Raad voor de Nederlandse Kultuur, die reeds op het Nederlands Kongres, te Antwerpen gehouden in november 1963, werd voorgesteld, zo spoedig mogelijk zou woeden tot standgebracht.

Het congres, dat o.m. werd bijgewoond door eerste minister Lefèvre en de algemene voorzitter van de C.V.P. Vanden Boeynants, keurde het vermelde programma eenparig goed. Dit is wel een bewijs van de weg die de Vlaamse C.V.P. heeft afgelegd in de richting van een bewust Vlaamse politiek. Bovenvermeld programma werd onder de vorm van ‘aanbevelingen’ aan de unitaire partijleiding overgemaakt. Het woord is thans aan haar: zal zij metterdaad meehelpen om deze ‘aanbevelingen’ in werkelijke politieke verwezenlijkingen om te zetten, zo niet dan zou het congres haar betekenis verliezen.

J.S.