Neerlandia. Jaargang 68
(1964)– [tijdschrift] Neerlandia–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 96]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goethe InstitutHet voorop stellen van het belang van de taal komt niet alleen tot uitdrukking in de doelstelling en de werkwijze van the British Council, maar evenzeer in de taakomschrijving van het Goethe Institut zur Pflege deutscher Sprache und Kultur, opgericht in 1952 en gevestigd te München. Unerlässlich sind gute Sprachkenntnisse für alle, die in die Bundesrepublik kommen, um hier zu studieren oder sich in der Wirtschaft und in der Verwaltung Fachkenntnisse zu erwerben. Die Erfahrungen zeigten, dass sehr viele mit der Kenntnis der deutschen Sprache über das fachliche Interesse hinaus auch Zugang zur deutschen Kultur suchen und gleichzeitig besseres Verständnis für die Lebenswirklichkeit der Deutschen und ihre aktuelle Probleme gewinnen. Der Deutschunterricht für Ausländer erhält damit über seinen praktischen Wert hinaus auch eine kulturpolitische Bedeutung.
Zeer juist wordt opgemerkt, dat de taal buiten het nut voor een specifieke vakkennis om vooral ook toegang verschaft tot de samenleving als zodanig en - in dit geval - de buitenlander de mogelijkheid biedt Duitsland werkelijk te leren kennen. Dit strekt tot beider voordeel. Hier spreekt dezelfde gedachte als welke tot uitdrukking werd gebracht in een der grondbeginselen van the British Council: ‘to aim, in all its work, at mutual benefit both to Britain and to the other Country.’ De activiteiten van het Goethe Institut zijn vergelijkbaar met die van the British Council. Er zijn 19 instituten in Duitsland, waarin doorlopend voor buitenlanders cursussen worden gehouden in de Duitse taal en cultuur, terwijl er een speciale opleiding plaats vindt van Duitse en buitenlandse leerkrachten om onderwijs te geven in de Duitse taal in het buitenland. Evenals the British Council beschikt het Goethe Institut over een omvangrijk aantal functionarissen die zowel in binnenals buitenland op de verschillende instituten kunnen worden ingezet. Men zou in zekere zin van een speciale buitenlandse dienst voor culturele aangelegenheden kunnen spreken. Naast de 19 instituten in Duitsland beschikt het Goethe Institut over 102 instituten in het buitenland, verspreid over 54 landen. Deze instituten zijn het centrum van Duitse culturele activiteit in het betreffende land. Een uitgebreide staf van medewerkers verzorgt in nauwe samenwerking met het hoofdinstituut te München de culturele voorlichting, richt cursussen in en organiseert lezingen en tentoonstellingen. Deze instituten zijn een blijvende vaste kern ter verspreiding van de Duitse taal en cultuur, mede door hun bibliotheek en filmotheek en een boekenverzenddienst. Evenals de Engelsen hechten de Duitsers veel waarde aan de opleiding van plaatselijke krachten tot taalleraar.
Goethe-Institut Bad Reichenhall
Bibliotheek van de Alliance française in Copacabana (Braz.)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 97]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tezamen met de gewone leerlingen die onderwijs in de Duitse taal ontvangen bedroeg het aantal volwassen leerlingen in 1963 meer dan 50.000.
De leiding van het Goethe Institut berust bij de president Peter H. Pfeiffer, oud-ambassadeur, en zeven leden. De raad van beheer bestaat uit 22 leden, onder wie vertegenwoordigers van alle voornaamste culturele en maatschappelijke stromingen. Daarnaast bestaan er een zestal speciale commissies, veelal gevormd uit deskundigen die zich met de ontwikkeling en vaststelling van de verschillende afzonderlijke activiteiten bezig houden, zoals die reeds ter sprake kwamen in het vorige artikel over the British Council. Ondanks verschillen in vorm en opzet zijn de drie instellingen merkwaardig gelijk in doelstelling en middelen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Samenvattend overzicht
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Alliance françaiseDe derde hier te bespreken vergelijkbare instelling is de oudste. De Alliance française werd reeds in 1883 opgericht en de initiatiefnemers hebben reeds toenmaals in niet mis te verstane bewoordingen de doelstellingen uiteengezet: ‘Maintenir et étendre l'usage de la langue française, chef d'une grande civilisation.’ Artikel 1 van de statuten geeft een nadere uitwerking: ‘L'Association dite “Alliance française”, fondée en 1883, a pour but de propager la langue française dans les pays de l'Union Française et à l'Etranger, de contribuer à accroître l'influence intellectuelle et morale de la France dans le monde et notamment de grouper à l'Etranger les Français et les amis de la France afin de maintenir chez les | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 98]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
uns, de développer chez les autres, le culte de la langue et de la pensée françaises’. Andermaal valt het grote belang op dat men hecht aan de taal. Onderwijs in en beheersing van de taal nemen in elk der drie instellingen een centrale plaats in. Na hetgeen over the British Council en het Goethe Institut is opgemerkt over de activiteiten kan men kort zijn voor wat betreft de Alliance française. In het algemeen gesproken zijn deze dezelfde. Er is echter een belangrijke uitzondering. Zoals reeds zovelen uit eigen aangename ervaring zullen weten, heeft de Alliance française niet alleen instituten opgericht, maar zij heeft in de voornaamste steden over de gehele wereld tevens ‘cercles’, kringen gevormd, voornamelijk bestaande uit mensen van het betreffende land, die door middel van gezellige bijeenkomsten het Franse ‘genre de vie’ trachten te benaderen. Verspreid over 85 landen bestaan er meer dan 1000 van dergelijke kringen, welke er alle, juist door hun gezelligheidskarakter, in niet geringe mate toe bijdragen in het buitenland begrip en liefde voor Frankrijk te kweken. Naast deze kringen beschikt de Alliance française echter ook over een 870 bibliotheken en instituten. Mede vanuit het secretariaat-generaal dat te Parijs is gevestigd en de centrale diensten herbergt, zoals de dienst onderwijs van het Frans in het buitenland, de boekenverzenddienst en de diensten tentoonstellingen, lezingen en voordrachten, beurzen en examens en de ontvangdienst vreemde studenten in Frankrijk, verzorgen deze instituten de reeds hierboven omschreven activiteiten. Hierbij overtreft zowel het aantal landen, namelijk 85, als het aantal volwassen leerlingen Frans, met name 110.000, de desbetreffende aantallen voor het Goethe Institut en the British Council. Evenals the British Council heeft de Alliance française een Raad, bestaande uit 45 leden, waarvan generaal De Gaulle en Georges Duhamel de presidenten zijn. Tot de Raad behoren o.a. Julien Cain, bibliothecaris-directeur van de Bibliothèque Nationale en Léopold Sedar Senghor, president van de republiek Senegal. Daarnaast bestaat er een uitvoerend Comité met als voorzitter de heer W. Baumgartner, oud-minister; als secretaris-generaal de heer M. Blancpain en voorts acht leden. Het algemeen secretariaat te Parijs bevat naast de centrale diensten in het grote gebouw aan de Boulevard Raspail tevens l'Ecole pratique de langue française, een club en een restaurant. Evenals bij het Goethe Institut en the British Council gaan de taalcursussen gepaard met de mogelijkheid examen af te leggen en bij gunstig gevolg kan men al naar gelang van het niveau van het examen een bepaald diploma behalen. Naast het beschikbaar stellen van prijzen en beurzen vormen ook diploma's een zekere aantrekkelijkheid om de taalstudie te bevorderen. En men denke slechts aan de populaire radio-taallessen. Ook bij de Alliance française moet de conclusie luiden, dat men het wezenlijke belang van het beheersen van een taal als middel tot het leren kennen en begrijpen van een samenleving waartoe die taal behoort, terdege heeft begrepen.
Als samenvatting lijkt het niet overdreven te stellen dat the British Council, het Goethe Institut en de Alliance française niet alleen nuttig, maar zeker ook zeer noodzakelijk werk verrichten. Werk dat niet alleen tot voordeel strekt van het organiserende land, maar dat evenzeer ten goede komt aan hen die van de geboden diensten gebruik maken. Het formeel onafhankelijk zijn van de overheid en de zelfstandigheid in optreden kunnen het werk slechts vergemakkelijken. Ontegenzeggelijk verrichten de besproken instellingen veel werk dat elders door de culturele afdelingen van ambassades wordt verzorgd. Maar zij doen meer. De Duitse ambassaderaad te Washington Bruno E. Werner was, ondanks bestaan en werking van het Goethe Institut en ondanks de activiteiten van de diplomatieke missies op cultureel gebied voorstander van een Duitse Kulturrat naar het voorbeeld van the British Council.
Laten Nederland en België dan, zonder vergelijkbaar instituut, zeker voorstander zijn van een Raad voor de Nederlandse Cultuur. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||